Dwergzijdeaapje

Dwergzijdeaapje; IUCN-status: Kwetsbaar (2019)
	Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Mammalia (Zoogdieren)
Orde:	Primates (Primaten)
Familie:	Callitrichidae (Klauwaapjes)
Geslacht:	Cebuella (Dwergzijdeaapjes); Gray, 1866
	Soort
	Cebuella pygmaea; Spix, 1823
	Verspreidingsgebied van het dwergzijdeaapje
	Synoniemen
	Callithrix pygmaea;
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Dwergzijdeaapje op Wikispecies
Portaal	Biologie ; Zoogdieren

Het dwergzijdeaapje of dwergoeistiti (Cebuella pygmaea) is een klauwapensoort van het geslacht Cebuella uit Zuid-Amerika.

Kenmerken[bewerken | brontekst bewerken]

Het dwergzijdeaapje heeft een donzige, bruinachtige vacht met geelbruine vlekken, en een geringde staart die net zo lang als zijn lichaam kan zijn. De klauwen zijn speciaal bedoeld om in bomen te klimmen, een eigenschap uniek voor deze soort. Met een lengte van tussen de 14–16 cm (exclusief de staart van 15-20) is het een van de kleinste primaten en de kleinste aap. Mannetjes wegen rond de 140 gram, vrouwtjes slechts 120 gram.

Leefwijze[bewerken | brontekst bewerken]

Als omnivoor, eten ze fruit, bladeren, insecten, en af en toe zelfs kleine reptielen. Een groot deel van hun dieet bestaat echter uit hars van bomen. Een groot deel van de tijd wordt besteed aan het halen van hars uit boomschors. Dit actieve dwergzijdeaapje heeft hiervoor speciale tanden om in schors te kunnen bijten. Door zijn kleine afmetingen en snelle manier van bewegen is het moeilijk om dit aapje goed te kunnen observeren.

Dialect[bewerken | brontekst bewerken]

Het dwergzijdeaapje is de eerste Zuid-Amerikaanse aap waarbij het gebruik van dialecten is vastgesteld. Tot op heden is onbekend of het gebruik van dialecten komt door een voordeel van bepaalde geluiden in een zekere habitat of dat dit een sociaal aspect is, zoals bij mensen.^[2]

Voortplanting en ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]

De draagtijd is 119 - 140 dagen. Meestal worden er twee niet identieke jongen geboren, maar een- en drielingen komen ook voor.^[3] Het mannetje draagt de jongen rond, totdat ze door het vrouwtje ze overneemt om te voeden.

In gevangenschap kan een dwergzijdeaapje ongeveer elf jaar oud worden. In de natuur is dat gewoonlijk (veel) minder.

Verspreiding en leefgebied[bewerken | brontekst bewerken]

Deze soort komt oorspronkelijk in het westen van Brazilië, het zuidoosten Colombia, het oosten van Ecuador, en het oosten van Peru in het regenwoud voor bij de bovenloop van de Amazone.

Taxonomie[bewerken | brontekst bewerken]

Het dwergzijdeaapje werd vroeger ingedeeld onder de Atlantische oeistiti's (Callithrix), maar het dwergzijdeaapje verschilt nogal van de Atlantische oeistiti's en is daardoor ondergebracht in een apart geslacht, namelijk: Cebuella.^[4]

Ondersoorten:

Cebuella pygmaea pygmaea – (Spix, 1823) – Ten noorden van de Rio Napo, in Brazilië, Colombia, Ecuador en Peru.
Cebuella pygmaea niveiventris – (Lönnberg, 1940) – Tussen Rio Napo en Rio Madre de Dios, in Bolivia, Brazilië, Ecuador en Peru.

Volgens een aantal onderzoeken is deze laatste ondersoort, op basis van genetische en morfologische kenmerken, een aparte soort: Cebuella niveiventris.^[4]^[5]

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

(en) Primate Info Net Callithrix pygmaea Factsheet

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (en) Dwergzijdeaapje op de IUCN Red List of Threatened Species.
↑ Matt Kaplan, Primate Dialects Recorded in South America—A First. National Geographic (3 december 2009). Geraadpleegd op 22 januari 2010.
↑ Website The animal files. Gearchiveerd op 21 oktober 2021.
↑ ^a ^b Garbino, G.S.T., Casali D.M., Nascimento F.O. & Serrano-Villavicencio, J.E. (2019). Taxonomy of the pygmy marmoset (Cebuella Gray, 1866): Geographic variation, species delimitation, and nomenclatural notes. Mammalian Biology 95: 135–142 DOI:10.1016/j.mambio.2018.09.003
↑ Boubli, J. P., da Silva, M. N. F., Rylands, A. B., Nash, S. D., Bertuol, F., Nunes, M., Mittermeier, R. A., Byrne, H., Silva, F. E., Röhe, F., Sampaio, I., Schneider, H., Farias, I. P., & Hrbek, T. (2018). THow many pygmy marmoset (Cebuella Gray, 1870) species are there? A taxonomic re-appraisal based on new molecular evidence. Molecular Phylogenetics and Evolution 120: 170–182 DOI:10.1016/j.ympev.2017.11.010. Gearchiveerd op 9 februari 2023.

[IUCN-1] (en) Dwergzijdeaapje op de IUCN Red List of Threatened Species.

[2] Matt Kaplan, Primate Dialects Recorded in South America—A First. National Geographic (3 december 2009). Geraadpleegd op 22 januari 2010.

[3] Website The animal files. Gearchiveerd op 21 oktober 2021.

[d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net-4] Garbino, G.S.T., Casali D.M., Nascimento F.O. & Serrano-Villavicencio, J.E. (2019). Taxonomy of the pygmy marmoset (Cebuella Gray, 1866): Geographic variation, species delimitation, and nomenclatural notes. Mammalian Biology 95: 135–142 DOI:10.1016/j.mambio.2018.09.003

[5] Boubli, J. P., da Silva, M. N. F., Rylands, A. B., Nash, S. D., Bertuol, F., Nunes, M., Mittermeier, R. A., Byrne, H., Silva, F. E., Röhe, F., Sampaio, I., Schneider, H., Farias, I. P., & Hrbek, T. (2018). THow many pygmy marmoset (Cebuella Gray, 1870) species are there? A taxonomic re-appraisal based on new molecular evidence. Molecular Phylogenetics and Evolution 120: 170–182 DOI:10.1016/j.ympev.2017.11.010. Gearchiveerd op 9 februari 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]