Gebruiker:Zomerklokje/Checklist-Kunstenaars

• 
  Lucas van Leyden, Portrait of a Young Man with a Skull, c. 1519, NGA 56626; Lit: Van Leyden, Goltzius, Leyster
• 
  Hendrick Goltzius, Jongeling met schedel en tulp, 1614, pen en bruine inkt op papier, 46 x 35,4 cm, The Morgan Library & Museum, New York: Young Man Holding a Skull and a Tulip; zie boek Goltzius

Francesca da Rimini

• Francesca da Rimini (wallacecollection.org)

John Flaxman: Ilias

• 
• 
• 
  Dante and Virgil in the Suicidal Wood
• 
  Inf. 06 John Flaxman, La bocca mi baciò tutta tremante (Paolo e Francesca), 1802
• 
  Inf. 06 John Flaxman, E caddi come corpo morto cade (Paolo e Francesca)
• 
• 
• 
  Jupiter and Pernicious' Dream (II.9)
• 
  Mars, Iris en Venus (V.455)
• 
  Iris with the torch of discord (XI.5)
• 
  Hypnos (XIV.294)
• 
  The Death of Sarpedon (XVI.831)
• 
  Achilles bij het lichaam van Patroklos (I ? . 450)
• 
  Swift as the word, the winds tumultuous flew (XXIII.263)
• 
• 
• 
• 
• 

Per land

Nederlanden

infobox kunstenaar voor 1800

• Carel Fabritius
• Johannes Fabritius
• Gielis Panhedel

infobox kunstenaar (nieuw)

• Arent de Gelder

infobox kunstenaar (overig)

• Judith Leyster
• Aelbert Cuyp
• Jacob Cuyp
• Benjamin Cuyp
• Gerrit Gerritsz. Cuyp
• Nicolaes Maes
• Cornelis Bisschop
• Ludolf Bakhuizen
• Paulus Potter
• Lucas van Leyden
• Hendrik Cornelisz. Vroom
• Jacob van Ruisdael
• Pieter de Hooch
• Emanuel de Witte
• Rachel Ruysch
• Jacob de Gheyn
• Jan van Goyen
• Gerard ter Borch (II)
• Gesina ter Borch
• Hendrick Goltzius
• Pieter Claesz
• Hercules Seghers
• Albert Eckhout
• Jan Steen
• Frans Hals
• Rembrandt van Rijn
• Johannes Vermeer
• Margareta de Heer

• Geertgen tot Sint Jans

geen infobox

• Albert van Ouwater -> noodnaam
• Barent Fabritius
• Ludolf de Jongh
• Frans van Mieris (I)
• Salomon van Ruysdael
• Gerard ter Borch (I)
• Moses ter Borch
• Cornelius Gijsbrechts -> noodnaam ?
• Cornelis Vroom (nalooplijst)

noodnaam

• Meester van de enz.

Duitsland

• Stefan Lochner
• Albrecht Dürer
• Martin Schongauer
• Matthias Grünewald -> zie ook Grünewald

Frankrijk

• Georges de La Tour

Spanje

• Diego Velázquez
• Francisco de Zurbarán -> Zurbarán

Italië

infobox kunstenaar voor 1800

• Fra Bartolomeo

infobox kunstenaar

• Giotto di Bondone (fantasieportret)
• Duccio di Buoninsegna (fantasieportret)
• Ambrogio Lorenzetti
• Paolo Uccello
• Rafaël
• Michelangelo Buonarroti (B)
• Leonardo da Vinci (B)
• Masaccio
• Titiaan
• Fra Filippo Lippi
• Giovanni Bellini
• Andrea Mantegna
• Pisanello (B)
• Parmigianino

geen infobox

• Pietro Lorenzetti
• Tintoretto

Japan

• Hokusai
• Hiroshige
• Kuniyoshi
• Utamaro
• [[]]

Georges de La Tour

• fr:Georges_de_La_Tour#Liste_des_peintures
• c:Georges de La Tour catalog raisonné, 1972
• c:Georges de La Tour catalog raisonné, 1992

• 
  Musée de Tessé, Le Mans
• 

• tekening Hieronymus: p. 42
• p. 40, 57 cat. 33-35: gravures naar GdLT

Antoine Watteau

• Liste de peintures d'Antoine Watteau

• lijst in klad

Omdat er veel onduidelijkheden bestaan over de chronologie van de schilderijen, zijn de werken globaal in drie periodes verdeeld en is er geen poging gedaan ze nauwkeuriger te dateren.

Bronnen

• Marianne Roland Michel (1984): Watteau. An Artist of the Eightteenth Century, Secaucus (New Jersey): Chartwell Books.
• Egbert Haverkamp-Begemann & Carolyn Logan (1988): Creative Copies. Interpretative Drawings from Michelangelo to Picasso, Londen: Sotheby's / Amsterdam: Meulenhoff/Landshoff.

Mary Cassatt

• zoekopdracht Princeton
• zoekopdracht Philadelphia

Afbeelding	Lemma	Engelse titel	Datering	Techniek	Afmetingen h × b cm	Collectie	Opmerkingen
[[Bestand:|center|150px]]					×
		Picking Flowers in a Field	1875	olieverf op paneel	26,6 × 34,3	privéverzameling
	In de loge	In the Loge	1878	olieverf op doek	81,3 × 66	Boston, Museum of Fine Arts inv. nr. 10.35
		Little Girl in a Blue Armchair	1878	olieverf op doek	89,5 × 129,8	Washington, National Gallery of Art inv. nr. 1983.1.18
	Vrouw met een parelketting in een loge	Woman with a Pearl Necklace in a Loge	1879	olieverf op doek	81,3 × 59,7	Philadelphia, Philadelphia Museum of Art
		Lydia Leaning on Her Arms (in a theatre box)	1879	21⅝ × 17¾ in		Collectie mw. William Coxe Wright	St. Davids, PA
		Lilacs in a Window	1879	24,2 × 20,3 in	MMA 1997.207	Metropolitan Museum of Art	NYC
		Tea	1880	25½ × 36¼ in	42.178	Museum of Fine Arts Boston	Boston
		Mother About to Wash Her Sleepy Child	1880	39½ × 25⅞ in	M.62.8.14	Los Angeles County Museum of Art	Los Angeles
		A Woman and a Girl Driving	1881	olieverf op doek	89,7 × 130,5	Philadelphia, Philadelphia Museum of Art
		Susan on a Balcony holding a dog	1883	39½ × 25½ in		Corcoran Gallery of Art	Washington D.C.
		Reading Le Figaro	1883	41 × 33 in		Collectie mw. Eric de Spoelberch	Haverford (Pennsylvania)
		The Family	1886	32 × 26 in		Chrysler Museum of Art	Norfolk, Virginia
		Girl Arranging Her Hair	1886	29½ × 24½ in	1963.10.97	National Gallery of Art	Washington D.C.
		Emmie and her Child	1889	35⅜ × 25⅜ in		Wichita Art Museum	Kansas
		Mrs. Robert S. Cassatt, the Artist's Mother	1889	38 × 27 in	1979.35	Fine Arts Museums of San Francisco	San Francisco
		Young woman in a Black and Green Bonnet, Looking Down	1890 ca. 1890	pastel	52 × 65	Princeton University Art Museum inv. nr. x1953-119
		Baby's First Caress	1891	30 × 24 in		New Britain Museum of American Art	New Britain, Connecticut
		The Letter	1891	13⅝ × 9 in		Art Institute of Chicago	Chicago
		The Child's Bath	1893	39½ × 26 in	1910.2	Art Institute of Chicago	Chicago
		Baby Reaching for an Apple	1893	39 × 25½ in		Mrs. Blaine Durham	Hume, VA
|	Het boottochtje	The Boating Party	1893	35½ × 46⅛ in	1963.10.94	National Gallery of Art	Washington D.C.
		Summertime	1894	olieverf op doek	73,7 × 96,5	Los Angeles, Armand Hammer Foundation
		Summertime	1894	olieverf op doek	100,6 × 81,3	Chicago, Terra Foundation for American Art inv. nr. 1988.25
		Ellen Mary Cassatt In A White Coat	1896	32 × 24 in		privéverzameling
		Breakfast in Bed	1897	25⅝ × 29 in		Huntington Library	San Marino, California
		Gardner and Ellen	1899	25 × 18¾ in	MMA 57.182	Metropolitan Museum of Art	NYC
		Ellen Mary Cassatt	1899 ca. 1899	pastel	30,5 × 36,8	New York, Metropolitan Museum of Art inv. nr. 60.132.1
		Madame A. F. Aude and Her Two Daughters	1899	21⅜ × 31⅞ in		Collectie Durand-Ruel	Paris
		After the Bath	1901	25¾ × 39¼ in		Cleveland Museum of Art	Cleveland
		Reine LeFebvre Holding a Nude Baby	1902	26⅞ × 22½ in		Worcester Art Museum	Worcester, MA
		Margot (Lefebvre) in Blue	1902	24 × 19⅝ in	37.303	Walters Art Museum	Baltimore
		Simone in a White Bonnet	1903	25½ × 16½ in		privéverzameling	Texas
		Mother and Child	1905	36¼ × 29 in	1963.10.98	National Gallery of Art	Washington D.C.
		Françoise Holding a Little Dog	1906	26⅞ × 22¾ in	26.124	Huntington Library	San Marino, California
		Antoinette at her dressing table	1909	36½ × 28½ in		Collectie mw. Samuel E. Johnson	Chicago, Illinois
		The Crochet Lesson	1913	30⅛ × 25½ in		Collectie Melville en Estelle Gelman	Washington D.C.
		Mother, Young daughter, and Son	1913	43¼ × 33¼ in		Memorial Art Gallery	Rochester, NY

Cimabue

Oeuvrelijst

Deze lijst bevat de werken die door de Italiaanse kunsthistoricus Luciano Bellosi aan Cimabue zijn toegeschreven.

Afbeelding	Titel	Datering	Techniek	Afmetingen h × b cm	Verblijfplaats	Opmerkingen
	Kruisbeeld van San Domenico	ca. 1268-1271	tempera en goud op paneel	336 × 267	Arezzo, San Domenico
	Kruisbeeld van Santa Croce	ca. 1275-1280	tempera en goud op paneel	448 × 390	Florence, Santa Croce	Ernstig beschadigd tijdens de overstroming van de Arno in 1966
	Maestà van het Louvre	ca. 1280	tempera en goud op paneel	424×276	Parijs, Louvre
	Maestà met twee engelen	ca. 1280-1285	tempera en goud op paneel	25,6 × 20,8	Londen, National Gallery
	Geseling	ca. 1280-1285	tempera en goud op paneel	24,7 × 20	New York, Frick Collection	Toeschrijving onzeker
	Bespotting van Christus	ca. 1280	tempera en goud op paneel	25,7 × 20,5	privéverzameling
	Een deel van de mozaïeken van het Baptisterium van Florence	ca. 1280-1285	mozaïek (ontwerp)		Florence, Baptisterium San Giovanni
	Madonna van Castelfiorentino	ca. 1283-1284	tempera en goud op paneel	68 × 47	Castelfiorentino, Museo di Santa Verdiana
	Maestà van Santa Maria dei Servi (en atelier)	ca. 1281-1285	tempera en goud op paneel	218×188	Bologna, Santa Maria dei Servi
	Maestà van Assisi	ca. 1288	fresco	320 × 340	Assisi, benedenkerk van de Sint-Franciscusbasiliek	Sterk gerestaureerd
	Fresco's in de bovenkerk in Assisi: Vier evangelisten (gewelf)	circa 1288-1292	fresco		Assisi, bovenkerk van de Sint-Franciscusbasiliek	Zwaar beschadigd tijdens de aardbeving van 1997; Matteüs werd volledig verwoest
	Fresco's in de bovenkerk in Assisi: Leven van Maria (apsis)	circa 1288-1292	fresco		Assisi, bovenkerk van de Sint-Franciscusbasiliek
	Fresco's in de bovenkerk in Assisi: Apocalyps (linkertransept)	circa 1288-1292	fresco		Assisi, bovenkerk van de Sint-Franciscusbasiliek
	Fresco's in de bovenkerk in Assisi: Verhalen over de heiligen Petrus en Paulus	circa 1288-1292	fresco		Assisi, bovenkerk van de Sint-Franciscusbasiliek
	Maestà van de Santa Trinita	ca. 1290-1300	tempera en goud op paneel	385 × 223	Florence, Uffizi
	Johannes de evangelist	1301-1302	mozaïek (ontwerp)		Pisa, Kathedraal van Pisa

Onzekere toeschrijvingen of atelierwerk

Afbeelding	Titel	Datering	Techniek	Afmetingen h × b cm	Verblijfplaats	Opmerkingen
[[Bestand:|150px]]	Kress-Maestà	ca. 1290 circa	tempera en goud op paneel	34,3 × 24,4	Washington, National Gallery of Art	toeschrijving onzeker
[[Bestand:|150px]]	Sint-Franciscus		tempera op paneel	107 × 57 cm	Assisi, Museo di Santa Maria degli Angeli	toeschrijving onzeker
[[Bestand:|150px]]	Panelen met verhalen over Jezus		tempera en goud op paneel		diverse locaties	toeschrijving onzeker, misschien van de Meester van Badia a Isola
[[Bestand:|150px]]	Kruisiging	ca. 1300	tempera en goud op paneel	93 × 58 cm	privéverzameling	toeschrijving onzeker, misschien Ventiaanse school

Giotto

• Opere di Giotto

Ambrogio Lorenzetti

https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Paintings_by_Ambrogio_Lorenzetti_by_title

Oeuvrelijst

• 
  Rechterwand: de stad onder goed bestuur
• 
  Rechterwand: het platteland onder goed bestuur

• 
  Achterwand van de zaal van de Raad van Negen

• 
  Linkerwand: de stad onder slecht bestuur
• 
  Linkerwand: het platteland onder slecht bestuur

• 
  Personificatie van de vrede, detail van de Allegorie van het goede bestuur en het slechte bestuur, ca. 1338-1339, Siena
• 
• 
• 
• 
  Blessing Redeemer
• 
  Städel Museum
• 
  Vier clarissen, uit kapittel Sinf-Franciscuskathedraal, Siena; National Gallery, Londen
• 
  fragment als vorige, Siena
• 
  Eed van Lodewijk van Toulouse
• 
• 
• 
  Denemarken
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
  omgeving Lorenzetti

1200px-Ambrogio_lorenzetti%2C_allegoria_del_comune_di_siena%2C_1344%2C_secondo_semestre_%28siena%2C_archivio_di_stato%2C_museo_delle_biccherne%29_02.jpg

Jacopo Bellini

Jacopo Bellini
Maria met Kind, ca. 1465, olieverf op paneel, Los Angeles County Museum of Art
Persoonsgegevens
Volledige naam	Jacopo Bellini
Geboorte
Datum	1396 of ca. 1400(?)
Plaats	Venetië (?)
Overlijden
Datum	ca. 1470
Plaats	Venetië
Levensloop
Woonplaats	Venetië
Beroep	kunstschilder
In dienst van	Lionello d'Este (1441)
Artistieke carrière
Stijl	gotiek, vroegrenaissance
Genres	altaarstuk, portret
Leermeester	Gentile da Fabriano
Leerlingen	Andrea Mantegna
Bekende werken	Madonna van de nederigheid
Kunstzinnige familieleden
Gentile Bellini (zoon) Giovanni Bellini (zoon) Andrea Mantegna (schoonzoon)
Portaal    Kunst & Cultuur

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Gentile Bellini

Gentile Bellini
Zelfportret, ca. 1496
Persoonsgegevens
Volledige naam	Gentile Bellini
Geboorte
Datum	ca. 1429-1433
Plaats	Venetië
Overlijden
Datum	23 februari 1507
Plaats	Venetië
Kunstzinnige familieleden
Jacopo Bellini (vader) Giovanni Bellini (broer) Andrea Mantegna (zwager)
Portaal    Kunst & Cultuur

Andrea Mantegna

Andrea Mantegna
Mogelijk zelfportret (detail van Presentatie in de tempel)
Persoonsgegevens
Volledige naam	Andrea Mantegna
Geboorte
Datum	ca. 1431
Plaats	Piazzola sul Brenta (provincie Padua)
Overlijden
Datum	13 september 1506
Plaats	Mantua
Kunstzinnige familieleden
Jacopo Bellini (schoonvader) Gentile Bellini (zwager) Giovanni Bellini (zwager)
Portaal    Kunst & Cultuur

Werken

volgens lijstje op en:Andrea Mantegna

• 
• 
• 
• 
• 
• 

• c:Andrea Mantegna catalog raisonné, 1967
• fr:Gravures d'Andrea Mantegna
• fr:Liste d'œuvres d'Andrea Mantegna

en:Euphemia (nl: Euphemia (heilige)

---

The Virgin Mary in Andrea Mantegna's San Zeno Altarpiece combines pseudo-Arabic halos and garment hems, with an Oriental carpet at her feet (1456–1459).

Triomfen van Caesar

• 
  1. Trombettieri e portatori di insegne
• 
  2. Bearers of Standards
• 
  2. Carri trionfali, trofei e macchine belliche
• 
  3. Bearers of Trophies and Bullion
• 
  3. Carro con trofei e portatori di bottino
• 
  4. Portatori di vasi, tori sacrificali e trombettieri
• 
  5. Elephants
• 
  5. Trombettieri, tori sacrificali ed elefanti
• 
  6. Corselet Bearers
• 
  6. Portatori di corsaletti, di trofei e di armature
• 
  7. Captives
• 
  7. Prigionieri, buffoni e un portainsegna
• 
  8 Musicians
• 
  8. Portatori di corsaletti, di trofei e di armature
• 
  9. Julius Caesar
• 
  9. Giulio Cesare sul carro trionfale
• 
  10. Senators, early print version / Senatori
• 
  Free copy by Rubens and Erasmus Quellinus II

Fresco's

• Cappella Ovetari, Padua (grotendeels vernietigd in 1944)
• Camera degli Sposi, Mantua
• en:Trigraph of Christ

Mantegna's only known sculpture is a Sant'Eufemia in the Cathedral of Irsina, Basilicata.

Donatello

• Opere di Donatello

Filippo Brunelleschi

Brunelleschi wordt vaak beschreven als degene die afrekende met de gotiek en de terugkeer naar de architectuur van de Klassieke Oudheid inluidde. Hij schijnt inderdaad in Rome de oude architectuur te hebben bestudeerd, maar het is onduidelijk wat hij daar precies heeft opgestoken. Studies uit de twintigste eeuw en later hebben namelijk laten zien dat hij (en Donatello) zich vooral inspireerde op de Toscaanse 'protorenaissance' van de twaalfde eeuw, waarvan het Baptisterium in Florence en de kerk San Miniato al Monte het belangrijkste voorbeeld was [die eerder romaans dan romeins was]. Misschien dacht hij dat de gebouwen uit de Romeinse tijd stamden. [Vgl. boek over Verrocchio/Orsanmichele, p. 48: beeld H. Lodewijk van Toulouse in nis ontworpen door Donatello en Brun. met referenties aan Baptisterium (destijds beschouwd als een gebouw uit de Romeinse republikeinse tijd); hieraan (?) ontleende hij zijn voorkeur voor het gebruik van klassieke zuilen die bogen ondersteunen in plaats van een architraaf] Ook zijn veelgeprezen ontwerpen voor de bouw van de Domkoepel, zijn in feite technische oplossingen voor het bestaande ontwerp van Arnolfo dat al uit de veertiende eeuw stamde. De serieuze bestudering van de klassieke architectuur brak pas echt aan met de geschriften en bouwontwerpen van Leon Battista Alberti. Tegenwoordig wordt Brunelleschi gezien als iemand die nog helemaal in de traditionele, Middeleeuwse bouwpraktijk stond en daar een originele invulling aan gaf.

De kunsthistoricus Gombrich wees erop dat Ghiberti's ontwerp waarschijnlijk geslaagder was omdat hij voor een traditionele oplossing koos, terwijl Brunelleschi bewust iets nieuws uitprobeerde. Dat zou de reden zijn waarom hij bijvoorbeeld de Spinario navolgde, niet uit een principiële opvatting om de klassieken na te volgen, maar om origineler dan zijn rivaal te zijn.

Na zijn dood werd hij vooral geprezen om zijn briljante, originele ideeën en zijn talent om out of the box te denken. Dit wordt bijvoorbeeld geïllustreerd door de anekdote over het "ei van Columbus" dat Vasari over de aanloop tot de bouw van de Domkoepel vertelt. Als dit echt gebeurd is – wat maar zeer de vraag is – heeft Brunelleschi waarschijnlijk duidelijk willen maken, dat als iemand niet in staat is dit probleem op te lossen, hij zeker niet in staat is een oplossing te vinden voor de bouw van de koepel.

Manetti legde een andere anekdote over Brunelleschi vast die zich in 1409 zou hebben afgespeeld. In dat jaar haalden Brunelleschi, Donatello en een paar vrienden een practical joke uit met een "dikke schrijnwerker". [...] Op basis van dit verhaal zagen moderne auteurs hem als een absurdist avant la lettre.

relaties met 'voorgevel' van de Drie-eenheid van Masaccio?

• 1420 Barbadori-kapel
• 1425 Nis van Lodewijk van Toulouse (later Ongelovige Thomas van Verrocchio), volgens Vasari ontworpen door Donatello (ism Brun.?)
• 1451-1458 Cardini-kapel -> lijkt kopie van Drie-eenheid

• 
  Barbadori-kapel
• 
  Annunciatie, Barbadori-kapel
• 
• 
  Nis van Donatello met kopie van de Ongelovige Thomas van Verrocchio
• 
• 
• 
  Cardini-kapel, Pescia

teksten

• 1409 – Proloog biografie: Practical joke (beffa)
• 1420 – Dispositief
• 1435 "Intervista" (verslag van een gesprek met B.)
• samenwerking met Masaccio (?)

Adviezen:

• Rocca di Castellina in Chianti (advies) [zie it.wiki] (?)

Palazzo Davanzati

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Oeuvre

Beeldende kunst

+ toegeschreven beelden:

• Pistoia: Augustinus + Johannes de evangelist (zilveren altaar)
• Orsanmichele : Petrus (ca. 1412)

• 
• 
  houten modellen
• 
• 
  Palazzo Bardi
• 
  Kansel Santa Maria Novella
• 
• 
• 
  Lavabo van Buggiano; inrichting oude Sacristie: advies van Brunelleschi ?
• 
  Cardini-kapel
• 
• 
  Benozzo Gozzoli, Begrafenis van Augustinus, 1464-1465, Sant'Agostino, San Gimignano

Architectuur

Afbeelding	Gebouw	Datering	Locatie	Opmerkingen
	Cardini-kapel (uitgevoerd door Buggiano; naar een oorspronkelijk ontwerp van Brunelleschi?)	(1440?) 1451-1458	Pescia, San Francesco	Het ontwerp is vaak in verband gebracht met Masaccio's Drie-eenheid
[[Bestand:|150px]]	Paviljoen hertogin van Milaan (ontwerp ? - tekening van Leonardo)	1430	Milaan
	Sagrestie (nieuwe sacristieën van de Duomo: advies inrichting? - beeldhouwwerk van Buggiano)	1432	Florence, Santa Maria del Fiore
[[Bestand:|150px]]	Palazzo Pazzi (eerste ontwerp ?; nu toegeschreven aan Giuliano da Maiano)	14	Florence
[[Bestand:|150px]]	Badia Fiesolana (toegeschreven: eerste ontwerp ?; of navolger)	1456-1467	Florence
[[Bestand:|150px]]	Villa voor Lucca Pitti in Rusciano (navolger; toegeschreven door Vasari)	14	Florence, Via di Ripoli

Literatuur

In elk kunstboek dat de renaissance behandelt, valt wel iets te lezen over Brunelleschi.

Vroege teksten

• Alberti, Leon Battista (1450, geschreven ca. 1435): De pictura.
• Alberti, Leon Battista (1485, geschreven ca. 1443-1452): De re aedificatoria.
• Manetti, Antonio (ca. 1485): Vita di Filippo Brunelleschi.
• Manetti, Antonio: Novella del Grasso legnaiuolo.
• Vasari, Giorgio (1550, herziene druk uit 1568): Le vite de' più eccellenti pittori, scultori e architettori. Terza parte.

Secundaire literatuur

• Panofsky, Erwin (1960, heruitgave uit 1972): Renaissance and Renascences in Western Art. New York: Harper & Row.
• Panofsky -> Perspective as Symbolic ... / Albrecht Dürer & perspectief
• Gombrich, E.H. (1967): From the Revival of Letters to the Reform of the Arts. In The Heritage of Apelles (1976), Oxford: Phaidon, p. 93-110 (over uitvinding perspectief)
• Pizzigoni, Attilio (1991): Filippo Brunelleschi, Zürich/München: Artemis & Winkler Verlag. Duitse vertaling uit het Italiaans.
• Saalman, Howard (1993): Filippo Brunelleschi. The Buildings. Pennsylvania State University Press.
• Ackerman, James S. (1994): The First Renaissance Buildings, Design Book Review 34 (herfst 1994: The Architecture of Humanism), p. 23-26. (recensie van Saalman 1993)
• Borsi, Franco & Borsi, Stefano (1998): Masaccio. Parijs: Éditions Hazan. Franse editie.

Verder lezen

• King, Ross (2001): Brunelleschi's Dome: The Story of the Great Cathedral of Florence, New York: Penguin. (Populair-wetenschappelijke roman over de bouw van de Domkoepel)

---

• Alberti, Leon Battista (1450, geschreven ca. 1435): De pictura. Engelse vertaling: Cecil Grayson (vertaling) & Martin Kemp (red.), On Painting (1972/1991), Londen, Penguin Books. [inleiding]
• Gombrich, E.H. (1950, herdruk uit 1989): The Story of Art (hoofdstuk 12: "The conquest of reality"), Oxford, Phaidon (vertaald als: Eeuwige schoonheid)

Leon Battista Alberti

• ca. 1459 – Piazza Pio II, Pienza (?); zie ook it:Urbanistica di Pienza & it:Città ideale
• The Tribune for Santissima Annunziata, Florence (1470, completed with alterations, 1477)

DBR p. 13-14:

• Rome:
• renovatie Canale di Ponte: ontwerp plein? (bij Engelenburg)
• Vatican Basilica -> Rimini
• 1453 restauratie Trevifontein
• Tridentine scheme Borgo
• Mantua:
• 'loggia' -> Loggia dei Mercanti ?

• 
• 
  Pienza, Piazza Pio II
• 
  San Martino a Gangalandi
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Leon Battista Alberti
Leon Battista Alberti, Zelfportret, ca. 1435, brons, 20,1 x 13,6 cm, National Gallery of Art, Washington
Algemene informatie
Geboren	18 februari 1404
Geboorteplaats	Genua
Overleden	25 april 1472
Overlijdensplaats	Rome
Beroep	schrijver, geestelijke, architect
Werk
Bekende werken	Intercoenales De pictura De re aedificatoria Hypnerotomachia Poliphili (?) Architectuur: Palazzo Rucellai Sant'Andrea
Portaal    Literatuur Kunst & Cultuur Civiele techniek en bouwkunde

Leon Battista Alberti (Genua, 1404 - 1472) was een humanistisch schrijver en wiskundige uit een vooraanstaande Florentijnse familie, die in het Latijn en het Italiaans (Toscaans) schreef. Hij had een breed interessegebied en schreef onder andere over kunst, bouwkunde, stadsplanning, taalkunde, staatsrecht, rechtspraak, numismatiek, scheepsbouw, cryptografie en cartografie. In de moderne tijd is hij vooral bekend van zijn traktaten over schilderkunst (De pictura), beeldhouwkunst en architectuur. Aan het eind van zijn leven ontwierp hij enkele kerken en de gevel van het Palazzo Rucellai.

Oeuvrelijst

Teksten

De teksten zijn in het Latijn tenzij anders vermeld.

• 1424 – Philodoxeus of Philodoxeos fabula – toneelstuk
  • 1434 – Commentarium Philodoxeo fabulae (Commentaar op Philodoxeus)
• 1429 – De commodis litterarum atque incommodis (De voordelen en nadelen van de letteren)
• ca. 1428-1435 – Intercoenales (Tafelgesprekken)
• 1433-1440 – De familia (De familie) – ook in het Italiaans: Della famiglia
• 1433 – Vita St. Potiti (Het leven van de heilige Potitus)
• 1435 – De pictura (De schilderkunst)
• 1437 – De iure (Het recht) – in manuscript overgeleverd
• 1438 – Vita anonyma (Anonieme autobiografie)
• 1440 – Grammatica della lingua toscana (Grammatica van het Toscaans) – in het Italiaans
• 1441 – Theogenius – ook in het Italiaans
• 1441 – Profugiorum ab aerumna (libri) (Op de vlucht voor ellende) – ook in het Italiaans ?
• 1441 – Canis (De hond)
• 1441 – Protesta
• 1443-1445 – Momus sive de principe (Momus of De vorst)
• ca. 1443-1452 – De re aedificatoria (De bouwkunst)
• 1447 – De navis (Het schip) – verloren gegaan
• 1448 – Ex ludis rerum mathematicorum / Ludi mathematici (Wiskundige spelletjes)
• 1460 – Trivia senatoria
• 1462 – De statua (Het standbeeld)
• ca. 1466 – De cifris of De componendis cifris (Geheimschriften)
• 1468 – De iciarchia (De prins) – ook in het Italiaans ?

verloren gegaan:

• 1447 – De navis (Het schip) - over de constructie van schepen in de klassiek oudheid (geraadpleegd door Leonardo da Vinci)

Bouwwerken

Lijst van bouwwerken van Leon Battista Alberti

Hier volgt een lijst van de bouwwerken waarvan het ontwerp met meer of minder zekerheid aan Alberti wordt toegeschreven.

Afbeelding	Gebouw	Datering ontwerp	Locatie	Opmerkingen
	Tempio malatestiano (officieel San Francesco)	ca. 1448	Rimini	Alberti ontwierp een nieuwe schil om de oude Middeleeuwse kerk in opdracht van Sigismondo Malatesta; bouw vanaf ca. 1448; bleef onvoltooid.
	Palazzo Rucellai	1446-1451	Florence, Via della Vigna Nuova	Ontwerp façade in opdracht van Giovanni di Paolo Rucellai.
	Loggia Rucellai	ca. 1450-1460	Florence, Via della Vigna Nuova	Loggia tegenover Palazzo Rucellai.
	Santa Maria Novella	1458	Florence	Voltooiing façade in opdracht van Giovanni di Paolo Rucellai.
	Tempietto del Santo Sepolcro	ca. 1458	Florence, San Pancrazio	Grafkapel voor Giovanni di Paolo Rucellai; ingewijd in 1467.
	San Sebastiano	ca. 1460	Mantua	Ontworpen in opdracht van Lodovico Gonzaga; uitgevoerd met wijzigingen.
	Sant'Andrea	1471	Mantua	Ontworpen in opdracht van Lodovico Gonzaga; bouw begonnen in 1472, het jaar van Alberti's dood.
	San Martino a Gangalandi		Lastra a Signa, Pieve di San Martino a Gangalandi	Verbouwing apsis van de pieve (= parochiekerk); uitgevoerd in 1472-1478
	Volto del Cavallo, triomfboog bij het Palazzo Municipale	1451	Ferrara	Toegeschreven op stilistische gronden; volgens sommige kunsthistorici trad hij op als adviseur.

Stedebouw en infrasctructuur

• Pienza ("ideale stad")

Toegeschreven:

• it:Pieve di San Martino a Gangalandi
• it:Tempietto del Santo Sepolcro, San Pancrazio, Florence, ca. 1458/1467 ? (voor Rucellai)
• 1451 Volto del Cavallo, toegangspoort van it:Palazzo Municipale (Ferrara) (advies ?)
• Ferrara ? (klokkentoren)

Literatuur

• Panofsky, Erwin (1955): The History of the Theory of Proportions as a Reflection of the History of Styles. In Meaning in the Visual Arts (p. 277-339). Harmondsworth: Penguin. Engelse vertaling uit het Duits van "Die Entwicklung der Proportionslehre als Abbild der Stilentwiklung" (1921).
• Jarzombek, Mark (1989): On Leon Baptista Alberti. His Literary and Aesthetic Theories, Cambridge (Massachusetts): The MIT Press.
• Design Book Review (1994): Dialogue with Joseph Rykwert on Leon Battista Alberti, Design Book Review 34 (herfst 1994: The Architecture of Humanism), p. 8-11.
• Rykwert, Joseph e.a. (1994): Leon Battista Alberti, Milaan: Electa. Catalogus bij de tentoonstelling in Palazzo Te, Mantua (1994).
• Lefaivre, Liane (1994): Leon Battista Alberti: Some New Facets of the Polyhedron, Design Book Review 34 (herfst 1994: The Architecture of Humanism), p. 12-17. Recensie van Rykwert e.a. (1994).
• Lefaivre, Liane (1997): Leon Battista Alberti's Hypnerotomachia Poliphili, Cambridge: The MIT Press.

Zie ook en:Gardens of Bomarzo -> illustraties van Hypnerotomachia Poliphili ?

Paolo Uccello

Oeuvrelijst

De gegevens zijn ontleend aan de catalogue raisonné in Borsi (1992).

Zie ook: https://commons.wikimedia.org/wiki/Paolo_Uccello_catalog_raisonn%C3%A9,_1991

• 
  Verdrijving uit het paradijs en Kaïn en Abel, Florence, Santa Maria Novella
• 
  Lamech en de bouw van de ark
• 
  Sinopia van de Schepping enz.
• 
• 
• 
• 
• 
  Uffizi: sinopia
• 
  Uffizi
• 
  Prato
• 
  Jacopone da Todi
• 
  Mirakel van de ontwijde hostie
• 
  Mirakel van de ontwijde hostie
• 
  Mirakel van de ontwijde hostie
• 
  Mirakel van de ontwijde hostie
• 
  Mirakel van de ontwijde hostie
• 
  Mirakel van de ontwijde hostie

Visioen van Johannes op Patmos (e.a.)

Sint-Joris en de draak (Sint-Joris bevrijdt de prinses) Musée Jacquemart-André

Scènes uit het kloosterleven (e.a. afb.)

Het leven van de heilige vaders (Tebaide / Thebaïde -kluizenaarsdorp in Egypte- of Perspectiva religiosorum)

De jacht in het bos / De jacht bij nacht

LE SCHEGGIO

Chronologie in: Borsi 1998, p. 279-284

1406: geboorte van Giovanni (Vittorio) die ser Giovanni, bijgenaamd Scheggio. Hij was de jongere broer van Masaccio. In hetzelfde jaar overlijdt hun vader ser Giovanni di Mone.

In februari 1421 bevindt Le Scheggio zich in het vooraanstaande atelier van Bicci di Lorenzo.

Masaccio

Borsi 1998, p. 19v, p. 279-284 (Chronologie)

Masaccio
Vermoedelijk zelfportret (detail van een fresco in de Brancacci-kapel)
Persoonsgegevens
Volledige naam	Tommaso di ser Giovanni di Mone
Variant(en)	Maso
Bijnaam	Masaccio
Geboorte
Datum	21 december 1401
Plaats	San Giovanni Valdarno
Overlijden
Datum	Juni (?) 1428
Plaats	Rome (?)
Levensloop
Woonplaats	Florence
Beroep	kunstschilder
Opdrachtgevers	karmelieten
Artistieke carrière
Jaren actief	1422-1428
Stijl	renaissance
Genres	altaarstuk, historiestuk, portret (?)
Samenwerking	Masolino Andrea di Giusto
Invloed op	Michelangelo enz.
Bekende werken	Brancacci-kapel Drie-eenheid
Kunstzinnige familieleden
Le Scheggio (broer)
Portaal    Kunst & Cultuur

Masaccio

Biografie

Masaccio werd als Tommaso geboren op 21 december 1401 in San Giovanni Valdarno als zoon van Jacopa di Martinozzo di Dino en de notaris ser Giovanni di Mone di Andreuccio. In de bronnen wordt de schilder vaak "Maso di ser Giovanni" genoemd. Maso is de afkorting van Tommaso. In latere bronnen, zoals Vasari, is te lezen dat hij bekendstond als Masaccio, slordige of onhandige Thomas. De schilder met wie hij het vaakst samenwerkte, heette ook Tommaso en had de bijnaam Masolino, oftewel kleine Thomas.

In 1406 werd Massacio's broer geboren, die de bijnaam Le Scheggio (de splinter) kreeg en ook schilder zou worden. In hetzelfde jaar overleed hun vader. Hun moeder hertrouwde met de kruidenier/apotheker Tedesco di Feo, die waarschijnlijk in 1417 overleed. Het huis dat traditioneel bekendstaat als het geboortehuis van Masaccio, was weliswaar het eigendom van Tedesco di Feo, maar als Masaccio's moeder na diens dood tevergeefs de opbrengsten van dit huis opeist, wordt er nadrukkelijk vermeld dat zij er nooit heeft gewoond. Het is dus niet bekend in welk huis Masaccio is opgegroeid.

Volgens diverse historici ging Masaccio in 1417 naar Florence, waarschijnlijk in de herfst, omdat in de zomer van dat jaar de pest woedde en de stadspoorten zo veel mogelijk gesloten bleven. Op 14 november 1418 stond Masaccio garant voor een schrijnwerker uit San Giovanni Valdarno, die lid werd van de Legnaioli, het gilde van houtbewerkers. Masaccio werd bij die gelegenheid vermeld als "Maso di ser Giovanni, schilder uit Castel San Giovanni". Hij was toen dus al actief als schilder in Florence.

1421: Scheggio bij Bicci di Lorenzo. Masaccio en Andrea di Giusto.

Op 7 januari 1422 werd Masaccio ingeschreven bij het gilde Arte dei Medici e Speziali als "pictor populi Sancti Nicholai", wat Latijn is voor: "schilder uit de parochie San Niccolò Oltarno".

• 
  naar La Sagra

Zie ook: Masaccio and Masolino catalog raisonné, 1993 (Commons)

Verloren werken

Een deel van de werken van Masaccio is verloren gegaan. Ze zijn bekend dankzij vermeldingen in oude teksten of door tekeningen van andere kunstenaars die de werken (deels) hebben gekopieerd.

Titel	Datering	Techniek	Voormalige verblijfplaats	Kopieën		Cat.
Inwijding van de Santa Maria del Carmine (La Sagra)			kloostergang van het karmelietenklooster in Florence		Michelangelo, tekening naar een detail van de fresco	10

Literatuur

• (fr) Borsi, Franco & Borsi, Stefano, 1998, Masaccio (vertaald uit het Italiaans), Parijs, Éditions Hazan

Filippo Lippi

• Lijst van werken van Filippo Lippi
• Opere di Filippo Lippi

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
  Achterzijde vorige

Tekeningen

• Test

• 

Fra Angelico

• Opere di Beato Angelico

Sandro Botticelli

• Opere di Sandro Botticelli

Fra Bartolommeo

• Fra Bartolomeo#Opere

Domenico Ghirlandaio

• Opere di Domenico Ghirlandaio

Michelangelo

• Opere di Michelangelo

Leonardo da Vinci

• Dipinti di Leonardo da Vinci

Rafaël

(zie Italiaanse wikipedia)

Rafaël (...). Zijn eigenlijke naam was Raffaello Sanzio. Sanzio is een variant van Santi, de naam van zijn vader. Beide achternamen zijn afgeleid van het Latijnse Sancti (heilig), waarmee hij in zijn latere leven meestal zijn werken signeerde (?). Als hij zijn werk signeerde, schreef hij meestal / Hij signeerde ook vaak met raphael urbinas, de Latijnse vorm van zijn bijnaam Raffaello da Urbino (Rafaël van Urbino).

Het is niet precies bekend wanneer hij werd geboren. Meestal wordt 6 april vermeld, maar het is de vraag of dit klopt. Toen hij in 1520 op Goede Vrijdag (6 april) om 3 uur in de ochtend overleed, ging al snel het verhaal rond dat hij niet alleen tegelijk met Christus was overleden, maar dat hij ook was geboren op dezelfde datum en hetzelfde tijdstip. Dit kon op twee manieren uitgelegd worden: óf hij was in 1483 ook op Goede Vrijdag geboren (zoals Vasari vermeldt) en dan was zijn geboortedatum 28 maart 1483, óf hij was ook op 6 april geboren (zoals op zijn epitaaf staat). Het lijkt erop dat zijn geboorte al snel onderdeel werd van zijn legende en dat zijn ware geboortedatum onbekend is.

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Raffaello Sanzio op de Italiaanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

Giorgione

• Giorgione
• cat. raisonn. Giorgione

Lijst van schilderijen van Giorgione

Titiaan

• Opere di Tiziano
• Rubenshuis: Dubbelportret van een dame en haar dochter

Tintoretto

• Opere di Tintoretto

Lorenzo Lotto

• Opere di Lorenzo Lotto

Lijst van werken van de Meester van de Virgo inter Virgines

Afbeelding	Titel	Techniek	h x b (cm)	Locatie
	Virgo inter virgines (Maagd onder de maagden): Maria met kind en de heiligen Catharina, Cecilia, Barbara en Ursula	olieverf op eiken paneel	123 × 102	Amsterdam, Rijksmuseum SK-A-501
	De annunciatie	olieverf op paneel	57 × 48	Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen

Literatuur

• (en) Albert Châtelet, 1980 (1988), Early Dutch Painting. Painting in the Northern Netherlands in the Fifteenth Century (vertaald uit het Frans), Lausanne, Montreux fine art publications, p. 146-155 & 231-235 (catalogus)
• (nl) Henk van Os, Jan Piet Filedt Kok, Ger Luijten & Frits Scholten, 2000, Nederlandse kunst 1400-1600, Zwolle, Waanders / Amsterdam, Rijksmuseum
• (nl) Friso Lammertse & Jeroen Giltaij (red.), 2008, Vroege Hollanders: Schilderkunst van de late Middeleeuwen, Rotterdam / Museum Boijmans-van Beuningen

Bronnen en noten

Lijst van werken van Petrus Christus

Deze lijst biedt een overzicht van de werken van de 15e-eeuwse schilder Petrus Christus uit Brugge. De gegevens zijn grotendeels ontleend aan de catalogus van de tentoonstelling in 1994 in het Metropolitan Museum of Art in New York. x

Bronnen

• (en) Ainsworth, Maryan W. & Martens, Maximiliaan P.J., 1994, Petrus Christus. Renaissance Master of Bruges, New York, The Metropolitan Museum of Art

---

---

Lijst van werken van Jan van Eyck

Literatuur

• (de) Max J. Friedländer; Günther Busch (red.), 1916 (1986), Von van Eyck bis Bruegel, Frankfurt am Main, S. Fischer Verlag
• (en) /(nl) E.H. Gombrich, 1950/1989, The Story of Art, Oxford, Phaidon (vertaald als: Eeuwige schoonheid)
• (en) Erwin Panofsky, 1953 (1971), Early Netherlandish Painting, New York e.a., Harper & Row Publishers / Icon Editions
• (en) Albert Châtelet, 1980 (1988), Early Dutch Painting. Painting in the Northern Netherlands in the Fifteenth Century (vertaald uit het Frans), Lausanne, Montreux fine art publications
• (nl) Bernhard Ridderbos & Henk van Veen (red.), 1995, Om iets te weten van de oude meesters, Nijmegen, Sun / Heerlen, Open Universiteit
• (nl) Dirk De Vos, 2002, De Vlaamse Primitieven. De meesterwerken, Antwerpen, Mercatorfonds / Amsterdam University Press
• (nl) Jos Koldeweij, Alexandra Hermesdorf & Paul Huvenne, 2006, De schilderkunst der Lage Landen. Deel 1. De middeleeuwen en de zestiende eeuw, Amsterdam University Press
• (nl) Friso Lammertse & Jeroen Giltaij (red.), 2008, Vroege Hollanders. Schilderkunst van de late Middeleeuwen, Rotterdam, / Museum Boijmans-van Beuningen
• (nl) Till-Holger Borchert et. al. (red.), 2011, Vorstelijk verzameld. Van Eyck Gossaert Bruegel. Meesterwerken uit het Kunsthistorisches Museum Wenen, Tielt, Lannoo
• (nl) Maximiliaan Martens et al. (red.), 2020, Van Eyck. Een optische revolutie, Uitgeverij Hannibal – MSK Gent

DÜRER: Adam en Eva (Dürer, gravure)

Extra parameters infobox:

• ondertitel
• signatuur
• opschrift

• 
  Albrecht Dürer, Adam en Eva, 1504, pen en waterverf, New York, Morgan Library & Museum
• 
  Jacopo de' Barbari, Apollo en Diana, ca. 1503-1504 (zie Panofsky 1955, p. 292)

Adam staat op het punt de bes die hij in zijn hand heeft te laten vallen. / (in dit geval een lijsterbes) / – mogelijk een halsbandparkiet, zoals op Madonna met kannunnik Van der Paele van Jan van Eyck – / Ze verwijzen ook naar vier van de hoofdzonden, die met de humeuren verbonden werden, respectievelijk trots/toorn, wellust, vraatzucht/luiheid en wanhoop of hebzucht.

• Egbert Haverkamp-Begemann & Carolyn Logan (1988): Creative Copies. Interpretative Drawings from Michelangelo to Picasso. Londen: Sotheby's / Amsterdan: Meulenhoff/Landshoff

Adam en Eva
De zondeval
Kunstenaar	Albrecht Dürer
Jaar	1504
Signatuur	albertus durer noricus faciebat AD·1504·
Techniek	kopergravure
Afmetingen	24,8 × 19,2 cm
Artistieke context
Stijl	renaissance
Voorstudie	Apollo met de zonneschijf
Portaal    Kunst & Cultuur

Adam en Eva of De zondeval is een gravure van Albrecht Dürer uit 1504.

Voorstudies

• 
  Albrecht Dürer, Apollo met de zonneschijf, ca. 1504, Londen, British Museum. Het opschrift APOLO staat in spiegelbeeld, een aanwijzing dat de tekening een voorstudie is voor een prent die nooit gemaakt is.

Literatuur

• Erwin Panofsky (1954): The Life and Art of Albrecht Dürer, Princeton University Press.
• Erwin Panofsky (1955): Albrecht Dürer and Classical Antiquity. In Meaning in the Visual Arts (p. 277-339). Harmondsworth: Penguin. Engelse vertaling uit het Duits van "Dürers Stellung zur Antike" (1921/1922).
• Karl-Adolf Knappe (z.j.): Dürer. The Complete Engravings, Etchings and Woodcuts. Londen: Alpine Fine Arts Collection. Engelse vertaling uit het Duits.
• Raymond van Uytven (2003): De papegaai en de paus. Mens en dier in de Middeleeuwen, Leuven: Davidsfonds / Zwolle: Waanders.

Noten

· ·

Werken van Albrecht Dürer

Categorie:Werk van Dürer

BB

zie ook Intermedien für La pellegrina

Bernardo Buontalenti, echte naam Bernardo Timante Buonacorsi (Florence, circa 1531 - Florence, 6 juni 1608), was een Italiaanse architect, kunstenaar, militair ingenieur en scenograaf. Met zijn lange carrière aan het groothertogelijke hof van Florence was hij een van de belangrijkste en invloedrijkste kunstenaars van de tweede helft van de zestiende eeuw en een sleutelfiguur van het Florentijnse maniërisme. Tot zijn bekendste werken behoren de grotten in de Boboli-tuinen van het Palazzo Pitti, de achthoekige Tribuna in de Uffizi en de uitbreiding en vestingwerken van de stad Livorno.

Opleiding

De Grot van Buontalenti, een hoofdwerk van het maniërisme in de Boboli-tuinen

Nadat hij als kind een aardverschuiving had overleefd die zijn ouderlijk huis aan de Costa San Giorgio (een straat in Florence) bedolf, trad hij als jongen in dienst van het groothertogelijke hof en werd hij een leerling van Giorgio Vasari en de schilder Salviati. Ook de architectuur van Michelangelo en het werk van Ammannati maakten grote indruk op hem. Zijn opleiding was uitzonderlijk compleet en stelde hem in staat om zich onder leiding van Vasari ook te bekwamen in de scenografie. Op jeugdige leeftijd had hij ook al de eer mee te werken aan tijdelijke installaties ter ere van Michelangelo. Hij maakte hiervoor met een groot schilderij dat de grote rivieren van de wereld voorstelde. Hij werkte samen met Niccolò Tribolo en Vasari op de belangrijkste bouwplaatsen van het groothertogelijk paleis, waar hij na hun dood de leiding over zou nemen. Zo was hij verantwoordelijk voor onder andere de voltooiing van de Uffizi en het complex van het Palazzo Pitti met de Boboli-tuinen. Rond 1564 was hij een van de medewerkers van Baldassarre Lanci bij de bouw van Terra del Sole. Tot slot verdiepte hij zich in de moderne vestingbouw, waar hij zo enthousiast over was dat Vasari hem verweet dat hij de schilderkunst ervoor verwaarloosde.

Francesco I

Schilderij van de grotendeels afgebroken Villa di Pratolino

Met groothertog Francesco I was hij tot aan diens dood in 1587 bevriend. Buontalenti was zijn vraagbaak op het gebied van intellectuele en artistieke kwesties en hij vergezelde hem tussen 1562 en 1563 tijdens een reis naar Spanje.

Toen Francesco nog prins-regent was, ontwierp Buontalenti onder andere het Palazzo di Bianca Cappello via Maggio (1568), wat waarschijnlijk zijn eerste zelfstandige ontwerp was, het Casino di San Marco (1574), met het laboratorium van prins, en de Villa di Pratolino (1569-1575) dat vermaard was om park met fonteinen en het kolossale beeld L'Appennino van Giambologna.

Hofarchitect

Nadat hij hofarchitect was geworden na Vasari's dood in 1574, was hij op allerlei terreinen actief voor de groothertog. Deze activiteiten liepen uiteen van stedenbouw, zoals de uitbreiding van Livorno, tot tijdelijke projecten, zoals de inrichting van de doopkapel van Florence voor de doop van prins Philip (1577) en de organisatie van spectaculaire hoffeesten, voorstellingen en vuurwerkspektakels, waarvoor hij veel tekeningen maakte die bewaard worden in de Uffizi.

Soms waagde hij zich ook aan schilder- en miniatuurkunst, maar belangrijker waren zijn bijdragen op het gebied van de toegepaste kunsten, zoals goudsmederij, keramiek en kostbare meubels, allemaal ontworpen voor het Medici-hof en vervaardigd in de groothertogelijk werkplaatsen die eerst in het Medici Casino en later in de Uffizi waren ondergebracht. Hij hield zich ook bezig met de kleinere details van het hofleven – zo zou hij zelfs betrokken zijn geweest bij de ontwikkeling van een voorloper van het consumptie-ijs voor de grote representatieve banketten waarop hij toezicht hield.

De grote Florentijnse bouwactiviteiten

Enscenering van de intermezzi van La Pellegrina

Voor het Palazzo Pitti ontwierp hij een deel van de interieurdecoraties en de inrichting van de tuin, zoals de Grotticina della Madama (1570) en de beroemde grot die bekend staat als "del Buontalenti" (1575) waarin de gevangenen van Michelangelo werden bewaard.

Hij hield zich ook bezig met de verbouwing van het Palazzo Vecchio, in het bijzonder de uitbreiding aan de achterzijde. Van 1563 tot 1580 vergrootte hij ook het Uffizi-paleis; hij voorzag de bovenste verdieping van een galerij met kunstwerken en legde de basis voor het oudste museum in het moderne Europa. Hij voltooide ook de corridor die het gebouw met het Palazzo Pitti verbindt. In hetzelfde complex realiseerde hij de achthoekige Tribuna (1584-1587), bedoeld om de belangrijkste werken van de Medici-collectie en de beroemde Porta delle Suppliche te huisvesten. Met zijn omgekeerde timpaan is dit een emblematisch werk van maniërisme geworden, dat in de Nederlanden is nagevolgd door Hendrick de Keyser.

Binnen de Uffizi schiep hij ook het Medici-theater (1583-1586). Hij ontwierp bovendien de kostuums en decors voor de verschillende voorstellingen die veel succes hadden en een belangrijke schakel vormden tussen het renaissancetheater en het Italiaanse baroktheater. De gedenkwaardig enscenering van de "Intermedi della Pellegrina" werd in 1589 opgevoerd voor de bruiloft van Ferdinando de' Medici.

Villa's buiten de stad

Voor Francesco I ontwierp hij verblijven buiten de stad, zoals de Medici-villa van Lappeggi (uit 1569) en de villa van Trefiano (ontworpen in 1570). In de jaren 1575-1590 hield hij zich bezig met de Villa della Petraia en de Villa Medici. Rond 1583, het jaar waarin de Medici-familie de villa op Montalbano verwierven, herbouwde hij de Villa La Magia volledig. In 1586 ontwierp hij de Medici-villa van Coltano. In de villa's buiten de stad gebruikte Buontalenti een extreem vereenvoudigde bouwstijl, met grote gepleisterde oppervlakken, volgens het prototype van de Medici-villa van Poggio a Caiano.

Vestingwerken en stedenbouwkundige projecten

Kopie van de Pentagono del Buontalenti, Buontalenti's ontwerp voor de vijfhoekige vestingmuren van Livorno

Hij leverde ook tal van bijdragen op militair gebied. Hij ontwierp vestingwerken, zoals het Forte di Belvedere en de stadsmuren van Pistoia, Sansepolcro, Grosseto, Prato, Portoferraio en Napels. Verder perfectioneerde hij vuurwapens, zoals kanonnen, en vond hij een brandgranaat uit.

Hij maakte het eerste ontwerp voor de stadsuitbreiding, de Fosso Reale en de vestingwerken van Livorno, waarbij de reeds bestaande kern van de middeleeuwse nederzetting werd geïntegreerd in een regelmatige, vijfhoekige planimetrische lay-out. Met dit plan, dat alleen bewaard is gebleven in twee kopieën uit 1797 en 1801, was Buontalenti bezig tot 1575; de tekening gaf geen precieze aanwijzingen over de functionele organisatie van de nieuwe stad, maar beperkte zich tot het markeren van een reeks bouwblokken binnen de stadsmuren. De werken begonnen in 1577 en eindigden, met aanzienlijke veranderingen in vergelijking met het oorspronkelijke project, aan het begin van de 17e eeuw. Buontalenti maakte zelf een ontwerp voor de stadskathedraal, die hij zich voorstelde als een kerk met aangrenzend klooster die aan alle kanten was omringd door portico's. Hij baseerde zich hiervoor op een voorbeeld uit Leon Battista Alberti's verhandeling De re aedificatoria. Ook in dit geval werd het ontwerp volledig herzien door zijn opvolgers.

Laatste periode

Hij woonde in een palazetto aan de Via Maggio, waar hij een kring van vrienden en intellectuelen ontving. Ondanks zijn enorme succes verkwistte zijn fortuin en zonder de groothertog, die hem een ​​pensioen schonk, zou hij in volledige armoede zijn gestorven.

In 1593 ging zijn aandacht uit naar de gevel van de kerk van Santa Trinita en later de kapellen van Santo Spirito en ontwerpmodellen voor de gevel van de Duomo en de San Lorenzo.

Hoewel hij ernstig ziek was, bleef hij, geholpen door zijn vele medewerkers, ook in zijn laatste jaren bezig met het ontwerpen van onder meer de Medici-villa van Artimino, waarin hij de sobere villa's van een eeuw eerder navolgde met eenvoudige gepleisterde muurvlakken, en misschien de Medici-villa van de Ambrogiana en de villa van Cerreto Guidi.

Andere werken

Een finestra inginocchiata ('knielende raam') van het Palazzo Nonfinito, ontworpen door Buontalenti

• Cappella di Pietrafitta in San Gimignano
• Medici-paleis van Seravezza (vanaf 1561), toegeschreven
• Altaar in Santa Trinita (1574) en trap, nu verplaatst naar de kerk van Santo Stefano al Ponte in Florence
• Veranda en renovatie van het Santa Maria Nuova-ziekenhuis in Florence (gebouwd na zijn dood)
• Palazzo Nonfinito, Florence (vanaf 1593)
• Medici-villa van Marignolle
• Logge di Banchi in Pisa (tussen 1603 en 1605)
• Palazzo Gerini in Florence
• Sprone fontein in Florence

Zie ook op Commons:

• Giovanni Bellini catalog raisonné, 1969
• Giovanni Bellini catalog raisonné, 1992
• cat. raisonn. Giov. Bellini

Lijst van schilderijen van Giovanni Bellini

Zie ook Opere di Giovanni Bellini

• 
  Giovanni Bellini, Portret van een dominicaan, met later toegevoegde attributen van de heilige Petrus-Martelaar, ca. 1490-1500, Londen NG