
	Dit is het persoonlijke kladblok van PAvdK/Kladblok.
	Een kladblok is een subpagina van iemands gebruikerspagina. Het dient als testruimte voor de gebruiker en om nieuwe artikelen of langere toevoegingen aan bestaande pagina's voor te bereiden. Let op: je kladblok opslaan gaat met de knop 'publiceren'. De pagina wordt daarmee nog niet in de openbare encyclopedie geplaatst en blijft een kladpagina. De kladblokpagina is wel zichtbaar (voor iedereen die wat meer van Wikipedia) en mag dus geen onoorbare dingen te bevatten.
	Het is, ook in een kladblok, uitdrukkelijk niet toegestaan* om zonder toestemming auteursrechtelijk beschermd materiaal van derden te publiceren*.
	Enkele handige links: Spiekbriefje \| Snelcursus Andere testplaatsen: De algemene zandbak \| De probeerpagina van de snelcursus \| De sjabloonzandbak

P.A. van der Knaap (overleg) (Navigatie)

Goeiemiddag. Het is vandaag 25-04-2024

Tellingen bijdragen

Globale bijdragen (maand)

nieuw gemaakt

Aantal doorgevoerde wijzigingen

Articleinfo

Analyse gebruikersweergaven

Cijfers en diagrammen

Boek maken van WP-artikelen

Logboeken

Hongaars meervoud[bewerken | brontekst bewerken]

**Meervouden en onveranderlijke, verlagende of alternerende stammen**
Stammen van naamwoorden, telwoorden ↓			voorbeelden → enkelvoud ↓	meervoud -ok/-ek/-ök , -ak/-ek , -k
Eindklinker -a/-e standaard verlengd tot -á-/-é- ^[1]			kutya = hond	kutyák
Eindklinker -a/-e standaard verlengd tot -á-/-é- ^[1]			lecke = les	leckék
Onveranderlijke stam ^[2]		eindklinker niet verlengd (niet -a/-e)	holló = raaf	hollók
			kocsi = wagen	kocsik
			fésű = kam	fésűk
		regelmatig (standaard)	nap = dag, zon	napok
			kert = tuin	kertek
			öt = 5, vijf	ötök
			bőrönd = koffer	bőröndök
		verlagende stam ^[3]	fal = muur	falak
			fej = hoofd	fejek
			szög = spijker, hoek	szögek
		verlagend bijna alle bijvoeglijke naamwoorden	piros = rood	pirosak
			fehér = wit	fehérek
			zöld = groen	zöldek
Alter- nerende (verander- lijke) stam ^[4]	klinker- verliezend ^[5]	(niet- verlagend)	dolog = ding	dolgok
			eper = aardbei	eprek
			köröm = nagel	körmök
		verlagende stam	bátor = dappere	bátrak
			három = 3, drie	harmak
			birodalom = rijk	birodalmak
			érzelem = gevoel, emotie	érzelmek
		letter- omwisseling	pehely = vlok	pelyhek
		letter- omwisseling	teher = gewicht	terhek
	klinkerverkortende, verlagende stam ^[6]		madár = vogel	madarak
			egér = muis	egerek
			tűz = vuur	tüzek
	v-stam, verlagend	v-toevoegend, eindklinker- verkortend ^[7]	ló = paard	lovak
			cső	csövek
			fű = gras	füvek
		v-toevoegend, ontrondend ^[8]	hó = sneeuw	-
		v-toevoegend, ontrondend ^[8]	tó = meer	tavak
		eindklinker in v veranderend ^[9]	daru = kraan	darvak
			falu = dorp	falvak, faluk
			tetű = luis	tetvek

Hongaarse meervouden worden vooral gebruikt bij naamwoorden en voornaamwoorden, zoals zelfstandige naamwoorden, zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden, persoonlijke en aanwijzende voornaamwoorden. Meervoudsuitgangen worden niet gebruikt na telwoorden.

Voor de meervoudsvorming worden uitgangen met een instabiele beginklinker gebruikt, waarvan de te gebruiken vorm vooral afhangt van de regels van de klinkerharmonie. De te gebruiken meervoudsuitgang mede ervan af of het woord eindigt op een klinker, en of de woordstam verlagend is.

Naamwoorden met een bezitsuitgang krijgen weer andere uitgangen. ^[10]^[11]

Naamwoorden[bewerken | brontekst bewerken]

Voor de vorming van het meervoud van zelfstandige naamwoorden worden gewoonlijk de drie harmoniserende meervoudssuffixen -ok/-ek/-ök gebruikt, waarvan de keuze wordt bepaald door de klinkerharmonie.

Voorbeelden: pad = (zit)bank → padok, szék = stoel → székek, bőrönd = koffer → bőröndök

Van deze regels wordt afgeweken in enkele gevallen:

als de stam eindigt op een klinker,
na een verlagende stam,
naamwoorden met een bezitsuitgang hebben voor het meervoud aangepaste bezitsuitgangen.

De meervoudsuitgang zelf kan weer invloed hebben op de hierop volgende uitgang. Bij de 4^de naamval treedt er ontronding van de beginklinker van de uitgang op: de uitgangen worden van -ot/-et/öt verlaagd naar -at/-et De meervoudsuitgang zelf kan weer invloed hebben op de hierop volgende uitgang. Bij de accusatief (4^de naamval) treedt er ontronding van de beginklinker op: de uitgangen worden van -ot/-et/öt verlaagd naar -at/-et

Voorbeelden: in barátok → barátokat ^{(4^de naamval)} = vrienden, bőröndök = koffer → bőröndöket ^{(4^de naamval)}.

Voorbeeld: in barátok → barátokat ^{(4^de naamval)} = vrienden, bőröndök = koffer → bőröndöket

Stam eindigt op een klinker[bewerken | brontekst bewerken]

Als de stam eindigt op een klinker vervalt de instabiele beginklinker van de uitgang. In het geval dat de stam eindigt op -a of -e wordt deze eindklinker verlengd voor de meervouds-k. Als de stam eindigt op een klinker vervalt de instabiele beginklinker van de uitgang,

Voorbeeld: autók = kocsik = auto's

Voorbeeld: kocsi = auto → kocsik

Voorbeelden met -a of -e: alma = appel → almák, lecke = les → leckék, lecke → leckék = lessen

Verlagende stammen[bewerken | brontekst bewerken]

Na een verlagende stam worden de twee harmoniserende meervoudssuffixen -ak/-ek gebruikt met "ontronde" klinkers.

De zelfstandige naamwoorden met een verlagende stam moeten worden opgezocht in het woordenboek. Bij het meervoud is het niet altijd zichtbaar dat het om een verlagende stam gaat, bijvoorbeeld als de bepalende klinker in de stam een "e" is wordt de meervoudsuitgang "ek". Woorden met onregelmatige meervoudsvormen zijn veelal verlagend.

Voorbeelden zelfstandige naamwoorden:

Voorbeelden: fog = tand → fogak = tanden, fül = oor → fülek = oren

Voorbeelden: fog = tand → fogak, fül = oor → fülek

Voorbeelden: fű = gras → füvek, madár = vogel → madarak

Zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden zijn alle verlagend.

Voorbeelden: A pirosak, A vörösek = De rode ^(meervoud).

Uitzondering bijvoeglijke naamwoorden: A nagy, A naygyok = de grote ^(meervoud).

Meervoudig bezit[bewerken | brontekst bewerken]

**Bezitsuitgangen bij meervoudig bezit**
	stam eindigend op medeklinker					stam eindigend op klinker
bez. v.n.w.	achter- klinkers	voorklinkers zonder en met lipronding	voorbeelden:			achter- klinkers	voorklinkers zonder en met lipronding	voorbeelden:
bez. v.n.w.	achter- klinkers	voorklinkers zonder en met lipronding	tanár leraar	kés mes	kör kring, cirkel	achter- klinkers	voorklinkers zonder en met lipronding	kocsi^a auto	lecke^b les	fésű kam
mijn	-aim	-eim	tanáraim	késeim	köreim	-(ja)^aim	-(je)^aim	kocsijaim	leckéim	fésűim
jouw	-aid	-eid	tanáraid	késeid	köreid	-(ja)id	-(je)id	kocsijaid	leckéid	fésűid
zijn	-ai/-jai	-ei/-jei	tanárai	kései	körei	-(ja)i	-(je)i	kocsijai	leckéi	fésűi
onze	-aink	-eink	tanáraink	késeink	köreink	-(ja)ink	-(je)ink	kocsijaink	leckéink	fésűink
jullie	-aitok	-eitek	tanáraitok	késeitek	köreitek	-(ja)itok	-(je)itek	kocsijaitok	leckéitek	fésűitek
hun	-aik/-jaik	-eik/-jeik	tanáraik	késeik	köreik	-(ja)ik	-(je)ik	kocsijaik	leckéik	fésűik
^a -j-vorm van meervoudig-bezitsuitgang bij stam eindigend op -i. ^b -a/-e aan einde van een stam wordt verlengd tot -á/-é voor een uitgang.

Bij meervoudig bezit zijn er steeds slechts 2-harmonische vormen voor de uitgangen.

Het meervoud van een stam met een bezitsuitgang, gaat uit van de bezitsuitgang voor de 3^de persoon, waarachter een persoonsvorm wordt geplaatst beginnende met een -i, zoals: -im, -id, -i, -ink, -itek, -ik.

Voorbeeld: napja = zijn dag → napjaink = onze dagen

Voorbeeld vöröse = zijn rode ^(enkelvoud) → vöröseitek = jullie rode ^(meervoud)

Het gebruik[bewerken | brontekst bewerken]

Na een telwoord, ook na onbepaalde telwoorden (twee, 1000, veel, minder) wordt geen meervoudsvorm gebruikt, maar volgt er altijd enkelvoud.

Voorbeeld: Két ház = Twee huizen (letterlijk: "twee huis").

Voorbeeld: Sok ház = Veel huizen (letterlijk: "veel huis").

Gepaarde lichaamsdelen worden gewoonlijk in het enkelvoud benoemd.

Voorbeeld: kék szeme van = zij/hij heeft blauwe ogen (letterlijk: "hij/zij heeft blauw oog")

Bij een opsomming geldt in de derde persoon dat indien alle afzonderlijke delen van de opsomming enkelvoudig zijn, er sprake is van enkelvoud.

Voorbeelden: Sándor, Krisztina és a tanárnő ebédel = Sándor, Kristina en de lerares lunchen met ebédel=lunchen de vorm voor de derde persoon enkelvoud, net als in een werkelijk enkelvoud als Sándor ebédel = Alex luncht.

Daarentegen is het ők ebédelnek=zij lunchen of Sándor, Krisztina és a tanárnők ebédelnek = Sándor, Krisztina en de leraressen lunchen, waarbij het werkwoord in de derde persoon meervoud staat.

In andere personen is er bij een opsomming een meervoud zoals in het Nederlands.

Voorbeelden: Sándor és én ebédelünk = Sándor en ik lunchen.

Noten

↑ Törkenczy Miklós (2002) § 1.5., p. 15. Pronunciation, letter-to-sound correspondences. Final a, e lengthening
↑ Törkenczy Miklós (2002) § 3.2.1., p. 21. Nouns. Number. -
↑ Törkenczy Miklós (2002) § 4.1., p. 30. Noun Stems. Lowering stems.
↑ Törkenczy Miklós (2002) § 4., p. 30. Noun Stems
↑ Törkenczy Miklós (2002) § 4.2., p. 32. Noun stems. Vowel Deleting Stems
↑ Törkenczy Miklós (2002) § 4.4., p. 36. Noun stems. Vowel Shortening Stems
↑ Törkenczy Miklós (2002) § 4.3.1.1., p. 35. Noun Stems. v-adding Stems
↑ Törkenczy Miklós (2002) § 4.3.1.2., p. 35. Noun Stems. v-adding Stems
↑ Törkenczy Miklós (2002) § 4.3.2., p. 36. Noun Stems. Vowel-to-v Stems
↑ Beőthy E. (1983) Het zelfstandig naamwoord en het lidwoord p. 91.
↑ Beőthy E. (1983) Het bijvoeglijk naamwoord p. 128.

Literatuur

(nl) Beőthy Erzsébet (1983) Hongaars. Fundamentele grammatica voor Nederlandstaligen. Dick Coutinho, Muiderberg.
(en) Törkenczy Miklós (2002) Practical Hungarian Grammar. Corvina Books Ltd.

[1] Törkenczy Miklós (2002) § 1.5., p. 15. Pronunciation, letter-to-sound correspondences. Final a, e lengthening

[2] Törkenczy Miklós (2002) § 3.2.1., p. 21. Nouns. Number. -

[3] Törkenczy Miklós (2002) § 4.1., p. 30. Noun Stems. Lowering stems.

[4] Törkenczy Miklós (2002) § 4., p. 30. Noun Stems

[5] Törkenczy Miklós (2002) § 4.2., p. 32. Noun stems. Vowel Deleting Stems

[6] Törkenczy Miklós (2002) § 4.4., p. 36. Noun stems. Vowel Shortening Stems

[7] Törkenczy Miklós (2002) § 4.3.1.1., p. 35. Noun Stems. v-adding Stems

[8] Törkenczy Miklós (2002) § 4.3.1.2., p. 35. Noun Stems. v-adding Stems

[9] Törkenczy Miklós (2002) § 4.3.2., p. 36. Noun Stems. Vowel-to-v Stems

[10] Beőthy E. (1983) Het zelfstandig naamwoord en het lidwoord p. 91.

[11] Beőthy E. (1983) Het bijvoeglijk naamwoord p. 128.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]