Gebruiker:Quistnix/Commando- en onderscheidingsvlaggen bij de Koninklijke Marine

Mee bezig Aan deze pagina of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt. Toelichting: Afgeleid van mijn kladblok waar ik een verwant artikel aan het opzetten ben Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen.

De Nederlandse commando- en onderscheidingsvlaggen voor officieren bij de Koninklijke Marine zijn op 16 maart 1816 bij koninklijk besluit vastgesteld en sindsdien enkele malen gewijzigd. De vlaggen worden gehesen aan boord van rijksvaartuigen en walinrichtingen van het Ministerie van Defensie. Traditioneel is het vlagprotocol voornamelijk bij de Koninklijke Marine in gebruik.

Achtergrond

De oorspronkelijke beschrijving uit 1816 luidde:

Reglement of de Eerbewijzen en Saluten: "Art. 5. De Luitenant Admiraal, Vice Admiraal, Luitenant Generaals, Schouten bij Nachts en Generaal Majoors, Commandeurs van den Breeden Wimpel, in commissie zijnde, zal van de buiten Jachten behalven de Nederlandsche Vlag en Geus, waaijen de Vlag van den top, met het onderscheidsteken van Ronde Witte Ballen in dezelven overeenkomstig het getal sterren hetwelk zij in de Epauletten dragen, namelijk de Luitenant Admiraals Vier, de Vice Admiraal en Luitenant Generaals drie, de Schouten bij Nacht twee en de Commandeurs van den Breden Wimpel één, en gesalueerd worden door het Commandants Schip met 17 Schoten voor den Luitenant Admiraal, 15 voor de Vice Admiraals en Luitenant Generaals; 13 voor de Schout bij Nagts Generaal Majoors, en 11 voor de commandeurs van den Breden Wimpel."

De belangrijkste wijziging vond plaats in 1887, toen de ballen op de vlaggen werden vervangen door zespuntige sterren. Verder is in 1956 de rang van admiraal bij de Koninklijke Marine vervallen; de admiraal voerde een vlag met twee gekruiste maarschalksstaven. Uit traditie wordt de vlag nog vermeld.

Commandovlag

Een commandovlag wordt op een militair voer- of vaartuig of aan een mast van een militaire inrichting gehesen wanneer daar een vlagofficier aanwezig is die het bevel over een eenheid of over het eskader of flottielje voert. Wanneer meerdere vlagofficieren aan boord zijn, wordt slechts de vlag van de hoogste in rang gehesen. De commandovlag vervangt aan boord van marineschepen bij het hijsen ervan de oorlogswimpel. In de tijd dat communicatie tussen de schepen onderling werd gevoerd met behulp van vlaggen was de commandovlag nuttig om aan te geven waar de bevelvoerder zich bevond; vanaf dat schip werden de commando's gegeven. Hier komt ook de term vlaggenschip vandaan. Deze vlag wordt aan boord van een Nederlands oorlogsschip gevoerd ter vervanging van de oorlogswimpel, die voor de overige schepen in het eskader aangeeft dat het om oorlogsschepen gaat. Het is dus een kenmerk van een oorlogsschip. De commandovlaggen bij de Koninklijke Marine zijn vierkant en hebben drie even brede horizontale banen in rood wit en blauw; ze dragen in de rode baan aan de mastzijde evenveel witte zespuntige sterren als de aan de vlag verbonden officier op zijn epauletten heeft. Wanneer de bevelvoerder een kapitein-ter-zee is, wordt een vierkante rood-wit-blauwe vlag gevoerd, met een driehoekige uitsnijding vanaf de vluchtzijde naar het midden van de vlag.

Onderscheidingsvlag

Een onderscheidingsvlag die gerelateerd is aan de rang van een persoon aan boord is een onderdeel van de eerbewijzen. Deze vlag wordt aan boord gevoerd, onafhankelijk van de commandovlag of oorlogswimpel. Een onderscheidingsvlag wordt gevoerd wanneer de persoon die aan deze vlag is verbonden geen bevel voert over de eenheid. De onderscheidingsvlaggen bij de Koninklijke Marine hebben een lengte-hoogteverhouding van 3:2 en hebben drie even brede horizontale banen in rood wit en blauw; ze dragen in de rode baan aan de mastzijde evenveel witte zespuntige sterren als de aan de vlag verbonden officier op zijn epauletten heeft. In het Bijblad op het Staatsblad van Nederlandsch-Indië, deel XXV, 1891 wordt nadrukkelijk vermeld dat de onderscheidingsvlaggen ook gevoerd mogen worden wanneer er een officier van gelijke rang van het Nederlandse leger aan boord is. Tegenwoordig worden deze onderscheidingsvlag gevoerd door officieren van de Koninklijke Marine en de Koninklijke Marechaussee. De Koninklijke Landmacht kent geen onderscheidingsvlaggen meer.

Wanneer twee schepen gezamenlijk varen of in de haven liggen en er geen sprake is van een situatie waarbij een van de commandanten aan boord het bevel over beide schepen voert, en beide commandanten lager in rang zijn dan commandeur, dan voert het schip waarop de oudste commandant in rang het bevel voert, de wimpel "oudste officier".

Huidige vlaggen

Onderstaande vlaggen zijn in 1887 vastgesteld.

Commandovlaggen

• 
  1:1
  Admiraal
  (niet meer in gebruik)
• 
  1:1
  Luitenant-admiraal
• 
  1:1
  Viceadmiraal
• 
  1:1
  Schout-bij-nacht
• 
  1:1
  Commandeur
• 
  1:1
  de "standaard"
  (voor een bevelvoerend kapitein-ter-zee)

Onderscheidingsvlaggen

• 
  2:3
  Admiraal
  (niet meer in gebruik)
• 
  2:3
  KM:Luitenant-admiraal
• 
  2:3
  KM:Viceadmiraal
  KMar:Luitenant-generaal
• 
  2:3
  KM:Schout-bij-nacht
  KMar:Generaal-majoor
• 
  2:3
  KM:Commandeur
  KMar:Brigadegeneraal
• 
  2:3
  KM:Oudste officier

Voormalige vlaggen

Commandovlaggen

• 
  Wimpel Commandant Flottielje
• 
  Wimpel Commandant Squadron
• 
  Wimpel Commandant Divisie

Onderscheidingsvlaggen officieren

Uitsluitend de afwijkende vlaggen uit 1816 t.o.v. de latere vlaggen zijn weergegeven.

• 
  ^?Luitenant-admiraal
• 
  ^?Viceadmiraal
• 
  ^?Schout-bij-nacht
• 
  ^?Commandeur

Bronnen, noten en/of referenties

· ·

Vlaggen in het Koninkrijk der Nederlanden

Categorie:Onderscheidingsvlag