Gevangenissen in België
_-_3.JPG)
De gevangenissen in België zijn federale instellingen. België telt zesendertig gevangenissen en drie gesloten jeugdcentra.[1] Het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen (DG EPI) is deel van de Federale Overheidsdienst Justitie en is belast met de tenuitvoerlegging van de straffen. De Regie der Gebouwen is dan weer bevoegd voor het bouwen en onderhouden van de gevangenisgebouwen zelf. In elke provincie bevindt zich tenminste een gevangenis.
Gedetineerden[bewerken | brontekst bewerken]
In 2021 zaten 10.374 personen opgesloten in Belgische gevangenissen. In 2017 waren er in totaal zo'n 10.471 gedetineerden, waarvan 95,8% mannen en 4,2% vrouwen. De vrouwelijke gedetineerden zijn verspreid over negen inrichtingen (Antwerpen, Brugge, Gent, Hasselt, Hoogstraten, Berkendael (Vorst), Lantin, Mons en Marche-en-Famenne.
Hoewel de opsluitingsgraad ongeveer op de Europese mediaan ligt (89,7 per 100.000 inwoners in 2021), zijn Belgische gevangenissen ernstig overbevolkt (108 gevangenen op 100 plaatsen in 2021, tegenover een Europese mediaan van 85).[2][3] In 2017 was de gemiddelde overbevolkingsgraad met 11,8% nog hoger.[4]
De Belgische gevangenissen kenmerken zich ook door het hoge aandeel gedetineerden in voorhechtenis (38% in 2021, tegenover een Europese mediaan van 22%). Dit is nog toegenomen in vergelijking met 2017, toen zo'n 55,7% veroordeelden waren, tegenover 36% beklaagden (verdachten opgesloten in afwachting van een definitieve rechterlijke beslissing) en 6,6% geïnterneerden. Het aantal zelfdodingen in Belgische gevangenissen ligt bijna drie keer hoger dan de Europese mediaan (15,4 tegenover 5,7 in 2021).
Om de overbevolking (en de verouderde infrastructuur) op te lossen worden er een aantal gevangenissen vernieuwd of bijgebouwd. Om de overbevolking op korte termijn aan te pakken, huurde het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen van 2010 tot 2016 detentieplaatsen in de penitentiaire inrichting van Tilburg, in het Nederlandse Noord-Brabant. De inrichting van Tilburg was daardoor van 2010 tot 2016 een afdeling van de strafinrichting van Wortel.[5] Nederland is vragende partij om nog meer Belgische gevangenen onder te brengen aangezien er daar een overcapaciteit is.[6]
Niet-Belgische gevangenen[bewerken | brontekst bewerken]
In 2017 hadden iets meer dan de helft van de gedetineerden de Belgische nationaliteit (56%).[4] De gedetineerden kwamen uit meer dan 130 landen. Voor de niet-Belgische gedetineerden die minstens 1% van de gemiddelde gevangenisbevolking uitmaken, zijn de gedetineerden van de volgende landen: Marokko (9,6%), Algerije (4,8%), Roemenië (3,2%), Nederland (2,7%), Frankrijk (2%), Albanië (2%), Italië (1,4%), Turkije (1,1%) Tunesië (1,1%).
Gevangenissen[bewerken | brontekst bewerken]
Types:
- AH: arresthuis
- SH: strafhuis
- PSC: penitentiair schoolcentrum
- PLC: penitentiair landbouwcentrum
- IBM: inrichting tot bescherming van de maatschappij
Geplande gevangenissen[bewerken | brontekst bewerken]
Om de overbevolking tegen te gaan stelde de federale regering voorop zes nieuwe gevangenissen te bouwen: drie in Vlaanderen, twee in Wallonië en één in Brussel. De meest recente gevangenissen zijn Marche-en-Famenne ( in 2013 Luxemburg), Leuze-en-Hainaut (in 2014 Henegouwen) en in Beveren (in 2014 Oost-Vlaanderen). Deze gevangenissen beschikken over prisoncloud: dit is een sterk beveiligd en flexibel dienstenplatform voor gedetineerden in hun cel.
| Gevangenis | Stad | Provincie | Gewest | Type | Opening | Gemiddelde capaciteit |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Gepland gevangenisdorp van Haren (Brussel) | Brussel (Haren) | Brussels Hoofdstedelijk Gewest | 2022 | 1190 | ||
| Geplande gevangenis van Antwerpen | Antwerpen | Antwerpen | Vlaanderen | AH | 2024 | 440 |
| Geplande gevangenis van Leopoldsburg | Leopoldsburg | Limburg | Vlaanderen | 2025 | 312 | |
| Geplande gevangenis in Sugny | Sugny | Namen | Wallonië | SH | 2025 | 312 |
| Geplande gevangenis in Verviers | Verviers | Luik | Wallonië | 2025 | 240 | |
| Geplande gevangenis van Dendermonde | Dendermonde | Oost-Vlaanderen | Vlaanderen | 2022 | 444 | |
Federale gesloten jeugdcentra[bewerken | brontekst bewerken]
In de federale gesloten centra ("jeugdgevangenissen") verblijven jongeren die een misdrijf gepleegd hebben en niet in een gemeenschapsinstelling terechtkunnen.
In deze centra staat het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen in voor de orde en de veiligheid, maar de gemeenschappen bieden psychosociale begeleiding aan en voorzien onderwijs.
Als gevolg van het Vlinderakkoord van 2011 zijn deze jeugdcentra overgedragen aan de Gemeenschappen (voor Brussel is dit de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie).
| Gevangenis | Plaats/Gemeente | Provincie | Gewest | Opening |
|---|---|---|---|---|
| Gesloten Federaal Centrum voor Jongeren in Everberg ("De Grubbe") | Everberg, Kortenberg | Vlaams-Brabant | Vlaanderen | 2002 |
| Gesloten Federaal Centrum voor Jongeren van Tongeren | Tongeren | Limburg | Vlaanderen | 2009 |
| Gesloten Federaal Centrum voor Jongeren van Saint-Hubert | Saint-Hubert | Luxemburg | Wallonië | 2010 |
Transitiehuizen[bewerken | brontekst bewerken]
Transitiehuizen zijn een nieuwe detentievorm die gedetineerden die bijna einde straf zijn de kans geven om onder intensieve begeleiding te werken aan hun re-integratie. Men wil een geleidelijke overgang van een klassieke detentie naar meer vrijheid, die moet leiden tot minder recidive. De gedetineerden klussen of koken en worden geholpen bij het zoeken naar werk en naar een woning, enz. Zij worden hierbij opgevolgd door criminologen, psychologen en sociaal werkers. Transitiehuizen bieden een detentie meer op het profiel van de gedetineerden. Onderzoek toont aan dat wie in zo'n transitiehuis verbleef minder vaak hervalt in criminele feiten.[1] Op 31 december 2021 sloot het transitiehuis te Edingen. Hierdoor werden geen nieuwe plaatsingen meer uitgevoerd, en voor de gedetineerden die nog in Edingen verbleven, werd bij de SURB nagegaan of ze in aanmerking komen voor een andere strafuitvoeringsmodaliteit. Indien niet het geval, werden de participanten terug overgebracht naar een penitentiaire inrichting[7].
| Inrichting | Stad | Provincie | Gewest | Type | Opening | sluiting | Gedetineerden (+/-) | Capaciteit (+/-) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Transitiehuis van Mechelen | Mechelen | Antwerpen | Vlaanderen | 2019 | / | 15 | ||
| Transitiehuis van Edingen | Edingen | Henegouwen | Wallonië | 2020 | 31/12/2021[7] | 15 |
Forensisch psychiatrisch centra (FPC)[bewerken | brontekst bewerken]
Geïnterneerden zijn geesteszieken die veroordeeld zijn voor criminele feiten. Het FPC is vergelijkbaar met een psychiatrisch ziekenhuis, maar heeft een hogere graad van beveiliging.
| Inrichting | Stad | Provincie | Gewest | Type | Opening | Geinterneerden (+/-) | Capaciteit (+/-) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| FPC-Antwerpen | Antwerpen | Antwerpen | Vlaanderen | FPC | 2017 | 180 | |
| FPC-Gent | Gent | Oost-Vlaanderen | Vlaanderen | FPC | 2014 | 270 | |
| FPC-Aalst | Aalst | Oost-Vlaanderen | Vlaanderen | FPC | 2026-2027 | 120 | |
| FPC-Waver | Waver | Waals-Brabant | Wallonië | FPC | 250 |
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
- Gevangenissen van België, justitie.belgium.be
- Gesloten federale centra voor jongeren, justitie.belgium.be
- Gevangenisbevolking, statbel.fgov.be
- www.gevangenismuseum.be
- Jaarverslag 2017 DG Penitentiaire Inrichtingen
Bronnen, noten en/of referenties
|
|
Zie de categorie Prisons in Belgium van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |