Pacific Media Group, Partners Path Capital, Randy Frankel, Chien Lee en Krishen Sud (53%) BV Forza FC Den Bosch (47%) Stichting Behoud Betaald Voetbal ’s-Hertogenbosch (Gouden Aandeel)
FC Den Bosch is een club uit het betaald voetbal uit 's-Hertogenbosch die speelt in de Eerste divisie. De club heette eerder ook FC Den Bosch'67 en BVV Den Bosch. Vanaf 1992 is de naam weer FC Den Bosch. Het stadion van FC Den Bosch bevindt zich tussen de velden van amateurvoetbalclub BVV en multisportcomplex Sportiom.
In 1897 werd de voetbalvereniging Wilhelmina opgericht en 10 jaar later ontstond in 's-Hertogenbosch de volksclub NOAD. NOAD veranderde de naam in BVV, om de verwarring met het TilburgseNOAD te voorkomen. BVV (Bossche Voetbal Vereniging) groeide in het midden van de 20e eeuw uit tot een nationale topclub, die een paar keer net naast de titel greep, maar in 1948 toch landskampioen werd. Opvallend detail is, dat BVV in die succesjaren niet in 's-Hertogenbosch haar thuiswedstrijden speelde, maar op Heidelust in het nabijgelegen Vught.[9]
Het door de stad luid bejubelde kampioenschap in 1948 spoorde de gemeente 's-Hertogenbosch aan om voor BVV binnen de gemeentegrenzen een nieuw groot stadion te bouwen. In 1951 werd Stadion De Vliert geopend, op dat moment met zijn capaciteit van 30.000 toeschouwers na Stadion Feijenoord en het Olympisch Stadion het derde stadion van Nederland. Met BVV ging het in De Vliert echter niet goed. In 1954 werd het betaald voetbal in Nederland ingevoerd, maar BVV speelde slechts kort op het hoogste niveau. Het degradeerde in 1958 na een omkoopaffaire uit de eredivisie en zakte vervolgens snel af naar de Tweede divisie, waarin stadgenoot Wilhelmina maar net het hoofd boven water kon houden.
Twee betaald voetbalclubs in een stad als 's-Hertogenbosch was volgens de lokale overheid zinloos en die stuurde dan ook aan op een fusie. Wilhelmina wilde op eigen kracht verder, maar BVV besloot vrijwillig naar het amateurvoetbal af te dalen. Een nieuwe stichting, FC Den Bosch, ging met de proflicentie van BVV in 1965 verder. Een jaar speelde de nieuwe club samen met Wilhelmina in de tweede divisie. Een jaar later besloot ook Wilhelmina zich aan te sluiten bij FC Den Bosch, dat toen zijn officiële naam FC Den Bosch '67 kreeg. Wilhelmina keerde terug naar het amateurvoetbal.
De fusie bleek een goede keuze, want voorzichtig leefde het voetbal in 's-Hertogenbosch weer op. FC Den Bosch '67 kon prima meedraaien en groeide snel uit tot een vaste waarde in de eerste divisie. In het seizoen 1970/'71 droomden veel Bossche voetbalfans 23 jaar na de landstitel weer van nieuwe topsuccessen, want de club maakte een magisch seizoen door. Er werden slechts twee wedstrijden verloren, het publiek kwam massaal naar de thuiswedstrijden (gemiddeld 10.150) en ver voor het einde van de competitie stond promotie naar de Eredivisie vast. Dat gebeurde echter met een oud elftal waarin de zes dragende spelers allemaal ouder dan 33 jaar waren. Lang duurde het eredivisie-avontuur dan ook niet.
Degradatie volgde al in 1973. Ondanks veel publiek en een paar opmerkelijke voetballers. Zoals de latere international Kees Krijgh, de blonde pijl Dick Beek, de Duitse spits Volker Graul, keeper Hans van der Pluijm en de Braziliaan Roberto Abrussezze. Deze door de fans tot Pietje Pele (naar Appie Happie) gedoopte middenvelder bleek echter ook de grootste miskleun in het bestaan van de club. Abrussezze was op dat moment de duurste aankoop van FC Den Bosch ooit, 150.000 gulden, maar speelde slechts 25 minuten.[10]
Na de degradatie in 1973 moest 's-Hertogenbosch het weer tien jaar met eerste divisie-voetbal doen. Maar in 1983 volgde weer een nieuwe en grote opleving, die langer duurde: zeven jaar. Sinds de degradatie van 1990 doet FC Den Bosch echter verwoede pogingen Volendam naar de kroon te steken als de 'heen en weer' van het betaalde voetbal. Vier promoties werden steeds gevolgd door onmiddellijke degradatie. In het seizoen 2007-2008 miste de club nipt rechtstreekse promotie (derde in de eindrangschikking) en volgde snel uitschakeling in de play-offs door FC Zwolle. Ook in het seizoen 2018/19 werden in de play-offs verloren, dit maal van Go Ahead Eagles.
In 2000 is ook nog de vereniging OVH opgegaan in FC Den Bosch. Hiermee kon FC Den Bosch ook actief zijn in het amateurvoetbal. In 2003 is deze tak weer opgeheven. De velden van voorheen OVH werden door FC Den Bosch jarenlang gebruikt als trainings- en opleidingslocatie.[11]
Jan van Grinsven en Wim van der Horst in T-shirt vorm
In 1983 belandde FC Den Bosch via winst in de Nacompetitie voor de tweede maal in zijn bestaan in de eredivisie. De tweede missie verliep beter dan de eerste tussen 1971 en 1973. Na een aarzelend begin in het najaar van 1983 kwam al snel de doorbraak met een spectaculaire 3-0-overwinning op AFC Ajax. Middenvelder Wim van der Horst scoorde driemaal.[12] FC Den Bosch kreeg door die ene uitschieter meer zelfvertrouwen, ging meer vrijuit spelen en eindigde dat eerste seizoen op een onverwachte tiende plaats.
Met de oud-internationals Theo de Jong en Rinus Israël als trainers werd FC Den Bosch in de volgende seizoenen een kandidaat voor Europees voetbal. Talenten als Hans Gillhaus, Arnold Scholten, Fred van der Hoorn, Ton Pattinama en de van Heracles overgekomen Hendrie Krüzen braken door. De twee meter lange keeper Jan van Grinsven werd landelijk bekend als penaltykiller van formaat en zelfs internationaal vermaard met een doelpunt in de slotminuut van een duel met Roda JC (2-2) in 1985 waarin de koppositie in de eredivisie op het spel stond.[13]
De tweede stap, naar Europees voetbal, kon de club echter net niet maken. Nadat in de nacompetitie van 1983 en in de twee seizoenen daarna De Vliert regelmatig was volgelopen, raakte het publiek spreekwoordelijk de weg kwijt naar het grote Bossche stadion. Sponsors speelden destijds nog geen grote rol en businessclubs bestonden nog niet. FC Den Bosch kreeg met de dalende publieke belangstelling steeds minder financiële armslag en slaagde er dan ook niet in zijn jonge opmerkelijke talenten vast te houden. Arnold Scholten vertrok naar AFC Ajax. Gillhaus en Krüzen naar PSV. Jos van Herpen naar Feyenoord. Fred van der Hoorn naar Dundee United. Mart van Duren werd verkocht aan Fc Groningen,Wim van der Horst en Ton Pattinama naar FC Utrecht. René van Eck naar FC Luzern. Jan van Grinsven naar MVV. De transfersommen konden door de te dure huishouding amper worden aangewend voor goede aankopen.
Na de hoogtijdagen volgde in 1990 dan ook degradatie. FC Den Bosch schommelt voortdurend tussen ere- en eerste divisie. De geschiedenis van de vicieuze cirkel aan het einde van de jaren tachtig herhaalt zich, want gebrek aan financiële armslag en een te kleine achterban staat een doorbraak in de weg. De ploeg bracht namelijk wel talenten voort, van wie Ruud van Nistelrooij, Anthony Lurling en Theo Lucius de bekendste zijn. Door de financieel wankele positie van de club vertrokken zij vroeger dan gepland, waardoor FC Den Bosch geen stabiele eredivisieclub kon worden en ook geen hoge transfersommen voor zijn toptalenten inde. Van Nistelrooij vertrok bijvoorbeeld in 1998 voor iets meer dan 1.000.000 gulden naar SC Heerenveen. Een jaar later voor 12 miljoen gulden van sc Heerenveen naar PSV. Het was lange tijd FC Den Bosch' duurste uitgaande transfer ooit. Tot dinsdag 31 augustus 2021. Toen werd Ringo Meerveld voor €750.000 verkocht aan Willem II[14]
Na magere jaren in de eerste divisie werd de club in 2018 overgenomen door een jonge Georgiër, Kakhi Jordania, zoon van de eigenaar van voetbalclub Vitesse, Merab Jordania. Het elftal werd met verschillende buitenlandse spelers versterkt en moet gaan meestrijden om promotie naar de eredivisie. Jordania maakte in november 2018 bekend dat Den Bosch voornemens is om in de zomer van 2019 over te stappen op natuurgras en daarmee afscheid te nemen van het kunstgras in De Vliert. Dit plan kon echter weer de koelkast in, omdat de overname medio eind juni nog steeds niet door de KNVB is goedgekeurd. Op donderdag 18 juli kwam het definitieve bericht dat de KNVB de overname van aandelen door Kakhi Jordania niet goedkeurt.[15]
Het afkeuren van de overname was de directe aanleiding voor Jordania om een bodemprocedure te starten tegen de club. Jordania eist twee miljoen euro. FC Den Bosch daarentegen meent juist nog recht te hebben op enkele tonnen van Jordania. De zaak wordt op 9 maart 2021 worden voorgeleid voor de Bossche rechtbank.[16] In een eerdere rechtszaak werd FC Den Bosch op alle punten in het gelijk gesteld. Op 9 juni 2021 deed de rechtbank uitspraak in de zaak. FC Den Bosch dient Jordania €240.000,- terug te betalen. Een veel lager bedrag dan wat de zakenman eiste. Daar komt bij dat FC Den Bosch recht heeft op een schadevergoeding. Dat bedrag wordt op een later moment bepaald en zal naar alle waarschijnlijkheid het te betalen bedrag overstijgen.[17] Op woensdag 3 november 2021 maakte FC Den Bosch bekend dat het in beroep gaat tegen de uitspraak. Hiermee hoopt de club dat het mogelijk wordt dat het te betalen bedrag kan worden verrekend met de schade, het door Jordania te betalen bedrag, die door de club is geleden.[18]
Begin 2021 meldden ondernemer Ebert Dollevoet en oud-profvoetballer Wesley Sneijder zich als potentiële investeerders bij Den Bosch.[19] Begin februari 2021 bleken zich inmiddels meerdere gegadigden gemeld te hebben. Waaronder, met een concreet plan, Pacific Media Group uit de Verenigde Staten van Paul Conway en de Chinees-Amerikaanse miljardair Chien Lee. Zij hebben al een meerderheidsbelang bij Barnsley FC, FC Thun, KV Oostende, AS Nancy en Esbjerg fB.[20] Op vrijdag 23 juli 2021 maakte FC Den Bosch bekend dat niet alleen Pacific Media Group een meerderheidsbelang binnen FC Den Bosch krijgt. Samen met de eveneens Amerikaanse Partners Path Capital, Randy Frankel, Chien Lee en Krishen Sud bezitten zij vanaf heden meer dan 50% van de aandelen. De bestaande aandeelhouders, voornamelijk lokale investeerders, hebben zich verenigd in de BV Forza FC Den Bosch. Het gouden prioriteitsaandeel, waarmee onder andere de naam, clubkleuren, clubcultuur en vestigingsplaats gewaarborgd zijn, blijft eigendom van Stichting Behoud Betaald Voetbal ’s-Hertogenbosch.[21] De club kreeg op 31 augustus 2021 groen licht van de KNVB voor de overname.[22]
Op vrijdagavond 3 maart 2023 verloor FC Den Bosch in een uitwedstrijd in de Eerste Divisie met 13-0 van PEC Zwolle. Het was het slechtste resultaat sinds de oprichting van het betaald voetbal door een club in de Eerste Divisie bereikt. Binnen het betaald voetbal was een keer eerder een uitslag van 13-0 op het scorebord verschenen: op 24 oktober 2020 won Ajax in Venlo met 13-0 van VVV-Venlo.[23]
In het huidig stadion de Vliert is plaats voor 6.500 personen. Voor de verbouwing werden in het oude stadion (capaciteit 30.000) de wedstrijden bezocht door duizenden toeschouwers. Zo vestigde de ploeg in de nacompetitie van 1983 twee nog steeds bestaande eerste divisie-records. In de drie thuiswedstrijden passeerden 60.000 mensen de kassa's. Het duel met MVV in die nacompetitie werd door 24.875 toeschouwers bijgewoond.[24] De meeste toeschouwers per seizoen trok FC Den Bosch begin jaren 70. In de jaargang 1971-1972 kwamen er in de Eredivisie per wedstrijd gemiddeld 11.870 toeschouwers naar De Vliert.[25]
In het huidig stadion zijn de toeschouwersaantallen aanzienlijk gedaald. In tegenstelling tot clubs in vergelijkbare steden als Arnhem, Nijmegen, Breda en Tilburg heeft FC Den Bosch grote moeite buiten de vaste supporterskern bezoekers naar het stadion te trekken. Het gemiddelde toeschouwersaantal in het seizoen 2010/2011 bedraagt 4.150 per wedstrijd. Ook in de eredivisie was FC Den Bosch geen publiekstrekker. Typerend voor het lage aantal toeschouwers is dat ook aantal verkochte seizoenkaarten al jaren relatief laag blijft.
Anderhalve week voor de start van het seizoen 2021-2022 is FC Den Bosch echter wel op weg naar een record aantal seizoenskaarten voor de club. Waar in de Eerste Divisie het aantal verkochten kaarten altijd rond de 1.000 bleef hangen, is de verkoop nu op weg naar het dubbele hier van.[26] Vier dagen voor de start van het seizoen 2022-2023 was dit record al weer verbroken, toen de club bijna 2.100 seizoenskaarten had verkocht.[27]
Bozzie is de officiële mascotte van FC Den Bosch. Bozzie is een groene draak en draagt altijd het Bossche clubtenue. Hij is ontstaan als speling op de draak in het logo van FC Den Bosch. De club heeft dan ook wel de bijnaam Blue White Dragons. De mascotte is speciaal ontworpen voor de kidsclub van de voetbalvereniging; Junior Dragons en Teenage Dragons geheten. Bozzie staat bij thuiswedstrijden van de club vaak langs de lijn om de voetballers aan te moedigen en het publiek te entertainen. Ook brengt hij regelmatig bezoekjes aan de trainingen van de jeugd. Bozzie heeft tevens een eigen merchandise en is terug te vinden in het logo van de kidsclub van FC Den Bosch.
De clubkleuren van FC Den Bosch zijn blauw en wit. Ook heeft de club lang in het zwart-wit gespeeld. Het logo van de club toont een draak, mogelijk als verwijzing naar de onneembare vesting die de tussen moerassen gelegen stad in de Tachtigjarige Oorlog lange tijd was en haar de bijnaam Moerasdraak opleverde.
In elke staaf van de grafiek staat van boven naar beneden vermeld:
Eindnotering
Dit is de positie die de club heeft bereikt in de competitie, zonder eventuele beslissings-, play-off- of nacompetitiewedstrijden die nodig zijn geweest om bijvoorbeeld de kampioen van de competitie te bepalen.
Indien een * achter het getal staat is de notering een tussenstand en kan het zijn dat de notering niet overeenkomt met de uiteindelijke eindstand van de competitie.
Staat er een - dan is het seizoen nog bezig en is er geen definitieve uitslag bekend.
Staat er xx op de positie van de notering, dan heeft de club vroegtijdig de competitie verlaten. Dit kan onder andere komen door terugtrekking van het team, faillissement van de club of door een uitgedeelde straf van de KNVB. In veel gevallen staat elders in het artikel de reden vermeld.
Staat er een ? dan is het resultaat uit het verleden onbekend, en is alleen de competitie en/of niveau bekend van dat seizoen.
In de seizoenen 2019/20 en 2020/21 werd wegens de coronacrisis het amateurvoetbal afgebroken. Daardoor kennen deze staven geen eindklassering (middels -- weergegeven).
Competitieniveau en/of afdelingsletter of Officiële eindstand Eredivisie
Competitieniveau en/of afdelingsletter
Hierbij geeft het getal het niveau weer, dat ook terug te vinden is in de legenda. De letter is de afdelingsaanduiding en wordt gebruikt wanneer er meer afdelingen zijn op hetzelfde niveau. De afdelingsletter is altijd een hoofdletter en wordt meestal zonder nummer gebruikt.
Voorbeeld: 2F is niveau 2e klasse competitie F.
Het competitieniveau en nummer wordt niet vermeld wanneer er slechts één competitie van dit niveau was.
Officiële eindstand Eredivisie (getal staat tussen haakjes vermeld)
Sinds de introductie van play-offwedstrijden voor Europees voetbal na afloop van de reguliere competitie in 2005/06, is de KNVB verplicht een eindstand van de Eredivisie door te geven aan de UEFA aan de hand van deze play-offwedstrijden.
Bij deze eindstand staan clubs die zich hebben gekwalificeerd voor Europees voetbal hoger dan clubs die zich niet wisten te kwalificeren. Indien er geen verschil was tussen de eindnotering en de officiële eindstand, staat dit getal niet vermeld.
Onderafdeling
Hier staat afgekort de naam van de onderafdeling indien de club in dat jaar in een onderafdeling uitkwam. Tevens staat deze afkorting in de legenda en wordt gelinkt naar het artikel over deze onderafdeling. Deze afkorting wordt alleen vermeld wanneer de club in het verleden in verschillende onderafdelingen heeft gespeeld. Deze vermelding is in de staaf altijd in kleine letters. Deze onderafdelingen zijn na het seizoen 1995/96 afgeschaft. Heeft de club in slechts één onderafdeling gespeeld, dan is dit alleen terug te vinden in de legenda.
Onder de staaf staat het jaartal vermeld waarin het seizoen is afgesloten. 15 verwijst naar het seizoen 2014/15 en/of eventueel op het seizoen 1914/15.
Wanneer een staaf leeg is, zijn deze gegevens niet bekend. Het kan ook zijn dat de club dat seizoen niet heeft meegespeeld op het hogere amateurniveau, vroegtijdig de competitie heeft verlaten of uit de competitie is gezet.
In het seizoen 1944/45 was er wegens de Tweede Wereldoorlog geen regulier competitievoetbal.
Opmerking: In de 1e klasse en lager spelen de clubs in districten. Deze districten staan niet vermeld in de grafiek.
In de historie van het Nederlands voetbalelftal heeft slechts één speler namens FC Den Bosch in het Nederlands voetbalelftal gespeeld. Hendrie Krüzen debuteerde namens de Bosschenaren op 16 december1987 in de EK-kwalificatiewedstrijd in en tegen Griekenland. Deze wedstrijd won Nederland met 3-0. In totaal zou Krüzen namens de Bosschenaren drie interlands spelen van zijn in totaal vijf interlands. Namens FC Den Bosch was hij onderdeel van de selectie van het Nederlands elftal, dat onder leiding van Rinus Michels Europees kampioen werd tijdens het Europees kampioenschap voetbal 1988.
's-Hertogenbosch
Ramon van Aarle[1]
Pacific Media Group, Partners Path Capital, Randy Frankel, Chien Lee en Krishen Sud (53%)
Eerste divisie (4)
FC Den Bosch 2022/23
Thuisshirt 1995-1996
Thuisshirt 1997-1998
Thuisshirt 1999-2000
Thuisshirt 2013-2014
Thuisshirt 2014-2015
Uitshirt 2014-2015
Engeland
China
Duitsland
Polen
Kroatië
Zie Lijst van spelers van FC Den Bosch voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Ruud van Nistelrooij
Arnold Scholten
Hans van der Pleijm
Hans Gillhaus
Danny Verbeek
René van Eck
Jan Peters
Hendrie Krüzen
.jpg)
Frans Olde Riekerink (16)
Ilija Mitić (9)
Volker Graul (6)
Bart Van den Eede (23)
Romero Regales (8)
Stefano Beltrame (14)
Ruben Rodrigues (12).svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Eef Mulders
Jos Peltzer
Arie Romijn
Berry Powel
Stefano Beltrame
Jizz Hornkamp
.jpg)
.png)
· 
· 
·
14 De Groot ·
15 Van Grunsven ·
16 Vicario ·
17 Kalinauskas ·
18 Mulders ·
19 Van Bakel ·
20 Leijten ·
21 Brouwers ·
24 Maas ·
27 Henning ·
28 Hegyi ·
28 Regouin ·
30 Ogbaidze ·
31 Vrolijks ·
31 Wijnia ·
33 Laros ·
34 Keijser ·
35 Kemmeren ·
36 Akkani ·
40 Boumassaoudi ·
45 Gyamfi ·
47 Barglan ·
75 Ojrzyński ·
99 Kostorz ·
Coach: Van Overbeek (a.i.)
· Assistent-trainer: Höcher
· Keeperstrainer: Jerčić