Gebruiker:Stmaca/Kladblok

• Zie Google's cachegeheugen

Hellegatsplaten is een natuurgebied in de gemeente Goeree-Overflakkee in Zuid-Holland. Het gebied is ongeveer 350 ha groot, hiervan is 300 ha land en 50 ha water. Vanwege de grote variatie van bijzondere planten en dieren is het een beschermd natuurgebied. [4]

Gebiedsbeschrijving

Hellegatsplaten ligt aan het verzoete water van het Volkerak en is zuidelijk gelegen van de Hellegatsdam. De Hellegatsdam maakt samen met de Volkerakdam en de Haringvlietbrug deel uit van het vijfde Deltawerk. Deze drie bouwwerken komen samen op een kunstmatig eiland waar nu het verkeersplein Hellegatsplein op ligt. Door de bouw werden het Volkerak, het Hollands Diep en het Haringvliet van elkaar gescheiden. [3] Het Volkerak is daarnaast aan de zuidkant gescheiden van de zeearm Grevelingen sinds de bouw van de Philipsdam. Hellegatsplaten is sindsdien ingrijpend veranderd. Het Volkerak is zoet geworden en in plaats van eb en vloed is er nu een gefixeerd waterpeil. Hierdoor zijn de slikken en gorzen drooggevallen en is er grasland, bos en struwelen gekomen.

Geschiedenis

De naam Hellegatsplaten verwijst naar het water op de plek waar nu het kunstmatige eiland van het Deltawerk ligt. Dit heette het Hellegat, omdat er door het contact van zout en zoet water sterke stromingen ontstonden die diepe geulen vormden. Dit maakte het Hellegat een een verraderlijk gebied voor passerende schepen.[4] De naam Hellegatsplaten is echter pas sinds de bouw van de Hellegatsdam in gebruik, toen de Ventjagersplaten in twee delen werden gescheiden. Het gedeelte zuidelijk van de Hellegatsdam kreeg de naam Hellegatsplaten en alleen het noordelijk deel behield de naam Ventjagersplaat.

Beheer

Als gevolg van de afsluiting, na de bouw van de Philipsdam in 1987, is het Krammer-Volkerak doorgespoeld met zoet water.[2] De doelstelling van het waterpeil in het gebied is ongeveer N.A.P. Wat leidt tot permanente drooglegging van 2470 ha schorren en slikken. Sindsdien liggen de slikken hellegatsplaten, krammerse slikken, slikken van de Heen, Dintelse gorzen en prinsesseplaat droog.[1] Tot 1990 lag het beheer van het gebied bij Rijkswaterstaat, die de drooggevallen gronden met rust lieten.In september 1990 vond een overdracht plaats aan drie natuurbeherende instanties. Deze instanties zijn Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Het Zeeuwse Landschap.[1] Het huidige beheerplan wordt uitgevoerd door Staatsbosbeheer. De doelstelling van het beheerplan is het in stand houden van een half open landschap met afwisselend bos, struweel, open vlaktes en water. Voor dit beheerplan wordt er gebruik gemaakt van grote grazers: rond de 80-90 Heckrunderen en 30-35 Fjordenpaarden. Zij houden door te grazen het landschap halfopen.[6] Als er te veel bos en struweel in het gebied is, worden er heckrunderen bij geplaatst en als er te weinig is, worden er Heckrunderen weggehaald. De hoeveelheid paarden wordt bepaald aan de hand van het aantal brandganzen in het gebied, om de vegetatie in balans te houden. Zowel de paarden als de ganzen grazen namelijk relatief korter gras ten opzichte van de Heckrunderen. Het beheer van Hellegatsplaten omvat ook het beschermen van de oevers tegen golfslag. Omdat het getij in Hellegatsplaten is verdwenen kan de oever beschadigd raken door golven. Om dit probleem op te lossen is er vooroeverbescherming in de vorm van een stenen dam aangelegd. [7]

Ecologie

Er zijn verschillende habitattypen in het gebied te vinden: zilte pionierbegroeiingen, schorren en zilte graslanden, duindoornstruwelen en vochtige duinvalleien. De successie van de vegetatie is nog volop gaande en door de traagheid van de ontzilting van de kleibodem, in een aantal deelgebieden is de rol van zilte pioniersoorten zoals zeekraal op de platen nog steeds groot. De ontwikkelingen van de broedvogels en de trekvogels als ganzen zijn in hoge mate een afspiegeling van de vegetatiesuccessie, met een tijdelijke opkomst van pioniers als kale grondbroeders (plevieren, sterns) en gras- en zaadeters. Een aantal soorten ganzen (kolgans, grauwe gans) en weidevogels heeft een meer permanente plek gekregen. De ontwikkelingen in het water zijn sterk gestuurd door hoge en toenemende nutriëntgehalten (met bijbehorende vissen). In de huidige situatie is bij de niet-broedvogels de betekenis op landelijke schaal het grootst bij de brilduiker (12 % landelijk gemiddelde), vervolgens bij fuut, kuifeend en kluut (4-5 %). Daarnaast is het een zeer belangrijk broedgebied voor broedvogels van schaars begroeide zandplaten (bontbekplevier, strandplevier) en schaars begroeide oevers met aangrenzend ondiep water (kluut). Deze habitats zijn tevens van belang voor meeuwen en sterns (zwartkopmeeuw, kleine mantelmeeuw, visdief, dwergstern).

Noemenswaardige soorten

Zilte pionierssoorten, heemst melkkruid brilduiker betekenis op landelijke schaal het grootst meeuwen en sterns: zwartkopmeeuw Vanaf begin juni 2016 worden er op de hoogspanningsmasten op Hellegatsplaten zo nu en dan ook zeearenden gesignaleerd. [10] Uit bron [10] Ten behoeve van kustbroedvogels werden vóór de oever kunstmatige eilanden aangelegd. Vooral tijdens het zomerhalfjaar verblijven op de begraasde terreindelen, in de kreken en op tussenliggende wateren grote concentraties watervogels. Brandganzen broeden er talrijk, verder ook Grauwe Ganzen en Canadese Ganzen. Dan verzamelen zich op de Hellegatsplaten ook Bergeenden, die begin juli naar hun ruiplaatsen vertrekken. En tot slot concentreren er zich niet-broedende Meerkoeten, Wilde Eenden, Krakeenden en Kuifeenden.

Recreatie

Op dit moment is het gebied niet vrij toegankelijk, maar er zijn wel een vogelobservatiehut en uitkijktoren. Er zijn plannen om de mogelijkheden voor recreatie uit te breiden. Zo komen er betere parkeermogelijkheden en wordt de algemene bereikbaarheid en de bereikbaarheid van de observatiehutten worden verbeterd.