Gebruiker:Nawi/Vertaling gebruikelijke bezwaren

'Werk in uitvoering'

Onderstaande tekst is werk in uitvoering, een aanzet tot vertaling van: http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia%3AReplies_to_common_objections zoals gesuggereerd in Wikipedia:De kroeg#Mogelijk antwoord op kritiek op het wikipediaconcept

Aanvullingen en verbeteringen uiteraard welkom, het is nog maar een eerste schets.

Als meer mensen er aan willen werken lijkt het me handig om er ergens een speciale pagina voor te maken. Nawi 28 feb 2005 16:53 (CET)

---

Wikipedia: antwoorden op veel gehoorde bezwaren

Shortcut
Wikipedia:replies

Sommige mensen reageren heftig op Wikipedia. Sommige vinden het idee fantastisch en raken bijna direct verslaafd; anderen vinden het idee zo belachelijk dat ze het niet eens serieus bekijken. Een aantal veel gehoorde punten van kritiek op de Wikipedia proberen we hier te beantwoorden. <! (Zie ook de kritiekpagina voor een precieze weergave van regelmatig geuite kritiek.) !>

Veel kritiek is niet uniek voor Wikipedia, maar is het gevolg van het feit dat Wikipedia in wezen een wiki is. Veel van deze bezwaren worden ook geuit over andere wiki's.

Willekeurige Internetgebruikers mijn artikel laten bewerken is belachelijk

Mijn prosa

Ik kan me niet voorstellen dat ik wildvreemden mijn teksten zou laten bewerken. Het is de vrucht van mijn arbeid, waarom zou ik anderen daar aan laten zitten?

Wij (op Wikipedia) proberen onze bijdragen aan Wikipedia niet als persoonlijk bezit te beschouwen. We werken 'samen' aan verklaringen over wat bekend is (menselijke kennis) over verschillende onderwerpen. Ieder van ons profiteert van deze handelswijze. Het is moeilijk om in je eentje het perfecte artikel te schrijven. Het wordt een stuk makkelijk als we samenwerken. Hier op Wikipedia hebben we keer op keer ervaren dat het werkt. Neem het volgende voorbeeld:

Ik dacht dat ik wie vult hier een toepasselijke pagina in behoorlijk goed begreep en omdat het toen bestaande artikel kort en incompleet was, besloot ik het te herschrijven. Sinds die tijd zijn verschillende mensen bijgesprongen. Soms herschreven ze een alinea, soms leverden ze kritiek op iets dat miste, soms verwijderden ze iets. Ik was het niet met alle wijzigingen eens, maar wel met de meeste. Er gaait nooit iets verloren op Wikipedia, doordat alle voorgaande versies van alle artikelen worden bewaard. Ik heb dus een paar wijzigingen teruggedraaid. Al me al is het artikel nu een stuk beter dan ik het ooit in mijn eentje geschreven had kunnen hebben.

We gaan er van uit dat deze aarde bewoond wordt door redelijke mensen en dat die, ondanks de pogingen van een paar uiterst zeldzame rotzakken, gezamenlijk uiteindelijk tot redelijke conclusies kunnen komen. Het komt in de buurt van optimisme

Mafketels

Mafketels plaatsen continu de meest belachelijke theorieën op het Internet. Ze zullen ook hier de hele zaak komen verpesten.

Tot nu toe hebben we relatief weinig van dat soort types gehad op Wikipedia en het is gemakkelijk om iets te direct te verwijderen zodra het op de recente wijzigingenpagina verschijnt.

Er bestaan websites die beweren dat de eerste maanlanding in scène werd gezet in een filmstudio, of die zogenaamd echt werkende perpetuum mobile machines beschrijven. Hoe zeker je ook denkt te weten dat dit soort informatie niet klopt, die webpagina's kun je niet corrigeren, omdat ze geschreven worden door mensen die nooit zouden toestaan dat hun werk bewerkt zou worden door anderen zonder hun toestemming. Dat soort mensen floreert niet echt op Wikipedia.

Dit betekent niet dat afwijkende of zonderlinge standpunten worden verwijderd of tot zwijgen gebracht; ze worden in een context geplaatst en toegeschreven aan bij naam genoemde aanhangers. Hoe zonderlinger een artikel is, hoe groter de kans dat het aangepast wordt. Omdat op Wikipedia niemand de informatie in eigendom heeft, wordt men gedwongen om informatie te leveren die overtuigend klopt. Mafketels die niet kunnen accepteren dat hun teksten kritisch bekeken en bewerkt worden komen er vanzelf achter dat ze hier geen podium hebben en zullen vertrekken. Degenen die hun ideeën op een minder eenzijdige manier naar voren willen brengen, stoppen met mafketel zijn.

Sommige mafketels zijn heel vasthoudend. Iemand kan een volstrekt foute pagina schrijven over de Holocaust en die blijven terugveranderen naar zijn versie.

De beste tactiek is om de mafketels uit te dagen om Wikipedia zelf te gaan gebruiken. Een artikel over de ontkenning van de Holocaust bijvoorbeeld, laat zien wat die mafketels werkelijk zijn: mensen die niet kunnen floreren binnen een neutraal gezichtspunt. Het is uiteindelijk beter om incorrecte waarheidspretenties te begrijpen en uit te dagen dan om ze te negeren.

Over het algeem worden de partijdigen, de mensen met een eenzijdige opvatting, goed onder de duim gehouden. Wikipedianen nemen het neutraliteitsbeginsel zeer serieus en dwingen dit ook af. We zijn er in geslaagd om op een aantal onderwerpen een soort van consensus te bereiken. Mensen die koppig volhouden dat een artikel hun eigen persoonlijke mening moet verwoorden zijn zeldzaam en worden over het algemeen verslagen.

In de allerergste gevallen kunnen we ze blokkeren als een laatste redmiddel en het ze technisch onmogelijk maken nog langer wijzigingen aan te brengen op Wikipedia.

Trolls en Flamers

Wikipedia gaat de zelfde kant op als Usenet - alleen maar flamewars.

Dit is een iets groter probleem, maar het wordt behoorlijk in de hand gehouden door de omgangsvormen die we op Wikipedia met elkaar zijn overeen gekomen, de Wikiquette. Discussies over een artikel worden gevoerd op de bijbehorende overlegpagina (bijvoorbeeld: overleg:Jehova's getuigen) of in een nieuwe artikel dat de verschillende argumenten beschrijft in een neutrale context bijvoorbeeld: .... Zijn hier nl: voorbeelden van? Nawi

De discussie op de overlegpagina is er op gericht het artikel te verbeteren, in plaats van de verschillende strijdende meningen te beoordelen. We hebben een informele, maar breed aanvaarde en nageleefde, regel dat op overlegpagina's geen partijdige scherpslijperij plaatsvindt als die de kwaliteit van de artikelen niet ten goede komt.

Usenet mist tenminste twee mogelijkheden die absoluut essentieel zijn voor het succes van Wikipedia:

1. Op Usenet kun je het werk van anderen niet bewerken, wat we hier op Wikipedia wel kunnen. Hierdoor moedigen we creatieve en collegiale samenwerking aan; of nog beter nog: op Wikipedia bestaat er niet zoiets als 'het werk van anderen', omdat niemand de informatie in eigendom heeft.
2. Anders dan op Wikipedia, biedt Usenet niet de mogelijkheid om door de gemeenschap overeengekomen standaarden af te dwingen. Bovendien is Usenet een debatforum. Wikipedia is een ,een zeer zelfbewust, encyclopedie-project! Dit verschaft op tenminste enige overeenstemming over wat Wikipedia niet is.

De Wiki manier van doen is te richten op overeenstemming, niet op het oneens zijn, zoals op weblogs, mailing lists of Usenet vaak gebeurt. We kunnen rustig zeggen dat er voor bijna iedereen plaats is om mee te werken op Wikipedia, zonder noodzakelijkerwijs de mensen tegen te komen die een werkelijk onverenigbare mening hebben.

Er zal met enige regelmaat een trol of flamer proberen onrust te zaaien op Wikipedia. Maar terwijl deze figuren een boel herrie maken, kan de overgrote meerderheid rustig doorwerken aan Wikipedia zonder veel aandacht aan ze te schenken.

Amateurs

Er zijn zo ontzettend veel mensen die denken dat ze iets weten, terwijl ze eigenlijk onwetend zijn dat jullie artikelen bezaaid zullen raken met fouten en ernstige gebreken.

Heel eerlijk gezegd, Wikipedia bestaat voor een deel uit goedbedoeld, maar slecht geïnformeerd en amateuristisch werk. En toch zijn er blij mee - we hebben liever een amateuristisch artikel dat later verbeterd kan worden dan helemaal niets. Hoe dan ook, als nieuwe medewerkers (experts op de betreffende onderwerpen in het bijzonder) zich melden en aan de slag gaan wordt het amateuristische werk normaal gesproken recht getrokken. Echt onvergeeflijke fouten worden snel hersteld door de grote hoeveelheid mensen die Wikipedia dagelijks lezen. In het algemeen geldt dat hoe ernstiger de fout, hoe sneller die wordt opgemerkt en hersteld.

Amateurs hebben het over het algemeen snel door dat iemand een expert is op een bepaald onderwerp en gaan dan op een andere manier bijdragen - door vragen te stellen, aan te geven welke onderdelen van het artikel nog onduidelijk zijn en door het nodige onderzoek te gaan doen. Wikipedia profiteert van de samenwerking van amateurs en experts.

Er is niets dat de "professionals" tegenhoudt om later mee te gaan doen en fouten te gaan verbeteren. Maar, als we ons niet eerst hadden gericht op een structuur, terminologie en conventies die begrijpelijk en werkbaar zouden zijn voor amateurs, dan zouden we de laatsten hebben buitengesloten en we zouden gesegmenteerd zijn geraakt in veel meer gespecialiseerde onderdeeltjes waar professionals blij mee zouden zijn geweest, maar die voor anderen niet leesbaar zouden zijn. En, belangrijker, we zouden niet veel inhoud hebben en daardoor geen kritische massa kunnen bereiken. Als we, aan de andere kant, een GNU FDL basis op kunnen bouwen die goed genoeg is om bruikbaar te zijn dan hebben we iets om op voort te bouwen.

Daarnaast is het veel efficiënter qua tijd dat een amateur een tekst schrijft, omdat de correcties door een professional vaak maar klein zullen zijn. Op vrijwel elk terrein zijn er slechts weinig experts en relatief veel amateurs, en de experts zijn meestal druk. Een uitgebreide kennisverzameling is tegenwoordig dus een stuk beter af met bijdragen van amateurs, zolang lezers dit maar weten en de geschiedenis van een artikel kunnen beoordelen.

Partijdigheid

Er zijn genoeg partijdige lieden die er op uit zijn om informatie weg te laten die van belang is voor een afgewogen weergave. Die vinden het prachtig om op Wikipedia te schrijven, en dat leidt tot grote hiaten in jullie weergave, hetgeen het project ruïneert.

Het komt regelmatig voor dat de oorspronkelijke auteur cruciale informatie weglaat, door onkunde of met opzet. In veel gevallen, maar niet altijd, wordt dit snel hersteld door een van de vele bezoekers die Wikipedia elke dag lezen. Wikipedia heeft, bijvoorbeeld, redelijk afgewogen artikelen over oorlog, kapitalismem evolutie, abortus, Islam, Scientology, en prostitutie. Wikipedia is in feite zelfs bekend als een wijze om over controversiëe onderweroen tot overeenstemming te komen, en is door sommige onderzoekers bestudeerd vanwege zijn vermogen om de soms vermoeiende debatten over dergelijke onderwerpen te neutraliseren. Het is vaak eenvoudig om een aanverwant onderwerp te vinden waar die partijdige lieden in betrekkelijke rust aan kunnen werken, en tot overeenstemming kunnen komen over technieken en zelfs feiten. Een voorbeeld hiervan is de pagina over Cornwall (op de Engelstalige Wikipedia) waarbij de verschillende inzichten over de juridische status van Cornwall en zijn relatie tot Engeland, in de loop van de tijd, zijn uitgewerkt tot een voor alle partijen op hoofdlijnen aanvaardbare formulering. (Het neveneffect van dit individuele debat is dat het artikel aanmerkelijk completer is dan het anders zou zijn geweest, and in ieder geval deze kwestie veel nauwkeuriger beschrijft dan sommige andere encyclopedieën die we zouden kunnen noemen.)

Houd in gedachten dat Wikipedia een project is dat steeds voortgaat, een "proeve van", een "alfa-versie". zo u wilt. De lacunes die er zijn, zijn niet te wijten aan onkunde, partijdigheid, mafketels of andere kwaadaardigheden. Het komt eenvoudigweg door de beperkte tijd gedurende welke een beperkt aantal medewerkers ermee bezig zijn geweest. Zie tevens het kopje "Systematische onevenwichtigheid".

Commercie

Maar hoe zit het met commercie? Zullen lieden die de mogelijkheid zien om een duidelijk omschreven doelgroep te bestoken met reclame voor hun producten of erger, de verleiding kunnen weerstaan om daarover nieuwe artikelen te schrijven, of nog erger, een bestaand artikel dat raakvlakken met hun product heeft aanpassen en ombouwen tot pure reclame?

Dit soort dingen zijn ook al voorgekomen. Dit heeft in hoofdzaak drie verschijningsvormen: het toevoegen van een overdaad aan externe links naar de betreffende onderneming, het compleet vervangen van legitieme artikelen door reclame, en het schrijven van artikelen waarin die onderneming in gloedvolle bewoordingen wordt aangeprezen. De eerste twee vormen worden als vandalisme beschouwd, en die artikelen worden gewist. De meeste Wikipedianen hebben een grote afkeer van spam, en spammers worden streng aangepakt. Bij de derde vorm wordt het artikel meestal omgebouwd totdat het een neutraal standpunt weergeeft.

Ondernemingen zullen Wikipedia vermoedelijk geen geschikt advertentiemedium vinden. Bij normale reclame op het Web, met gebruik van zaken als banner ads, popups, en email-reclame, kan de response rate rechtstreeks gemeten worden. Als een onderneming Wikipedia zou gebruiken om te trachten zijn producten te slijten, kan de response rate niet gemeten worden.

Lieden die hun nieuwe piramide-schema aan de man willen brengen zullen zich niet laten weerhouden door de omstandigheid dat het niet mogelijk is om het effect van die reclame te meten. Het kost een hoop tijd om een pagina die is omgebouwd tot een reclame terug te draaien (tenzij een "bot" gebruikt wordt), met het uiteindelijke doel dat de spammer afziet van deze methode en een ander advertentiemedium kiest. (Zie hierover de volgende paragraaf.)

Ironisch geboeg, kan spam Wikipedia tot voordeel strekken. Stel dat een adverteerder voor penisverlengende producten een pagina ombouwt tot een reclame voor dat product. Een lezer die die reclamepagina ziet, kan de pagina terugzetten in de oorspronkelijke staat, de reclame toevoegen en informatie toevoegen waarin de door de adverteerder gehanteerde claims ten aanzien van de werking van dat product beoordeeld wordt. In feite hebben de door de adverteerder aanvegevoerde claims, nadat ze zijn afgezwakt an zijn afgewogen tegen andere kennis die met het onderwerp samenhangt, het het gevolg dat het oorspronkelijke artikel van hogere kwaliteit is dan daarvoor.

Bots

U hebt het nog niet gehad over de meest irritante hinder op Usenet: geautomatiseerde spam. Het zou een fluitje van een cent zijn om een bot te schrijven die reclame voor Viagra toevoegt aan alle pagina's op Wikipedia, en zodra spammers of vandalen wikibots gaan gebruiken, is er geen houden meer aan.

Er zijn inderdaad verschillende scripts waarmee wiki's verminkt kunnen worden, vooral bedoeld om hogere Pageranks in zoekmachines te krijgen. Maar we kunner er een paar dingen tegen ondernemen. Het is eenvoudig om spam terug te draaien, en iedereen kan dat doen. We kunnen IP-adressen blokkeren, wat als een primitieve vorm van spamfilter fungeert.

Wikipedia is ook om juridische redenen een weinig aantrekkelijk doel voor spam. De meeste landen hebben geen wetgeving tegen spam op USENET of via email, maar de meeste landen hebben wel wetgeving die het verbiedt om, zonder daartoe gerechtigd te zijn, en website te vernielen -wat wij dus vandalisme noemen.

Wat doen jullie als mensen scripts laten draaien om hun vandalisme of spam steeds weer opnieuw te posten, en vanaf verschillende lokaties zodat je hun IP-adressen niet of nauwelijks kunt blokkeren?

Dit is vergelijkbaar met een "distributed denial of service attack", waar grote websites met een zekere regelmaat mee worden geconfronteerd. Wikipedi heeft dergelijke aanvallen meegemaakt, en tot dusver is het een voudiger gebleken voor ons om de aanvallen af te slaan dan voor de aanvallers om nieuwe methoden te bedenken.

Als iemand een omvangrijke aanval start, kunnen alle betrokken IP-adressen door de admins worden geblokkeerd voor verdere edits. We kunnen, naar gelang de behoefte, technische maatregelen treffen om sommige edits niet toe te staan, of edits die aan bepaalde criteria voldoen terug te draaien. We hebben, bijvoorbeeld, al maatregelen getroffen die ervoor zorgen dat links naar een aantal problematische websites niet toegevoegd kunnen worden. Aangezien aan aantal vertrouwde leden van de gemeenschap rechtstreeks toegang hebben tot de database, kosten die maatregelen ons minder inspanningen dan de spammers moeten opbrengen om de pagina's te verminken. In een noodsituatie kunnen we de backup die op de server aanwezig is van de versie van gisteren terugzetten.

Systematische onevenwichtigheid

De inhoud van Wikipedia is structureel onevenwichtig, als gevolg van de samenstelling van de groep van medewerkers.

Dit lijkt inderdaad een reden tot zorg. Het "bereik" van Wikipedia is wisselend. Er zijn legio voorbeelden van omvangrijke artikelen over het ene onderwerp, terwijl een ander, even belangrijk onderwerp in een paar regels wordt afgedaan. Soms komt dit doordat er een enthousiaste auteur is, soms vloeit die onevenwichtigheid uit andere omstandigheden voort.

Omdat we van Westerse origine zijn, en daarbinnen van Angelsaksiche origine, hebben we betrekkelijk veel artikelen over onderwerpen die met die regio (en landen) amenhangen. Er is ook (nog) sprake van een zekere oververtegenwoordiging van beta-wetenschappen, hoewel alfa-wetenschappen steeds beter bestreken worden.

We hopen dat mettertijd, naarmate het totale aantal auteurs toeneemt, het aantal auteurs voor minder populaire onderwerpen navenant zal toenemen, en dat de "grijze gebieden" dan worden ingevuld.

En verder kunnen we zwak vertegenwoordigde gebieden onder ieders aandacht brengen, en trachten auteurs ervoor te interesseren.

Wikipedia kan nooit een hoge kwaliteit bereiken

Werk in uitvoering

Eigenlijk zou er bij bijna elk artikel een aanduiding "Werk in uitvoering" moeten staan.

Tja, sommige pagina's zijn beter dan andere pagina's. We hebben een paar artikelen over curieuze onderwerpen die de beste online informatiebron zijn op dat gebied. Ten aanzien van normale onderwerpen: Wikipedia-artikelen hebben geen multimedia-toeters en bellen, maat ze zijn even informatief en goed geschreven als wat er elders zult vinden.

Tegelijkertijd hebben we ook artikelen die slechts beginnetjes zijn, onnauwkeurig, vol spelfouten, partijdig, slecht geschreven, of gewoon onzin. Dat is evenzeer een gevolg van onze ambitieuze doelstellingen, en van onze wijze van werken. En op een groot aantal van dergelijke artikelen zult u inderdaad een aanduiding "Werk in uitvoering" aantreffen.

Wikipedia is zowel een product als een proces. Ook als het product niet perfect is, zorgt het proces ervoor dat, aan het eind van elke dag, de encyclopedie weer iets beter zal zijn dan aan het begin van die dag. Dat betekent niet dat we ooit het stadium van perfectie zullen bereiken, gesteld dat zoiets mogelijk zou zijn, maar het is wel iets om voor ogen te houden.

Gebrek aan intellectuelen

Wikipedia heeft een gebrek aan intellectuelen en hooggekwalificeerde medewerkers. Wikipedia accepteert alles van iedereen!

Het is juist dat het gros van onze auteurs ten aanzien van de door hen behandelde onderwerpen een kennis op HBO- of universitair niveau hebben. Het artikel over Natuurkunde zal eerder geschreven zijn door een student natuurkunde dan door, bijvoorbeeld, Stephen Hawking.

Tot op zekere hoogte is dat juist goed. Academici zijn bedreven in het schrijven voor andere academici. We trachten hier de greep die academici op naslagwerken hebben te slechten.

Desondanks hebben er genoeg "intellectuelen" aan Wikipedia meegeschreven, en doen ze dat nog.

Motieven van intellectuelen

Waarom zouden intellectuelen zich met Wikipedia inlaten? Het is geen serieus naslagwerk, dus het leidt niet tot geciteerd worden!

"Serieus" kan betekenen dat het actueel is. Of dat het open staat voor verandering, zonder onveranderlijke dogma's. Of dat het immuun is voor politieke of economische druk. Of: inclusief standpunten die door het grootste deel van de Anglo-Amerikaanse cultuur in de loop van de geschiedenis zijn verworpen of bestreden. De term "serieus" is not niet zo eenvoudig in te vullen!

Wikipedia stelt gratis en ongelimiteerd opslagruimte op zijn servers ter beschikking, alsmede goed ontworpen ontwikkelgereedschap, aan een ieder die iets wil doen dat binnen de missie van Wikipedia past, en er niet aan hecht, als eigenaar van die informatie te worden aangemerkt. Die omschrijving past eigenlijk heel goed bij de typische wetenschappelijke onderzoeker! Academici zitten meestal in die branche omdat ze het leuk vinden om dingen te leren, en om dingen aan anderen te leren. Beide dingen doen we hier.

Mensen die hun intellect serieus nemen kunnen het leuk vinden om te weten dat we hier iets maken dat wel degelijk kwaliteit bezit. Dat hoort bij het vrijwilliger zijn: het genoegen dat je beleeft aan het helpen van anderen. En, zoals hierboven uiteengezet, niet weinig mensen zijn ervan overtuigd dat we hier iets goeds aan het maken zijn.

Fouten en omissies

Ik las een artikel op een gebied waar ik iets van afweet, en ik zag alle mogelijke fouten en omissies. Ik was verbaasd en geamuseerd. Maar ik wil niets te maken hebben met iets van een dergelijke abominabele kwaliteit.

Dan kunt u anoniem of onder pseudoniem bijdragen leveren totdat u de zaak zodanig verbeterd hebt dat u uw naam eraan durft te verbinden. Veel mensen doen het zo, en daar zijn we blij mee. Het hele idee van "een auteur" past trouwens nauwelijks in wiki's. En slechte artikelen kunnen niet aan uw toegeschreven worden!

Ook wij hebben een hekel aan slecht werk. We gaan gewoon aan de slag en verbeteren de fouten die we constateren. En overigens denken we dat op Wikipedia ook een hoop te vinden is waar we trots op kunnen zijn, dus kijkt u vooral ook naar de goede dingen.

Als uw voornaamste obstakel om bijdragen te leveren hieruit bestaat dat sommige artikelen van onvoldoende kwaliteit zijn, zouden we u willen vragen om later nog eens terug te komen, volgend jaar of het jaar daarna. Kijkt u eens of die fouten intussen niet zijn hersteld, of dat er meer details zijn toegevoegd. Op enig moment zal het project een zodanig niveau hebben bereikt dat u er wel bij betrokken wenst te worden.

We merken overigens op dat geen enkele encyclopedie helemaal vrij is van fouten. Een bericht op BBC News Online beschrijft hoe een 12-jarige scholier in een paar dagen vijf fouten in de Encyclopedia Brittannica vond. Het enige wat hij kon doen was aan de redactie schrijven, en die fouten kunnen hersteld worden als over een aantal jaren de volgende editie in druk verschijnt. Bij Wikipedia werkt dat dus anders.

Die beginnetjes zijn belachelijk

Ik zocht naar een onderwerp, en ik vond een artikel met slechts een paar woorden. Belachelijk!

Er is een grote kans dat u iets over een tamelijk exotisch onderwerp zocht. Als Wikipedia daar een beginnetje over heeft, zullen andere encyclopedieën daar vaak helemaal geen artikel over hebben.

Maar inderdaad, en zijn een hoop beginnetjes, en we zijn het met u eens dat ze belachelijk zijn. Nochtans, beginnetjes leiden vaak tot grote artikelen. Mensen stuiten op een beginnetje, gaan er mee aan de slag, en Wikipedia verbetert. En we krijgen ook beginnetjes over onderwerpen waar eerst helemaal niets over was. Het is in feite een uitvloeisel van het "continu verbeteren" van Wikipedia, en daar is niets verkeerd aan.

Kwaliteitseisen

Brittannica heeft hele hoge kwaliteitseisen ten aanzien van de inhoud van hun publicaties, zowel in de papieren versie als de digitale versie. Wikipedia heeft dat niet. Dat leidt onvermijdelijk tot een waardeloze kwaliteit.

Het is gewoonweg onjuist om te zeggen dat Wikipedia geen kwaliteitseisen heeft. De eisen die we hanteren zijn die welke door ieder van zijn gebruikers worden gehanteerd, en in somige gevallen zijn dat strenge eisen. Naarmate we meer bezoekers trekken, zullen we steeds meer deskundige hulp krijgen, en naarmate meer lacunes worden ingevuld, zal die hulp zijn weerslag vinden in de kwaliteit en de diepgang. En dit leidt weer tot meer belangstelling van deskundigen.

Als we een uitspraak doen over de kwaliteitseisen van Wikipedia zeggen we in feite iets over de kwaliteitseisen van huidige en toekomstige bezoekers; maar zeggen dat we geen kwaliteitseisen hebben ontbeert iedere grond.

We benadrukken hier dat de drie bekende online encyclopedieën (Brittannica, Encarta en Bartleby) disclaimers (afwijzingen van aansprakelijkheid) hanteren, en geen garantie geven voor de juistheid van hun inhoud.

Eisen aan auteurs

Brittannica is zo gezaghebbend onder meer omdat men veeleisend is ten aanzien van de auteurs. Wikipedia accepteert iedereen als auteur, en zal daardoor nooit gezaghebbend worden.

De hoge kwaliteit van de artikelen in Brittannica is erg belangrijk. En dat heeft men bereikt door hoge eisen te stellenm, zeker. Maar de vraag is of dat alleen bereikt kan worden door "kieskeurig" te zijn ten aanzien vand e auteurs. Misschien dat hetzelfde resultaat ook met een open structuur bereikt kan worden. Wikipedia is een mooie test van die veronderstelling. We hebben tenslotte toch een aantal goede artikele geproduceerd -en het is echt niet zo dat die allemaal zijn geschreven door mensen met een doctorstitel!

Deskundigheid en onkunde raken vermengd

Hoge kwaliteit vergt een beoordeling van teksten door collega-experts. Waarom zouden we ons vermoeien met de resultaten van een toevallige groep lieden wiens kennis en vaardigheden kan variëren van deskundigheid tot hopeloze onkunde? Met een dergelijke mix komen we niet verder.

Om met het volgende te beginnen. De stelling van de door ons gehanteerde open formule tot hogere kwaliteit leidt, is als getest en correct bevonden. Artikelen die door een groot aantal mensen bewerkt zijn binnen de context van Wikipedia, blijken van een vergelijkbare kwaliteit te zijn als artikelen die in sommige uitmuntende andere encycloedieën gevonden worden. Maar als u die stelling nog steeds a priori ter discussie wilt stellen: welk artikel lijkt u de grootste kans op een correcte inhoud te hebben:

(1) Een artikel dat in brede kring verspreid is, en onderworpen is geworden aan de kritische blik van een groot aantal experts en enthousiasten, gedurende maanden of zelfs jaren, en door hen gecorrigeerd en uitgebreid kon worden.

(2) Een artikel dat geschreven is door een professionele auteur die geen expert op dat vakgebied was (zoals bij veel artikelen in encyclopedieën het geval is), en diet onderworpen is geweest aan publieke revisie.

Ten tweede: er kunnen vraagtekens geplaats worden bij het hele concept van "peer review". Een groot deel van de doorbraken in de wetenschap zijn tot stand gekomen door de tot dan toe bestaande meningen in twijfel te trekken. De auteurs die dat deden werden vaak door hun vakgenoten niet serieus genomen.

Verwijzingen en referenties

Leuk hoor, dit gepraat over "experimenteren", maar als ik iets geleerd heb, is het wel dat je de kwaliteit van een zakelijk artikel niet kunt beoordelen tenzij en totdat je iets afweet van de auteur en diens kwalificaties op dit terrein. Zo niet, dan moet je de nodige verwijzingen hebben om daar achter te komen.

Dat lijkt een redelijke wens, maar u moet een paar dingen bedenken. Ten eerste: een toenemend aantal artikelen in Wikipedia bevat verwijzingen, en dit is iets dat we, in het algemeen, aanmoedigen.

Ten tweede: hoe meer mensen meedoen, hoe groter het aantal deskundigen is dat eraan meewerkt onze artikelen te verbeteren. Hoewel u dus wellicht niet weet welke deskundigen eraan meegewerkt heeft, kunt u er wel van uit gaan dat, naarmate een artikel gedurende een langere periode bewerkt is en we over meer deskundigen op dat terrein beschikken, het meer en meer aannemelijk is dat het artikel door die deskundigen beoordeeld is. Met andere woorden: kennis van hoe het proces werkt, en van het feit dat daarbij deskundigen betrokken zijn, is in potentie een vervanger voor de kennis dat een bepaald artikel is geschreven door een deskundige. (Althans door iemand die claimt deskundig te zijn.) Misschien zou de vraag moeten luiden: "hoe deskundig is de gemeenschap van mensen die Wikipedia gemaakt hebben? Het antwoord daarop is: "we hebben deskundigen op diverse terreinen, en er komen er steeds meer bij." We vragen niet dat alle of de meeste deskundigen op een bepaald terrein zich bij ons aansluiten, of zelfs maar acht op ons slaan. We hebben slechts een klein aantal daarvan nodig, en die helpen ons om de lat steeds hoger te leggen.

Ten derde: als we dat nuttig mochten vinden, zullen we een of ander stelsel voor beoordeling gaan hanteren. En, omdat de inhoud van Wikipedia vrij toegankelijk is, kan iemand anders wellicht ook een dergelijk kwaliteitsbeoordelingssysteem maken.

Toelaten van bewerkingen

Maar ik zou toch graag een systeem van "peer review" zien voordat bewerkingen worden doorgevoerd van artikelen die inmiddels met behulp van een dergelijk proces zijn beoordeeld. Op dit moment hangt het van een toevallige bewerker af of een nieuwe wijziging een verbetering is of juist niet. Naarmate de kwaliteit van een artikel beter is, neemt de kans dat zoiets een verslechtering is, logischerwijze toe. Als een dergelijke beveiliging geïnstalleerd zou zijn, zou je een bescherming tegen mafketels zowel als onkunde hebben, en zou een gestage kwaliteitsverbetering gewaarborgd zijn.

We zijn bijna allemaal tegen een beleid waarbij pagina's beveiligd worden (dus waarbij pagina's slechts door een beperkte groep gebruikers kunnen worden bewerkt). We denken dat het systeem van Recente Wijzigingen voldoende bescherming biedt tegen mafketels. Bovendien: het lijkt ons duidelijk dat het succes van Wikipedia te danken is aan de open structuur, en die willen we niet overboord gooien.

Nochtans: over een dergelijke "peer review" wordt regelmatig nagedacht. Je zou daarmee kunnen bereiken dat een groep van deskundigen een "keurmerk" toekent aan artikelen. De mogelijkheid van wijzigingen blijft dan bestaan: er zou een "goedgekeurde" versie van de pagina zijn, alsmede de huidige, later bewerkte versie.

Deze discussie zal nog wel even doorgaan.

Permanente groei

Kwantiteit en kwaliteit

Veel van uw antwoorden gaan uit van de veronderstelling dat de kwaliteit vanzelf zal toenemen naarmate de website in omvang toeneemt. Is die stelling wel juist?

We hebben daar twee argumenten voor.

Ten eerste: hoe meer ogen over onze artikelen gaan, hoe meer de fouten die erin zitten aan het licht komen. Zo niet vandaag, dan wel op een later moment. We hebben op dit moment misschien een of twee filosofen weten te strikken, maar over een jaar zouden dat er tien of twintig kunnen zijn. En dan komen fouten veel eerder boven drijven.

Ten tweede: statistisch gezien kun je zeggen dat hoe meer mensen er bij betrokken zijn, hoe groter het absolute aantal deskundigen is. Dat is in elk geval wel onze ervaring. Bovendien: mensen hebben de neiging om artikelen over onderwerpen waar ze weinig tot niets van af weten met rust te laten, met name wanneer het een goed uitgewerkt betoog is, en wanneer ze weten dat er een deskundige in de buurt is. (Dit is overigens niet altijd het geval.) En hoe groter het aantal deskundigen is, hoe beter de gemiddelde kwaliteit is. Het is niet alleen een boude stelling om te zeggen dat Wikipedia toegroeit naar het hoogst bereikbare niveau: we hebben dat vastgesteld!

Groeitempo

Jullie zijn fors gegroeid in de afgelopen tijd, maar het is onjuist om aan te nemen dat een dergelijk tempo volgehouden zal worden.

We zijn het met u eens dat het riskant is om op basis van de groei in het verleden een concrete uitspraak te doen over de toekomstige groei. Maar het lijkt realistisch om aan te nemen dat Wikipedia in een zeker tempo zal blijven groeien. Zoekmachines sturen ons een hoop bezoekers door. (Duizenden bezoekers per dag alleen al van Google, terwijl dat er honderden plachten te zijn.) En naarmate er meer bezoekers langs die weg bij ons terechtkomen, hoe meer mensen bij dit project betrokken zullen raken, en artikelen toevoegen en naar onze artikelen linken. Wikipedia-artikelen staan regelmatig bij de eerste pagina's van zoekresultaten van Google.

We raken af en toe active bewerkers kwijt, maar dat wordt meer dan goedgemaakt door nieuwe deelnemers. Er zijn op dit moment meer actieve Wikipedianen dan zelfs maar drie maanden geleden.

En de gestage toename in gemiddelde kwaliteit zorgt ook voor een toename van het aantal bezoekers.

Het aantal onderwerpen in een encyclopedie is uiteraard eindig. Maar we zijn niog lang niet zover. En zelfs als we het moment zouden bereiken dat we over elk onderwerp een artikel hebben, dan kunnen de meeste van die artikelen nog behoorlijk worden uitgediept.

Succes leidt tot falen

U zegt dat Wikipedia snel groeit. Stel dat het echt omvangrijk wordt, dan trekt dat toch de aandacht van kwaadwillende lieden? En dan krijgt u te maken met zoveel vandalisme dat u dat niet aankunt.

Wikipedia is de grootste wiki die er in omloop is. Waar de grens aan de omvang is, is onduidelijk. Velen van ons denken dat het onbeperkt kan doorgaan. Hoe meer mensen er bij betrokken zijn, hoe meer mensen er zijn om vandalisme te bestrijden.

Anderzijds, sommigen van ons denken dat er inderdaad een "natuurlijke grens" is, en dat we een punt zullen bereiken waarop we zeggen: een maand geleden was het toch beter. En dan zullen we gaan bedenken wat we ons dan te doen staat. Maar voorlopig zijn we nog niet zo ver.

Diverse bezwaren

Vertrekkende medewerkers

Er zijn een aantal uitmuntende medewerkers vertrokken.

Het is bij projecten die door vrijwilligers worden gedaan onvermijdelijk dat er mensen af en toe vertrekken. Mensen hebben andere dingen te doen, of vinden Wikipedia gewoon niet leuk meer. En de aandacht is in de loop vand e tijd ook wat verschoven.

Als er mensen opstappen is dat jammer, maar het betekent niet het einde van Wikipedia, zolang er regelmatig "vers bloed" binnenkomt. Aan de andere kant: de redenen waarom mensen opstappen moeten natuurlijk wel serieus genomen worden.

Bescherming van pagina's

Sommige pagina's zijn gedurende een langere tijd beveiligd. Dat strookt niet met het uitgangspunt.

Dat is juist. Met name de Hoofdpagina werd zo vaak gevandaliseerd dat we hem hebben moeten blokkeren. We zijn niet "volledig open", maar wel zoveel mogelijk. Die beveiligingen brengen we alleen aan als het echt nodig is, en dan nog zo beperkt mogelijk.

Het beveiligen van pagina's is voorbehouden aan een hele selecte groep, ongeveer 200 personen. En als ons gevraagd wordt om een beveiliging ongedaan te maken, dan bekijken we zo'n verzoek uiteraard.

Overbodigheid

Wat is eigenlijk de noodzaak van een encyclopedie? Met een zoekmachine kun je even goed informatie vinden, en waarschijnlijk is die interessanter en actueler.

Laten we het zo bekijken: is het niet grappig dat we elke dag duizenden bezoekers trekken via Google?

Maar even serieus: het Internet, met diverse goede zoekmachines, functioneert tot op zekere hoogte inderdaad als een encyclopedie. Maar daarmee is het nut van een encyclopedie als Wikipedia nog niet vervallen.

Zoekmachines leiden vaak tot goede resultaten. Maar vaak ook niet. En dan is het lastig om het kaf van het doren te scheiden.

Er zijn diverse manieren om dat te bereiken: een eigen kritisch oordeel, de mening van een groep, of het oordeel van een of andere autoriteit, bijvoorbeeld. Wikipedia voegt daar iets aan toe: het kritische oordeel van een grote groep gebruikers. Wikipedia is een leuke plek om jouw kennis op te slaan. Maar als die kennis niets voorstelt, zullen anderen hem verwijderen. Een encyclopedie is niet de plek om onzin te verkondigen.

Zelfs al zou Wikipedia alleen maar bestaande informatie bevatten, zou dat nog nuttig zijn, om vier redenen:

• Alle informatie is op een plek te vinden.
• Bestaande informatie wordt op een toegankelijker manier samengevat.
• Die informatie wordt op eenzelfde wijze gepresenteerd.
• Er zijn een groot aantal verwijzingen naar gerelateerde onderwerpen en informatiebronnen, zowel intern als extern.

Een ander belangrijk aspect van Wikipedia is de openheid. Iedereen kan deze informatie gebruiken voor elk doel, met name voor onderwijsdoelen. Dat is een zeer aanlokkelijk vooruitzicht. Hoewel het systeem van een wiki niet direct noodzakelijk is om een dergelijke collectie gegevens op te bouwen, is het moeilijk om mensen te bewegen hun kennis ter beschikking te stellen zonder de laagdrempeligheid van een dergelijk systeem.

Verder is het van belang dat informatie op het Internet aan veroudering onderhevig is. Onjuistheden kunnen jarenlang onopgemerkt blijven. Bij Wikipedia zijn alle lezers (potentiële) bewerkers. Mensen die er interesse in hebben, kunnen een bestaand artikel bijhouden lang nadat de oorspronkelijke auteur zijn belangstelling erin verloren heeft.

Tenslotte: het is mogelijk dat op de lange termijn Wikipedia meer relevante en betrouwbare informatie bevat over enig onderwerp dan door een zoekmachine aangdragen kan worden. Dat is in elk geval onze bedoeling.

Markup-taal

De Wikipedia-software is niet geschikt voor het gemeenschappelijk aan een encyclopedie werken. Het is moeilijk om samen afbeeldingen te bewerken, er is geen WYSIWYG-editing, en als je iets ingewikkelders wil doen heb je een hele hoop HTML nodig.

Op een aantal gebieden is de software inderdaad niet perfect. We zijn daar mee bezig, bijvoorbeeld op het gebied van het weergeven van wiskundige formules. We hebben het toevoegen van afbeeldingen inmiddels ook vereenvoudigd, evenals het maken van tabellen. Trouwens: de software is open source, en als u aan de ontwikkeling ervan wilt meewerken, bent u van harte welkom.

Ondertussen: we geven toe dat de software niet perfect is, maar hij is in elk geval toereikend. En we blijven de software verbeteren.