Gebruiker:Ursulbrun/Nieuw artikel

Muziek is in Roemenië een belangrijk onderdeel van de cultuur. Naast klassieke muziek en hedendaagse stromingen als Pop, Hip Hop, Heavy Metal is ook de volksmuziek (roemeens: musica traditionale) en nog regelmatig te horen in het dagelijks leven.

Klassieke Muziek

Herinnering studie Enescu in Wenen

Pas aan het einde van de 18e eeuw begonnen invloeden van westerse klassieke muziek in Roemenië zichtbaar te worden. Rondreizende westerse operagezelschappen en musici kwamen tot aan Constantinopel. Liszt gaf zelfs eens een optreden voor sultan Abdülmecit. Transsilvanië werd met name op het gebied van orgel en vocaal beïnvloed. Walachije en Moldavië bleven dichter bij de Oost Orthodoxe tradities. Het eerste conservatorium werd in 1825 opgericht in Cluj. Het Boekarest filharmonisch orkest werd in 1868 opgericht.

De Roemeense klassieke school begon met koorwerken geïnspireerd op de volks- en byzantijnse muziek. George Enescu was een van de grootste componisten die hieruit voortkwam.

De vrijheid van meningsuiting werd na 1945 door de opkomst van het communisme sterk beperkt. De jaren 60 brachten weer meer vrijheid waarin artiesten hun creativiteit konden uiten. De jaren 70 tot aan de val van Ceauşescu in 1989 waren ook in cultureel opzicht zeer restrictief. Als gevolg hiervan vindt men vele grote namen op cultureel, historisch en wetenschappelijke gebied in het buitenland. .

Internationaal bekende klassieke namen en werken:

• George Enescu (1881-1955) componist, violist, pianist, dirigent. Beroemdste werk: Roemeense Rapsodie
• Ciprian Porumbescu (1853-1883) componist, muziekpedagoog, dirigent. Bij zijn dood werd het conservatorium in Boekarest naar hem vernoemd.
• Angela Gheorghiu (sopraan). Zij zong onder andere voor de Amerikaanse presidant Obama. Met haar vertolking van de hoofdrol in La Traviata verwierf zij wereldfaam.

Volksmuziek (Musica Traditionale)

Cimbalom

De vroegste muziek in Roemenie werd gespeeld op blaasinstrumenten waaraan later de cobza (soort luit) werd toegevoegd. Vanaf de middeleeuwen kwam de doedelzak (Cimpoi) op. Deze wordt nu nog slechts sporadisch gebruikt. De viool werd vanaf zijn introductie het belangrijkste instrument begeleid door cimbalom en contrabas. De cimbalom wordt voor het eerst teruggevonden in de 16e eeuw. Eind 19e eeuw werd hij met name in Muntenia steeds vaker door zigeuners (Lăutari) gebruikt.

De accordeon kwam sinds 1880 met name in Muntenia op en vervangt in dorpsmuziek tegenwoordig vanwege zijn volume vaak de cobza, cimbalom en contrabas. Andere veel gebruikte instrumenten zijn de klarinet en taragot/saxofoon. De traditionele volksmuziek wordt ook tegenwoordig nog gedraaid op bruiloften en partijen.

Iedere streek heeft naast de klederdracht zijn eigen karakteristieke traditionele muziek.

Maria Tănase

Maria Tănase

Maria Tănase (1913-1963) is voor Roemenie wat Edith Piaf was voor de Fransen; zij was een van de meest bekende zangeressen die het land ooit heeft gehad.

Haar vader had tijdens haar jeugd een bloemenbedrijf in de buitenwijken van Boekarest. De traditionele verhalen en liederen van de uit veel verschillende regio's daar werkende meisjes zouden een blijvende indruk op Maria maken. In 1934 debuteerde ze op het toneel. In 1937 stond ze op het toneel in musicals en vertegenwoordigde ze Roemenië op de wereldtentoonstelling in Parijs, een jaar later deed ze hetzelfde op de New York World's Fair.

Haar debuut in 1938 op de Nationale radio was de start van haar grote bekendheid. Tijdens de 2e wereldoorlog trad ze op in een serie van shows ten behoeve van gewonde soldaten. Na de oorlog speelde ze in diverse theater stukken, musicals en films. Ze maakte ruim veertig keer een tournee naar New York. Duizenden mensen woonden haar begrafenis in 1963 in Boekarest bij.

Traditionele feestmuziek (Musica Lăutarească)

Lăutari in de 19e eeuw

Dansen van de Hora rond 1890

Musica Lăutarească wordt gespeeld door traditionele muzikanten, de Lăutari. Zij maken muziek bij sociale gelegenheden op het platteland, vooral huwelijksvieringen die typisch van zaterdagmiddag tot maandagmiddag duren.. Lăutari is afgeleid van lăută, het Roemeense woord voor luit, een snaarinstrument. In de loop van de tijd is de betekenis uitgebreid naar spelers en zangers van traditionele muziek in het algemeen. Een taraf is een band van Lăutari, vaak maar niet altijd een professionele clans van Roma muzikanten.

Muziekstijlen die ook binnen de Musica Lăutarească uitgevoerd worden zijn onder andere de hora (met gelijknamige gezamenlijke dans in een circel), sârba, doina (melancholisch/blues), en ardeleana.

Bekende artiesten zijn

• Gabi Luncă (1938)
• Romica Puceanu
• Taraf de Haïdouks (band van ballingen) is een sinds 1991 in Franstalig Europa bekende zigeunerband

Musica Traditionale versus Musica Lăutarească

De definities van Volksmuziek (Musica Traditionale) en Traditonele feestmuziek (Musica Lăutarească) lijken elkaar te overlappen. De oorspronkelijke muziek uitgevoerd door dorpelingen en herders op het platteland (Musica Traditionale) werd echter bij de opkomst van de Taraf in toenemende mate uitgevoerd door Zigeuners. Mogelijk heeft dit zelfs conserverend gewerkt voor de traditionele plattelandsmuziek. Aan de andere kant wordt Musica Lăutarească niet alleen door zigeuners uitgevoerd.

De spanning tussen de traditionele Roemeen en de zigeuner/Lăutar komt naar boven in een uitspraak van de nationaal bekende traditonele zanger Grigore Leşe: "De man van het platteland zingt om zijn emotie uit te drukken, de Lăutar doet het slechts voor het geld."

Doina

De Doina is een lyrisch en gedragen muziekstuk dat solo, soms met begeleiding van een of enkele traditionele instrumenten, wordt vertolkt. De solisten tonen waar het uitkomt, thuis, buiten of op het werk, via spontane improvisatie hun kwaliteiten en emoties . Tot 1900 was de doina in veel regio's in Roemenië de enige muziekvorm. Het kan onder andere gaan over liefde, eenzaamheid, spanning en sociale conflicten. Het traditioneel doorgeven van ouder op kind is in de huidige tijd echter onder druk komen te staan. De Doina werd daarom in 2009 opgenomen op de UNESCO lijst van immaterieel erfgoed van de mensheid.

Colinde

Colindatori

Colindă zijn traditionele liederen die rond kerst en oud en nieuw worden gezongen. Ze zijn onderdeel van oude veelal regionaal gebonden gebruiken. In de periode rond kerst en oud- en nieuw trekken groepjes Colindatori, vaak ook kinderen, langs de deuren om colindă te zingen. Als dank ontvangen zij dan snoep of een kleinigheid.

De professionele vertolker die in Roemenie het meest wordt vereenzelvigd wordt met de colindă is Stefan Hrusca ('Mr Christmas himself' 1957). Hij woont in Canada en komt ieder jaar terug voor zijn optredens.

Etno

Begin jaren 90 kwam de 'Etno' waarbij men oude nummers ten gehore brengt door een combinatie van synthesizers met oude instrumenten. Op Roemeense televisie zijn hier speciale themazenders voor te vinden.

Nog volop aanwezig

Traditionele muziek is nog volop aanwezig in het huidige Roemenië met name op bruiloften en partijen. Onder andere Gheorghe Zamfir heeft de panfluit, een van de traditionele instrumenten, bekend gemaakt in het westen.

Populaire Muziek (Musică Populare)

Easy listening (Muzică ușoară)

In de periode tussen de twee Wereldoorlogen begon de invloed van de Westerse moderne muziek ook in Roemenië merkbaar te worden. Boekarest werd het Kleine Parijs genoemd waar Jazz, Foxtrot, Charleston en Tango opkwamen. In het begin werden westerse teksten rechtstreeks vertaald. Dit was onder andere het geval met een bekend nummer Zaraza van Benjamin Tagle Lara uit Uruguay. Dit nummer is in 2005 opnieuw uitgebracht door de popzangeres Loredana. Zij haakte daarmee aan bij een oplevende belangstelling voor de muziek uit die tijd. Later ontstonden ook eigen composities van Roemeense bodem.

Muzică ușoară heeft veel overeenkomsten met de popmuziek uit de jaren 1960, 1970 en 1980 en wordt soms vergeleken met de Schlager. In de communistische tijd werd deze muziek samen met de traditionele muziek gepromoot. Nationaal bekende namen zijn onder andere Corina Chiriac en Dan Spataru.

Hedendaagse (pop)muziek

Alexandra Stan

Op de radio, televisie en in het uitgaansleven zijn alle vormen van westerse muziekstijlen terug te vinden zoals Pop , Hip Hop, Heavy Metal en Rock and Roll. Regelmatig komen Roemeense bands ook in de westerse hitparades terecht:

Roemeense popmuziek met hitnotering in Nederland of Belgie:

• Gheorghe Zamfir - op 5 in 1979 met Thema uit "De Verlaten Mijn" - De Eenzame Herder
• O-Zone 2004 - 9 weken op 1 in de top 40 met Dragostea din tei (letterlijk vertaald: liefde onder de lindenboom)
• Inna 2009 - tweede plaats in de top 40 met het nummer Hot
• Edward Maya 2009 - twee weken op 1 in de top 40 met Stereo Love
• Alexandra Stan 2011 - tweede plaats in de top 40 met Mr. Saxobeat

Lijst met meer Roemeense zangers/zangeressen.

Manele

De 'manele' is een mix van Roemeense en oosterse (Turkse/arabische) muziek. Ze is in de jaren 1980 ontstaan als reactie op de traditionele muziek met Balkan invloeden, verboden door het communistisch regime en rond 1990 weer opgekomen. De meningen over deze muziekvorm zijn over het algemeen zeer uitgesproken: de een is enthausiast fan, de ander heeft er een grote hekel aan. Tegenstanders noemen bijvoorbeeld de zeer simpele en vaak seksistisch getinte teksten. Enkele steden hebben in het verleden zelfs manele in openbare gelegenheden, taxi's en festivals verboden omdat de muziek vaak met zeer luid volume ten gehore wordt gebracht. Mogelijk dat ook de associatie van manele met zigeuners/Roma een rol speelt.
Meer academische commentaren spreken van een ongepolijste vorm van volksmuziek die een kans verdient .

Een bekende vertolker van dit genre is Adrian copilul Minune (Adrian het wonderkind).

Roemeense Folk

Roemeense Folk is geïnspireerd op de Amerikaanse Folk music ontstond gedurende de jaren 60. Het wordt voornamelijk gespeeld op de gitaar en heeft een hoog poëtisch gehalte. Voorbeelden zijn Nicu Alifantis, Alexandru Zărnescu en Victor Socaciu.

Trivia

• In 2006 werd het junior Eurovisie songfestival in Boekarest gehouden.

Zie ook

• Zigeunermuziek

Externe links

Muziek

• Musica Traditionale
  • Maria Tănase Ciuleandra
• Musica Lăutarească
  • Gabi Luncă - Da mama cu biciu-n mine
  • Romica Puceanu - Saraiman
  • Taraf de Haïdouks Concert in Europa met veel emotie, samenwerking en improvisatie,
  • Taraf de Haïdouks party in the car
• Muzică ușoară
  • Cristian Vasile - Zaraza (jaren '30)
  • Dan Spataru - Sa cantam, chitara mea
• Doina
  • Grigore Lese - Doina- A oilor (lied van de schapen)
• Colinde
  • Stefan Hrusca - Colinde
• Manele
  • voorbeeld van een radio station dat alleen manele uitzend

Overig

* [http://www.eliznik.org.uk/RomaniaMusic/index.htm Traditional Music in Romania] * [[:Categorie:Roemeens_musicus|Lijst van Roemeense musici op Wikipedia]] ==Noten== * {{en}} {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=en|titel=Music_of_Romania|oldid=563200293|datum=20130711}} {{References|85%}} [[Categorie:Muziek_in_Roemenië]] [[Categorie:Volksmuziek]] [[en:Music_of_Romania]]