Gebruiker:Ardjunark/Kladblok

Peplum (kledingstuk)

Zwarte peplum top met mouwen van kant.

Een peplum is een kledingstuk en lijkt op een mantelachtig overkleed aan een shirt, jurk of rok. In het Nederlands wordt het ook wel kledingstuk met een schootje genoemd. Ter hoogte van de taille heeft het shirt of de jurk een wijd uitlopende verlengde zoom dat lijkt op een kort rokje. Er zijn vele varianten zowel met lange als korte mouwen, met diverse kleuren en patronen van verschillende soorten stoffen. Van oorsprong draagt men de peplum om de onderliggende kleding tegen vuil te beschermen. Vandaag de dag worden ze gedragen vanwege de decoratieve functie, namelijk het accentueren van een smalle taille.

Geschiedenis

500 v. Christus

Tijdens de Klassieke periode in het oude Griekenland werd de voorloper van de peplum gedragen. De Griekse betekenis van peplum is tuniek. De peplum heeft zijn vorm te danken aan de voorlopers peplos (Oudgrieks: ὁ πέπλος) of chiton (Oudgrieks: ὁ χιτών). Deze kleding werd zowel door vrouwen als mannen gedragen.

Vouwwijze van de peplos en chiton.

De peplos werd gemaakt van een groot rechthoekig kleed, meestal van wol, dat aan de bovenzijde gevouwen werd zodat de overhellende plooi tot de taille kwam. Het kleed werd zo gedragen dat aan één zijkant van het lichaam een vouw ontstond, terwijl de andere zijkant openbleef. De bovenkant werd met een pin of een broche aan de schouders vastgemaakt.

De chiton bestond eveneens uit een groot kleed, gemaakt van een lichtere stof. Meestal van linnen, later ook van katoen of soms zelfs van zijde. In tegenstelling tot de peplos werd de chiton aan de open zijde dichtgemaakt, zodat er een buisvormig kleed ontstond. Daarna werd het kleed aan de bovenkant in de lengte omgevouwen. Bij de schouders werd het kleed met een speld vastgehouden en om het middel kwam een gordel waardoor bij de hals plooien ontstonden. Wanneer de chiton op deze manier gedragen werd,  werd het een Dorische chiton genoemd. Soms werden er op de schouders en bovenarm meerdere spelden gebruikt, zodat het leek alsof het kledingstuk mouwtjes had. Ook ontbrak het dubbelgeslagen bovenstuk. Dit is de zogenaamde Ionische chiton.

De kleding voor vrouwen en mannen bestond in die tijd uit twee delen, namelijk een tuniek en een mantel. Zowel mannen als vrouwen droegen een chiton. De vrouwen droegen deze altijd tot op hun enkels. Voor vrouwen was het gebruikelijk als mantel de peplos over hun enkellange chiton te dragen. Het kleed werd vaak over de gordel gebloesd, omdat de lap in veel gevallen langer was dan de afstand tussen de schouders en de voeten. Deze overbloezing werd kolpos genoemd.

Twee vrouwens met Victoriaanse jurken.

Rond 1840

Tijdens het Victoriaans tijdperk werd de mode voor de vrouw rond het jaar 1840 steeds smaller en strakker in de taille. Aan de onderkant werden kledingstukken wijder, om de kleding een vrouwelijkere vorm te geven. De jurk bestond uit een korset en meerdere onderrokken. Later werden de onderrokken verstevigd door een crinoline (een met paardenhaar verstevigde onderrok). Rond 1845 werd de rok versierd met stroken, plooien en ruches en kreeg het steeds meer de uitstraling van de petticoat. Het bovenste gedeelte van de jurk had veel van de peplum weg. In deze tijd was het belangrijk dat vrouwen er goed uitzagen, zodat zij de juiste man (met veel geld) aan de haak konden slaan. Door het sterke contrast tussen de smalle vorm boven de heupen en de wijd uitlopende rok onder de heupen, komt ook de extreem ingesnoerde taille veel beter uit. Om de wijde rokken mogelijk te maken waren er minstens zes onderrokken nodig. De onderrokken werden gemaakt van katoen, flanel of wol en wogen maar liefst 6 kilogram. Het dragen van dit kledingstuk werd ervaren als oncomfortabel en zwaar, bovendien heel heet in de zomer. Door de strak ingesnoerde taille kampten vrouwen met problemen. De bloedcirculatie werd verstoord en hierdoor vielen sommige vrouwen snel flauw. Deze Victoriaanse jurk zorgde voor veel kritiek vanuit de feministische hoek. Men vond dat de kleding van de vrouw praktischer en comfortabeler moest zijn. Vooral de opkomst van de fiets leidde tot een verhoogde noodzaak om de “hoepeljurk” te hervormen.

Een bladzijde uit het modeblad Ladies' Home Journal van 1947.

Rond 1940

De jaren ‘40 werden gezien als een sober tijdperk voor mode. Dit werd voor een groot deel veroorzaakt door de schaarste aan grondstoffen die de Tweede Wereldoorlog met zich meebracht. Hierdoor werd deze tijd door hergebruik van materialen gekenmerkt. Met dank aan de ‘New Look’ collectie van Christian Dior werd er een eind gemaakt aan het beperkte modebeeld. Deze collectie werd omschreven als vrouwelijk, elegant en optimistisch. Vrouwelijke figuren met een wespentaille, volle boezems, gevulde heupen en wijde klokkende rokken kwamen weer in de mode. In een bladzijde van het modeblad ‘Ladies’ Home Journal’ stond een afbeelding, waarop de peplum verwerkt was in een colbertjas voor vrouwen. In de collectie ‘New Look’ werd er gebruik gemaakt van veel verschillende stoffen, om een nog groter contrast te creëren met de sobere mannelijke kleding. Er werden veel verschillende lijnen in de mode geïntroduceerd, waardoor het vrouwelijke silhouet telkens veranderde. Deze trend hield aan tot laat in de jaren ‘50, doordat de items veelvuldig werden nagemaakt. Hierna raakte de peplum weer uit de mode.

Herintroductie

De grote herintroductie van de peplum vond plaats in 2011 met dank aan Jil Sander. Zij presenteerde de nieuwe collectie ‘Ready To Wear’ bij Raf Simons op de Fashion week in Milaan. Het was een minimalistische collectie en bestond uit ontwerpen met een explosie aan neonkleuren en stijlvolle patronen. In de collectie werd gebruik gemaakt van onderdelen geïnspireerd op vormen uit de jaren ‘40, maar in de uitvoering modern, praktisch, sportief en eigentijds.

Deze collectie heeft ervoor gezorgd dat de peplum weer terugkwam in het modebeeld. Bij andere ontwerpers, merken en retailers viel deze collectie op en hierdoor werd de peplum weer in de reguliere mode geïntroduceerd. Veel beroemdheden verschenen met een peplum op rode lopers, evenementen en in de media, waardoor de populariteit van dit kledingstuk toenam. In tegenstelling tot het verleden werd de peplum in deze tijd gedragen omdat het comfortabel en makkelijk zat. De vorm van de peplum was bedoeld om de rondingen van de vrouw te benadrukken. Er werden verschillende modellen gemaakt, zodat ze passend waren voor alle lichaamsvormen.