Garudapterus
Garudapterus buffetauti is een pterosauriër, behorend tot de Pterodactyloidea, die tijdens het vroege Krijt leefde in het gebied van het huidige Thailand.
Vondst en naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]Bij Phra Prong werd in 2023 de bovenkaak gevonden van een pterosauriër.
In 2025 werd de typesoort Garudapterus buffetauti benoemd en beschreven door Sita Manitkoon, Rodrigo Vargas Pêgas, Thanit Nonsrirach, Prapasiri Warapeang, Komsorn Lauprasert, Uthumporn Deesri, Sakboworn Tumpeesuwan, Kamonlak Wongko en Zhou Xuanyu. De geslachtsnaam combineert een verwijzing naar de vliegende god Garoeda, het nationaal symbool van Thailand, met een gelatiniseerd Grieks pteron, "vleugel". De soortaanduiding eert Éric Buffetaut, een pionier van het pterosauriëronderzoek in Thailand. Het is de eerste pterosauriërsoort die uit Thailand — of zelfs heel Zuidoost-Azië — benoemd werd.
Het holotype, gevonden in een rivierbedding van de Choratgroep die vermoedelijk dateert uit het Barremien, bestaat uit een gedeeltelijke snuit, specimen PRC 185, en vijf losse stukken tand PRC 186-190, alles van één individu. Beide zijden van de snuit zijn bewaard, van de derde tot en met dertiende tandpositie. Het is het eerste schedelmateriaal dat ooit van een pterosauriër in Thailand werd gevonden. Het behoort tot de collectie van de universiteit van Maha Sarakham
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]De vleugelspanwijdte van Garudapterus is moeilijk te bepalen maar zal niet heel laag gelegen hebben, vermoedelijk boven de twee meter.
Het stuk snuit is ongeveer tien centimeter lang. De tanden zijn vrij groot en staan zijwaarts uit, naar achteren in de reeks meer naar beneden wijzend. Uit de losse tanden blijkt dat die erg lang en kegelvormig zijn. Ze hebben een ovale dwarsdoorsnede. Het tandglazuur is glad. Het verhemelte toont twee evenwijdige lengtegroeven, een typisch gnathosaurine kenmerk.
De dwarsdoorsnede van de snuit is V-vormig, een relatief hoge verheffing vormend op de middenlijn. Die structuur is echter niet scherp maar wat afgerond. Desalniettemin werd hij aangeduid als een "snuitkam". Het is een autapomorfie van de soort. Dat geldt ook voor het ruitvormige profiel van de snuitpunt in bovenaanzicht. Het breedste punt daarvan ligt dus meer naar achteren. De verbreding is daarbij beperkt.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]
De spatelvormige snuit en de eveneens spatelvormige talrijke tandkassen wijzen erop dat Garudapterus tot de Gnathosaurinae behoort. Hij werd gevonden als de zustersoort van Lusognathus.
Het volgende kladogram toont de positie in de evolutionaire stamboom volgens het beschrijvende artikel.
| Ctenochasmatidae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Levenswijze
[bewerken | brontekst bewerken]Uit de grote tanden leidde men af dat Garudapterus een viseter was, geen filteraar van kleine voedseldeeltjes. Hij viste kennelijk in rivieren.
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Manitkoon, Sita; Pêgas, Rodrigo V.; Nonsrirach, Thanit; Warapeang, Prapasiri; Lauprasert, Komsorn; Deesri, Uthumporn; Tumpeesuwan, Sakboworn; Wongko, Kamonlak; Zhou, Xuanyu. 2025. "First gnathosaurine (Pterosauria, Pterodactyloidea) from the Early Cretaceous of eastern Thailand". Cretaceous Research