Graz
Gemeente in Oostenrijk
 | |||
| |||
  | |||
| Situering | |||
| Deelstaat | Stiermarken | ||
| Coördinaten | 47° 4′ NB, 15° 26′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 120,11 km² | ||
| Inwoners (01-01-2020) | 291.072 (1982,5 inw./km²) | ||
| Hoogte | 353 m.ü.A. | ||
| Burgemeester | Elke Kahr (KPÖ) | ||
| Overig | |||
| Postcode | A-801x, A-802x, A-803x A-804x, A-805x | ||
| Netnummer | 316 | ||
| Kenteken | G | ||
| Gemeentenummer | 6 01 01 | ||
| Website | graz.at | ||
| |||
Stad Graz - historisch centrum en slot Eggenberg
| ||
| Werelderfgoed cultuur | ||
| ||
| Land | Oostenrijk
| |
| UNESCO-regio | Europa en Noord-Amerika | |
| Criteria | ii, iv | |
| Inschrijvingsverloop | ||
| UNESCO-volgnr. | 931 | |
| Inschrijving | 1999 (23e sessie) | |
| Uitbreiding | 2010 | |
| UNESCO-werelderfgoedlijst | ||
Graz (Beiers: Gráz, Sloveens: Gradec) is de tweede stad van Oostenrijk en de hoofdstad van de deelstaat Stiermarken (Steiermark) men telde per 1 januari 2021 294.236 inwoners[1] en heeft de status van Statutarstadt. De stad is gelegen aan de Mur aan de voet van de Alpen. Graz was in 2003 de culturele hoofdstad van Europa. Graz is bekend om zijn historische binnenstad, de grootste middeleeuwse binnenstad in Midden-Europa. Deze is sinds 1999 opgenomen in de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Graz is een belangrijke industriestad, onder andere Magna Steyr. Verder bevindt zich in Puntigam de gelijknamige brouwerij welke nu onderdeel is van het Heineken concern. Puntigamer Bier is het meest verkochte bier in Oostenrijk. Daarnaast is Graz een belangrijk economisch knooppunt voor de regio met onder meer vier universiteiten (40.000 studenten). De Technische Universiteit beschikt over een vermaarde architectuuropleiding.
Het symbool van Graz is de Uhrturm am Schlossberg, een klokkentoren die dankzij zijn ligging op de Schlossberg midden in de stad in grote delen van de stad zichtbaar is.
Graz is de geboortestad van de componist Robert Stolz en zangeres Monika Martin. Ook filmster en gouverneur Arnold Schwarzenegger is in de buurt van Graz opgegroeid. Om die reden heette het Graz-Liebenau-Stadion, waar de clubs SK Sturm Graz en Grazer AK voetballen, van 1997 tot 2005 het Arnold Schwarzenegger-stadion. Controverse over Schwarzeneggers status als voorvechter van de doodstraf maakte hieraan een einde.
Communisten[bewerken | brontekst bewerken]
Graz is de enige stad in Oostenrijk waar sinds 2003 de communistische KPÖ sterk vertegenwoordigd is met tussen de 6 en 15 raadszetels. Haar grootste overwinning boekte zij tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 26 september 2021 met 28,9% van de stemmen en waarbij KPÖ-activiste Elke Kahr (1961) de nieuwe burgemeester werd. De partij, en ook Kahr (die eerder al wethouder was in Graz), voert in de stad een praktische en pragmatische politiek door burgers in moeilijkheden daadwerkelijk bij te staan, ook financieel, zonder moeizame ideologisch-theoretische discussies. Dit verklaart voor een flink deel het succes van de KPÖ in Graz.
Kunst en cultuur[bewerken | brontekst bewerken]
- Slot Eggenberg (Unesco Werelderfgoed)
Musea[bewerken | brontekst bewerken]
Beeldenpark[bewerken | brontekst bewerken]
Klimaat[bewerken | brontekst bewerken]
| Weergemiddelden voor Graz, Oostenrijk | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Maand | jan | feb | mrt | apr | mei | jun | jul | aug | sep | okt | nov | dec | Jaar |
| Gemiddeld maximum (°C) | 2,7 | 5,6 | 10,6 | 15,0 | 20,0 | 22,6 | 24,7 | 24,3 | 20,4 | 14,4 | 7,3 | 3,2 | 14,2 |
| Gemiddeld minimum (°C) | −3,6 | −2,2 | 1,3 | 5,0 | 9,7 | 12,7 | 14,6 | 14,5 | 11,1 | 6,4 | 1,0 | −2,3 | 5,7 |
| Neerslag (mm) | 26 | 32 | 47 | 52 | 85 | 125 | 110 | 117 | 83 | 70 | 57 | 39 | 841 |
| Bron: WeerOpReis.com[2] | |||||||||||||
Verkeer en vervoer[bewerken | brontekst bewerken]
Grazer Verkehrsbetriebe (GVB) exploiteert zes tramlijnen, een kabelspoorweg (Schloßbergbahn) en meerdere buslijnen. De stad is een knooppunt in het intercitynetwerk van de Oostenrijkse Spoorwegen en heeft rechtstreekse verbindingen met buurland Slovenië. Het centraal station van Graz ligt niet in het eigenlijke stadscentrum, maar op ongeveer 1,5 kilometer afstand hiervan. Dagelijks maken ongeveer 40.000 passagiers vanuit 520 treinen gebruik van het station.
Verder heeft de stad een eigen vliegveld, met onder andere lijndiensten op Schiphol, Wenen en Zürich. De stad ligt nabij de A2, die Wenen met Villach en Italië verbindt. Graz wordt verder ontsloten door de Pyhrn Autobahn (A9), die het Sloveense Maribor met Salzburg en Linz verbindt.
Sport[bewerken | brontekst bewerken]
Graz was in 2003 gastheer van de Europese kampioenschappen mountainbike. In 2010 was de stad een van de vijf speelsteden tijdens het EK handbal (mannen).
Uit Graz zijn twee voetbalclubs afkomstig die kampioen van Oostenrijk zijn geweest. SK Sturm Graz werd in 1998, 1999 en 2011 landskampioen. De club is nog steeds actief op het hoogste Oostenrijkse niveau en speelt haar wedstrijden in de Merkur Arena. Grazer AK werd in 2004 landskampioen, maar is door financiële problemen sinds 2007 op een lager niveau actief.
Stedenbanden[bewerken | brontekst bewerken]
Graz heeft een stedenband met de volgende steden:[3]
| Stad | Land | Sinds |
|---|---|---|
| Coventry |  Verenigd Koninkrijk
|
1948 |
| Montclair |  Verenigde Staten
|
1950 |
| Groningen |  Nederland
|
1964 |
| Darmstadt |  Duitsland
|
1968 |
| Trondheim |  Noorwegen
|
1968 |
| Pula |  Kroatië
|
1972 |
| Triëst |  Italië
|
1973 |
| Timișoara |  Roemenië
|
1982 |
| Maribor |  Slovenië
|
1987 |
| Pécs |  Hongarije
|
1989 |
| Dubrovnik | Kroatië
|
1994 |
| Sint-Petersburg |  Rusland
|
2001 |
| Ljubljana | Slovenië
|
2001 |
| Zababdeh |  Palestina
|
2007 |
Stadsdistricten[bewerken | brontekst bewerken]
Graz is opgedeeld in 17 districten:
- Innere Stadt
- St. Leonhard
- Geidorf
- Lend
- Gries
- Jakomini
- Liebenau
- St. Peter
- Waltendorf
- Ries
- Mariatrost
- Andritz
- Gösting
- Eggenberg
- Wetzelsdorf
- Straßgang
- Puntigam
Bekende inwoners van Graz[bewerken | brontekst bewerken]
Geboren[bewerken | brontekst bewerken]
- Ferdinand II (1578-1637), keizer van het Heilige Roomse Rijk
- Rinaldo Scarlicchio (1582-1640), bisschop van Triëst en Ljubljana, stadhouder van het hertogdom Stiermarken
- Margaretha van Oostenrijk (1584-1611), koningin van Spanje en Portugal
- Ferdinand III (1608-1657), keizer van het Heilige Roomse Rijk
- Anton Rintelen (1876-1946), politicus
- Joseph Marx (1882–1964), componist, muziekpedagoog, pianist en muziekcriticus
- Karl Böhm (1894-1981), dirigent, componist
- Hans Rosbaud (1895-1962), dirigent, pianist, componist
- Rudolf Hiden (1909-1973), voetballer
- Alexander Götz (1928-2018), politicus
- Heinz Fischer (1938), bondspresident van Oostenrijk (2004-2016)
- Helmut Marko (1943), Formule 1-coureur, hotelier, jurist
- John Ruggie (1944-2021), politicoloog
- Getty Kaspers (1948), Nederlands zangeres
- Werner Schwab (1958-1994), toneelschrijver
- Elke Kahr (1961), communistisch activiste, wethouder en burgemeester
- Ralph Hasenhüttl (1967), voetballer en voetbaltrainer
- Zoran Lerchbacher (1972), darter
- Alexander Harkam (1981), voetbalscheidsrechter
- Marion Kreiner (1981), snowboarder
- Andreas Matzbacher (1982-2007), wielrenner
- Emanuel Pogatetz (1983), voetballer
- Christoph Leitgeb (1985), voetballer
- Sebastian Prödl (1987), voetballer
- Cornelia Hütter (1992), alpineskiester
- Florian Kainz (1992), voetballer
- Michael Gregoritsch (1994), voetballer
- Marcel Sabitzer (1994), voetballer
- Valentino Lazaro (1996), voetballer
- Hannes Wolf (1999), voetballer
Overleden[bewerken | brontekst bewerken]
- Jakob Lorber (1800-1864), Oostenrijks mysticus
- Alexius Meinong (1853-1920), Oostenrijks filosoof en psycholoog
- Carl Stooss (1849-1934), Zwitsers jurist en hoogleraar
- Wladimir Köppen (1846-1940), Duits geograaf, meteoroloog, klimatoloog en botanicus
- Werner Schwab (1958-1994), (toneel)schrijver
Galerij[bewerken | brontekst bewerken]
Graz
(1670)
Georg Matthäus Vischer
Slot Eggenberg
(voor 1700)
Koperets door Andreas Trost
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
|
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Graz op Wikimedia Commons. |
 | Werelderfgoed in Oostenrijk | |
|---|---|---|
|
Historisch centrum van de stad Salzburg · Paleis en tuinen van Schönbrunn · Semmeringspoorlijn · Cultuurlandschap Hallstatt-Dachstein / Salzkammergut · Stad Graz - historisch centrum en slot Eggenberg · Cultuurlandschap Wachau · Historisch centrum van Wenen · Cultuurlandschap Fertő/Neusiedler Meer · Oude en voorhistorische beukenbossen van de Karpaten en andere regio's van Europa · Prehistorische paalwoningen in de Alpen · Historische kuuroorden van Europa (Baden bei Wien) · Grenzen van het Romeinse Rijk - De Donaulimes (Westelijk gedeelte) | ||
| Bibliografische informatie |
|---|
Gemeinsame Normdatei: 4021912-4 |