Energie in België

België hangt voor zijn energie grotendeels af van buitenlandse fossiele brandstof. In 2013 kwam 71% van het primaire energieverbruik uit ingevoerde aardolie, aardgas en steenkool en 20% uit kernenergie.

De gemiddelde Belg verbruikte in dat jaar 5,02 ton olie-equivalent (toe) aan primaire energie. Dit is ruim 2,6 keer meer dan het mondiale gemiddelde en ook beduidend hoger dan in de buurlanden: in Frankrijk lag het cijfer op 3,84 toe per inwoner, in Duitsland op 3,94 en in Nederland op 4,60.

Ook de CO₂ uitgestoten door Belgische energie lag in 2013 hoger dan het wereldgemiddelde, zij het niet in dezelfde mate als het verbruik. Met 8,41 t CO₂ per inwoner overschreed België het mondiale niveau met 87%. Daarmee vervuilde het land per capita iets minder dan Duitsland (9,47 t CO₂) en Nederland (9,30 t), maar beduidend meer dan Frankrijk (4,81 t).

Nog in 2013 kwam de elektriciteitsproductie voor iets meer dan de helft uit kernenergie (51%), gevolgd door aardgas (25%), steenkool (6%), biomassa (5%), wind (4%) en zon (3%).

In 2014 bestond deze voor 46,4 % uit kernenergie, 32,9 % uit fossiele brandstoffen (voornamelijk gas: 26,5 % en steenkool: 6,1 %) en voor 20,7 % uit hernieuwbare bronnen (wind: 6,3 %, biomassa: 4,9 %, zon: 4,0 %, afvalverbranding: 2,9 %, waterkracht: 2,1 %).

Overzicht[bewerken | brontekst bewerken]

Voornaamste energie-indicatoren in België^[1]
	Bevolking	Primair energieverbruik	Productie	Netto-invoer	Elektriciteitsverbruik	CO₂-uitstoot^[2]
Jaar	Miljoen	Mtoe	Mtoe	Mtoe	TWh	Mt CO₂
1990	9,97	48,29	13,10	40,11	63,60	106,25
2000	10,25	58,57	13,73	51,11	84,55	114,08
2010	10,88	61,00	15,56	54,57	91,39	101,89
2011	10,98	57,61	16,14	49,99	88,62	94,44
2012	11,05	54,42	14,21	47,04	88,89	88,74
2013	11,11	56,35	14,91	49,37	89,09	89,11
variatie 1990-2013	+11,4 %	+16,7 %	+13,8 %	+23,1 %	+40,1 %	−16,1 %

Uitstoot van koolstofdioxide[bewerken | brontekst bewerken]

Aan Belgische energie is een aanzienlijke uitstoot van het broeikasgas koolstofdioxide gerelateerd. Deze uitstoot daalt gestaag sinds 1971, ondanks het toenemende verbruik:

Evolutie van de aan energie gerelateerde CO₂-uitstoot
Bron: Internationaal Energieagentschap
	1971	1990	2013	var. 2013/1971	var. 2013/1990	var. EU 2013/1990
Uitstoot (Mt CO₂)	117,9	106,2	89,1	−24 %	−16,1 %	−17,0 %
Uitstoot per inwoner (t CO₂)	12,21	10,66	8,02	−34 %	−24,7 %	−22,0 %

Steenkool heeft in de periode 1971-2013 zwaar aan belang ingeboet en is grotendeels vervangen door aardgas. Petroleum kende een lichte achteruitgang.

Verdeling naar brandstof van de aan energie gerelateerde CO₂-uitstoot
Bron: Internationaal Energieagentschap
Brandstof	1971 Mt CO₂	1990 Mt CO₂	2013 Mt CO₂	%	var. 2013/1990	var. EU 2013/1990
Kolen	44,2	40,4	12,3	14 %	−69,6 %	−36,4 %
Aardolie	62,4	46,1	41,9	47 %	−9,0 %	−18,9 %
Aardgas	11,3	18,3	31,5	35 %	+72,0 %	+35,3 %

In alle sectoren ligt de Belgische CO₂-uitstoot per capita boven het EU-gemiddelde:

Verdeling naar verbruikssector van de aan energie gerelateerde CO₂-uitstoot*
Bron: Internationaal Energieagentschap
	Uitstoot 2013	Aandeel sector	Uitstoot/inwoner	Uitst./inw. EU-28
Sector	Miljoen ton CO₂	%	ton CO₂/inw.	ton CO₂/inw.
Sector energie (excl. stroom)	6,4	7 %	0,58	0,41
Industrie en bouw	22,4	25 %	2,02	1,67
Transport	24,7	28 %	2,23	1,74
waarvan wegvervoer	23,6	26 %	2,13	1,61
Residentieel	21,8	24 %	1,96	1,58
Andere	13,9	16 %	1,25	1,17
Totaal	89,1	100 %	8,02	6,57

Primaire energie[bewerken | brontekst bewerken]

Productie[bewerken | brontekst bewerken]

Sinds de sluiting van de steenkoolmijnen is de productie van primaire energie binnen de Belgische grenzen vooral een kwestie van kernenergie, op afstand gevolgd door biomassa (voornamelijk houtontginning). Rond 2010 zijn ook zon en wind van de grond gekomen in de elektriciteitssector.

Productie naar bron van primaire energie in België (Mtoe)
Bron	1990	%	2000	%	2010	%	2011	2012	2013	% 2013	var. 2013/1990
Kolen	1,18	9,0	0,21	1,5	0		0	0	0	0	−100 %
Aardgas	0,01	0,08	0,002	0,001	0		0	0	0	0	−100 %
Nucleair	11,13	84,9	12,55	91,4	12,49	80,3	12,57	10,50	11,11	74,5	−0,2 %
Waterkracht	0,02	0,2	0,04	0,3	0,03	0,2	0,02	0,03	0,03	0,2	+43 %
Biomassa, afval	0,75	5,8	0,93	6,8	2,79	18,0	3,17	3,12	3,04	20,4	+302 %
Zon, wind, geothermie	0,004	0,03	0,006	0,04	0,18	1,1	0,32	0,44	0,56	3,8	x140
Warmte					0,06	0,4	0,07	0,11	0,16	1,1	ns
Totaal Duurzame energie	0,78	6,0	0,98	7,1	3,06	19,7	3,57	3,71	3,80	25,5	+386 %
Totaal	13,11	100	13,73	100	15,55	100	16,14	14,21	14,91	100	+14 %
Bron: Internationaal Energieagentschap^[3]

Verbruik[bewerken | brontekst bewerken]

Het primaire verbruik van fossiele brandstoffen is toegenomen in de periode 1990-2000, stabiliseerde in het volgende decennium en heeft rond 2010 een daling ingezet. Hernieuwbare energie kende een sterke groei, maar blijft in absolute cijfers nog beperkt. Kernenergie bleef stabiel.

Bruto binnenlands verbruik van primaire energie in belgië naar bron (Mtoe)
Bron	1990	%	2000	%	2010	%	2011	2012	2013	% 2013	var. 2013/1990
Kolen	10,57	21,9	7,94	13,6	3,67	6,0	3,40	3,11	3,22	5,7	−70 %
Aardolie	17,96	37,2	23,26	39,7	24,17	39,6	22,32	21,35	22,43	39,8	+25 %
Aardgas	8,17	16,9	13,36	22,8	16,99	27,9	15,12	14,36	14,39	25,5	+76 %
Totaal fossiel	36,69	76,0	44,57	76,1	44,83	73,5	40,85	38,83	40,05	71,1	+9 %
Nucleair	11,13	23,1	12,55	21,4	12,49	20,5	12,57	10,50	11,11	19,7	−0,2 %
Waterkracht	0,02	0,05	0,04	0,07	0,03	0,04	0,02	0,03	0,03	0,06	+43 %
Biomassa, afval	0,75	1,6	1,04	1,8	3,36	5,5	3,57	3,65	3,60	6,4	+377 %
Zon, wind	0,004	0,01	0,006	0,01	0,18	0,3	0,32	0,44	0,56	1,0	x139
Warmte					0,06	0,1	0,07	0,11	0,16	0,3	ns
Totaal hernieuwbaar	0,78	1,6	1,08	1,8	3,63	5,9	3,97	4,23	4,36	7,7	+457 %
Netto-stroomuitvoer	-0,32	-0,7	0,37	0,6	0,05	0,08	0,22	0,85	0,83	1,5	ns
Totaal	48,29	100	58,57	100	61,00	100	57,61	54,42	56,35	100	+17 %
Bron: Internationaal Energieagentschap^[3]

Finaal energieverbruik[bewerken | brontekst bewerken]

Op de industrie na is het energieverbruik van alle sectoren gestegen in de periode 1990-2013. Vooral in de chemie is het gebruik van aardgas en aardolie als grondstof enorm toegenomen.

Finaal energieverbruik in België naar sector (Mtoe)
Sector	1990	%	2000	%	2010	%	2011	2012	2013	% 2013	var. 2013/1990
Industrie	10,51	32,7	12,88	31,0	10,63	24,4	10,81	9,29	9,44	22,6	−10 %
Transport	6,86	21,3	8,18	19,7	9,16	21,0	9,11	8,49	8,42	20,2	+23 %
Residentieel	8,27	25,7	9,47	22,8	9,24	21,2	7,61	8,36	8,96	21,4	+8 %
Diensten	2,88	8,9	3,48	8,4	5,03	11,3	4,40	4,53	4,83	11,6	+68 %
Landbouw	0,49	1,5	0,78	1,9	0,86	2,0	0,85	0,66	0,72	1,7	+47 %
Andere	0,002	ns	0,03	0,1	0,07	0,2	0,59	0,05	0,05	0,1	ns
Niet-energetisch verbruik (chemie)	3,13	9,8	6,74	16,2	7,88	19,6	8,54	8,58	9,35	22,4	+198 %
Totaal	32,14	100	41,57	100	43,54	100	41,25	39,97	41,76	100	+30 %
Bron: Internationaal Energieagentschap^[3]

Energieleveranciers[bewerken | brontekst bewerken]

Lijst van leveranciers die in België actief zijn. In de tabel wordt voor elke regio aangegeven welk type energie wordt geleverd. Leveranciers waarvan de namen cursief zijn gedrukt, zijn specifiek gericht op niet-residentiële of industriële afnemers.^[4]

Naam	Website	Vlaanderen	Brussels	Wallonia
Belgian Eco Energy (Bee)	www.bee.eu	EL/Gas	EL/Gas	EL/Gas
Belpower	www.belpower.be	EL/Gas	EL/Gas	EL/Gas
Bolt Energie	www.boltenergie.be	EL/Gas	EL/Gas	EL/Gas
Direct Energie Belgium (Poweo)	www.poweo.be			EL/Gas
EBEM	www.ebem.be	EL/Gas
Ecopower	www.ecopower.be	EL
Engie Electrabel	www.engie.be	EL/Gas	EL/Gas	EL/Gas
Elexys	www.elexys.be	EL/Gas	EL/Gas	EL/Gas
Eneco Energie	www.eneco.be	EL/Gas		EL/Gas
Essent Belgium	www.essent.be	EL/Gas	EL/Gas	EL/Gas
Intergas	www.intergas.nl	Gas
Lampiris	www.lampiris.be	EL/Gas	EL/Gas	EL/Gas
Luminus	www.luminus.be	EL/Gas		EL/Gas
Eni Belgium	www.nuon.be	EL/Gas	EL/Gas	EL/Gas
Octa+	www.octaplus.be	EL/Gas	EL/Gas	EL/Gas
EDF Luminus (zie Luminus)	www.luminus.be	EL/Gas	EL/Gas	EL/Gas
Wase Wind	www.wasewind.be	EL
Energie 2030	www.energie2030.be	EL	EL	EL
Cociter	www.cociter.be			EL

Elektriciteit[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Belgische elektriciteitsvoorziening voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In 1990-2013 was de grootste transformatie in de Belgische elektriciteitsproductie het vervangen van kolen door aardgas. Daardoor bleef het totale aandeel fossiel goeddeels gelijk. Kernenergie zag zijn aandeel iets afkalven ten gunste van hernieuwbaar (in hoofdzaak biomassa).

Productie van elektriciteit in België naar bron (TWh)
Bron	1990	%	2000	%	2010	%	2011	2012	2013	% 2013	var. 2013/1990
Kolen	19,85	28,0	16,03	19,1	5,95	6,3	5,37	5,46	5,16	6,2	−74 %
Aardolie	1,31	1,9	0,80	0,9	0,41	0,4	0,29	0,33	0,16	0,2	−88 %
Aardgas	5,40	7,6	15,98	19,0	31,42	33,0	25,44	23,55	20,91	25,1	+287 %
Totaal fossiel	26,57	37,5	32,80	39,0	37,77	39,7	31,10	29,34	26,23	31,4	−1,3 %
Nucleair	42,72	60,2	48,16	57,3	47,94	50,4	48,23	40,29	42,64	51,1	−0,2 %
Waterkracht	0,90	1,3	1,70	2,0	1,67	1,8	1,42	1,66	1,72	2,1	+92 %
Biomassa	0,14	0,2	0,26	0,3	3,74	3,9	3,88	4,50	4,25	5,1	+2896 %
Afval	0,58	0,8	1,07	1,3	1,89	2,0	1,98	2,16	2,01	2,4	+246 %
Wind	0,007	0,01	0,016	0,02	1,29	1,4	2,31	2,75	3,63	4,4	x518
Zon					0,56	0,6	1,17	2,15	2,64	3,2	ns
Totaal hernieuwbaar	1,63	2,3	3,05	3,6	9,15	9,6	10,76	13,22	14,27	17,1	+777 %
Andere					0,25	0,3	0,13	0,23	0,31	0,4	ns
Totaal	70,92	100	84,01	100	95,12	100	90,23	83,08	83,46	100	+18 %
Bron: Internationaal Energieagentschap^[3]

Door een stimulerend beleid is hernieuwbare energie in België uitgegroeid tot een niet langer te verwaarlozen factor in de stroomproductie. Biomassa neemt het grootste deel voor zijn rekening, van nabij gevolgd door wind en dan zon.

Evolutie van de bruto productie van hernieuwbare elektriciteit (TWh)^[5]
Bron	2002	2009	2010	2011	2012	% tot. prod. 2012*	2012/2011	Gem. jaarl. groeivoet
Waterkracht	1,5	1,8	1,7	1,4	1,7	2,1 %	+16,9 %	+1,1 %
waarvan pompcentrales	1,1	1,4	1,4	1,2	1,3	1,7 %	+5,1 %	+1,3 %
Wind	0,057	0,996	1,3	2,3	2,8	3,6 %	+20,5 %	+47,5 %
Biomassa	0,72	3,9	4,3	4,7	4,7	6,0 %	−0,5 %	+20,6 %
Zon	-	0,166	0,56	1,2	1,7	2,1 %	+41,7 %	+153 %
Bruto productie	1,2	5,4	6,5	8,4	9,5	12,1 %	+13 %	+23 %
Hernieuwbaar aandeel in totale productie	1,5 %	5,8 %	6,6 %	9,0 %	12,1 %

Het elektriciteitsverbruik stijgt in alle sectoren:

Finaal elektriciteitsverbruik in België per sector (TWh)
Sector	1990	%	2000	%	2010	%	2011	2012	2013	% 2013	var. 2013/1990
Industrie	30,52	52,6	39,87	51,4	38,14	45,8	37,26	37,49	37,23	46,0	+22 %
Transport	1,25	2,2	1,44	1,9	1,74	2,1	1,63	1,58	1,68	2,1	+34 %
Residentieel	18,41	31,8	23,74	30,6	20,28	24,3	19,26	19,85	19,81	24,5	+8 %
Diensten	7,80	13,4	12,24	15,8	22,18	26,6	21,65	21,95	22,00	27,2	+182 %
Landbouw			0,26	0,3	0,83	1,0	0,48	0,41	0,27	0,3	ns
Totaal	57,98	100	77,54	100	83,31	100	80,28	81,31	80,98	100	+40 %
Bron: Internationaal Energieagentschap^[3]

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Emiel Van Broekhoven en Eric Bosman, Energie in België, 1981, ISBN 9002143710

Voetnoten[bewerken | brontekst bewerken]

↑ (en) Belgium: Indicators for 2013, Internationaal Energieagentschap, 8 november 2015
↑ Enkel uit verbranding
↑ ^a ^b ^c ^d ^e report/?country=BELGIUM&product=Balances&year=2013 Belgium: Balances for 2013, Internationaal Energieagentschap, 8 november 2015. Gearchiveerd op 18 oktober 2019.
↑ (fr) (31 mei 2021). Énergie en Belgique. Wikipédia. Gearchiveerd van origineel op 28 juni 2023.
↑ La production d'électricité d'origine renouvelable dans le monde. 15e inventaire, 2013, chapitre 3: détails par région et pays - Belgique^{[dode link]}, Observ'ER (bezocht 10 februari 2014)

Zie de categorie Energy in Belgium van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] (en) Belgium: Indicators for 2013, Internationaal Energieagentschap, 8 november 2015

[2] Enkel uit verbranding

[Belgium:_Balances_for_2013-3] report/?country=BELGIUM&product=Balances&year=2013 Belgium: Balances for 2013, Internationaal Energieagentschap, 8 november 2015. Gearchiveerd op 18 oktober 2019.

[4] (fr) (31 mei 2021). Énergie en Belgique. Wikipédia. Gearchiveerd van origineel op 28 juni 2023.

[5] La production d'électricité d'origine renouvelable dans le monde. 15e inventaire, 2013, chapitre 3: détails par région et pays - Belgique^{[dode link]}, Observ'ER (bezocht 10 februari 2014)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]