Groot-Israël

Een benadering van de grenzen van het “Joods nationaal tehuis” (volgens de Balfour-verklaring van 1917), zoals voorgesteld door de zionistische beweging tijdens de Vredesconferentie van Parijs in 1919.

CIA-kaart van het Midden-Oosten, met de meest uitgebreide interpretatie van Israëls landsgrenzen volgens sommige rabbijnen.

Groot-Israël (Hebreeuws: ארץ ישראל השלמה, geromaniseerd: Eretz Yisrael HaShlema) is de aanduiding van een gebied dat tot buiten de internationaal erkende grenzen van Israël reikt. Hij wordt vaak op een irredentistische manier gebruikt, om te verwijzen naar de historische of gewenste grenzen van Israël. De achterliggende gedachte is dat dit gebied volgens de Hebreeuwse Bijbel of historisch tot het Joodse volk zou behoren.

De gedachte van 'Groot-Israël' bouwt voort op het traditionele concept Land van Israël (Eretz Yisrael), zoals eind 19de eeuw voorgesteld door de Zionistische Beweging en nog altijd door zionisten binnen en buiten Israël. De territoriale aanspraken van Israëlische nationalistische of zionistische bewegingen zijn gevarieerd, afhankelijk van de periode en de verschillende groepen voorstanders, zoals de arbeiderszionisten, revisionistische zionisten of religieuze zionisten.

Geografisch kan de term Groot-Israël verwijzen naar het internationaal erkende grondgebied van de staat Israël, uitgebreid met de Golanhoogvlakte, de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Het kan ook verwijzen naar het veel grotere gebied dat zich volgens bepaalde passages van de bijbel uitstrekt van de Nijl tot de Eufraat.

Israëlische politiek

De onafhankelijkheidsverklaring van de staat Israël begint met een verwijzing naar Eretz Yisrael. Na de onafhankelijkheid van Israël was de rabbinale revisionistisch-zionistische partij Cheroet de belangrijkste spreekbuis van de Israëli's die streefden naar grenzen overeenkomend met het Bijbelse 'Land van Israël'. en werd deze ideologie verder verspreid door rabbijnen, zoals Tzvi Yehuda Kook en Moshe Levinger, die na 1967 betrokken waren bij de stichting van Israëlische nederzettingen (met name in Hebron) op de bezette Palestijnse Westelijke Jordaanoever. Beiden waren ook leiders van Gush Emunim.

Gush Emunim

Na de Zesdaagse Oorlog van 1967 werd in 1974 de beweging Gush Emunim (Blok der Getrouwen), een beweging die als doel had zoveel mogelijk nederzettingen te stichten opgericht, een belangrijke woordvoerder van de Eretz Yisrael-gedachte binnen de Israëlische regering. Gush Emunim kwam voort uit een joods religieus zionistische beweging, en was verbonden met de Land of Israël Movement (LIM). Zij stichtte vanaf 1967 nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook. Sommige met toestemming van de Israëlische regering zoals Gush Etzion, andere door aanvankelijk illegale acties, zoals Kiryat Arba. Zij beschouwden dit gebied als onderdeel uitmakend van het door God aan Abraham en zijn nakomelingen beloofde land. Eliezer Waldman, een prominente Goesj Emoenim-rabbijn die evenals Moshe Levinger ook betrokken was bij de stichting van de nederzetting in Hebron, had vele publieke functies en was in de jaren tachtig lid van de Knesset. Hoewel enkele prominente leden in het begin een vreedzame intentie hadden, ontstond na de Camp Davidakkoorden van 1978 vanuit Gush Emunim een ondergrondse beweging die verantwoordelijk was voor diverse aanslagen. Deze werd in 1984 door de Israëlische geheime dienst opgerold.

Uit de Gush Emunim beweging kwamen diverse organisaties voort, waaronder de Israëlische nederzettingen-organisatie Amana, die in 1977 door de Israëlische regering erkend is en grote invloed heeft binnen de Likoed.