Grote of Sint-Martinuskerk (Dokkum)
| Grote of Sint-Martinuskerk | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Grote of Sint-Martinuskerk in Dokkum.
| ||||
| Plaats | Dokkum | |||
| Gewijd aan | Martinus van Tours | |||
| Coördinaten | 53° 20′ NB, 5° 60′ OL | |||
| Monumentale status | Rijksmonument | |||
| Monumentnummer | 13155 | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| ||||
De Grote of Sint-Martinuskerk is een kerk in Dokkum.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
De eerste kerk die op deze plaats gebouwd werd, was een kerk uit de 10e eeuw. Vervolgens zijn er resten gevonden van een kerk uit de 11e eeuw, en een derde werd in de 13e eeuw gebouwd. De huidige kerk is gebouwd omstreeks 1590. In het jaar 1580 veroverde Filips graaf van Hohenlohe-Langenburg de stad Dokkum voor Willem van Oranje. Dit betekende voor Dokkum dat de bezetting van de Spanjaarden voorbij was. Ook betekende dit dat de Hervormde Eredienst kon worden ingevoerd.
Twee kerken[bewerken | brontekst bewerken]
Er waren in die tijd twee kerken. De Abdijkerk was eigendom van het klooster dat op de Markt stond. Deze kwam in handen van de provincie. Ook was er de kleine kerk. Beide kerken waren in slechte staat en bouwvallig. Dokkum vroeg de provincie een bijdrage in de kosten van de restauratie. Men kwam na veel onderhandelingen tot de conclusie dat de Abdijkerk gesloopt en de kleine kerk grondig gerestaureerd moest worden. De stenen die bij die restauratie gebruikt werden, kwamen grotendeels uit de Abdijkerk. De naam kleine kerk werd veranderd in De Grote of Sint-Martinuskerk. De verbouwing vond plaats tussen 1588 en 1593.
Grafstenen[bewerken | brontekst bewerken]
Enkele graven in de kerk zijn waarschijnlijk geplaatst tijdens de verbouwing. Dat weten we omdat er rekeningen bekend zijn van de graven die uit het jaar 1591 komen. Veel grafstenen liggen nog steeds in de kerk. Zo kun je bijvoorbeeld graven zien van Luitien Cornelis die overleed in het jaar 1636. Ook zijn er graven van Engelse en Schotse militairen die in Nederland zijn gekomen samen met de Graaf van Leicester. Na de moord op Willem van Oranje vroeg de republiek hulp aan Engeland. Deze zond in 1584 Robert Dudley, de 1e graaf van Leicester, samen met 5000 soldaten. Zijn komst was geen succes. Hij werd beschuldigd van fraude en hij werd in 1587 gedwongen Nederland te verlaten.
Restauratie en verbouwing[bewerken | brontekst bewerken]
.jpg)
Tijdens de Franse bezetting kwam de scheiding van kerk en staat. Dit had in 1799 gevolgen voor de kerk. De pastorie en het kerkgebouw die staatseigendom waren, werden eigendom van de kerk. Het was voor de kerkgemeenschap zwaar om voor deze gebouwen te zorgen, omdat er meer aan onderhoud werd gedaan. In 1856/57 was er een grote restauratie. Tussen 1964 en 1968 vond de laatste grote verbouwing plaats. Het huidige uiterlijk danken we aan deze verbouwing. Tijdens deze verbouwing vond ook archeologisch onderzoek plaats in de kerk. Tijdens dit onderzoek zijn prachtige mozaïekvloeren gevonden. Ook werden in die tijd de fundamenten van de oude Abdijkerk en de Abdijtoren gevonden.
Interieur[bewerken | brontekst bewerken]
In 1590 werd de preekstoel gemaakt, door Jan Claeszoon Kistemaker. Na 10 jaar was deze al heel erg vervallen. In 1750 besloot men uiteindelijk dat er een nieuwe preekstoel moest komen. Deze preekstoel werd door de architect Sjouke Nooteboom bedacht. Beeldsnijder Yge Rintjes uit Dokkum maakte de preekstoel[1]. Op 30 mei 1751, eerste Pinksterdag, werd deze voor het eerst in gebruik genomen. Er werd een orgel in 1688 gebouwd door orgelbouwer Helman uit Groningen. De orgelkast is nog steeds het origineel van toen. In 1979 werd het oude muziekinstrument vervangen door een nieuw. Dit is gemaakt door orgelbouwer Flentrop uit Zaandam. Hierin is zo veel mogelijk de stijl van Helman aangehouden.
Huidig gebruik[bewerken | brontekst bewerken]
Tegenwoordig kerken de leden van de PKN kerk in deze kerk. Tot 2004 was dit nog de Nederlandse Hervormde kerk. De kerk is vanaf begin mei tot begin september woensdag-, donderdag-, vrijdag- en zaterdagmiddag open voor publiek. Elke zondag worden er natuurlijk ook nog kerkdiensten gehouden. De akoestiek is erg goed in de kerk. Dat is ook de reden dat er veel concerten in de kerk zijn.
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
