HSM Amstel

Dit artikel gaat over de eerste locomotief met de naam "Amstel" van de HSM. Zie voor de tweede locomotief met de naam "Amstel" van de HSM het artikel HSM Castor - Maas.

HSM Amstel
Afbeelding gewenst
Aantal	1
Fabrikant	Christiaan Verveer
In dienst	1840
Uit dienst	1858
Asindeling	1A1
Spoorwijdte	1950 mm
Diameter drijfwielen	1834 mm
Lengte over buffers	6085 mm
Vuurkist	6,39 m2
Vlampijpen	39,44 m2
Roosteroppervlak	1,19 m2
Maximum stoomspanning	4,13 kg/cm2
Aantal cilinders	2
Diameter × slaglengte cilinders	356 x 454 mm
Stoomverdeling	Stephenson
Trekkracht	880 kg
Portaal    Verkeer & Vervoer

De Amstel was de naam van de vijfde stoomlocomotief van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) en tevens de eerste in Nederland gebouwde locomotief.

Ter aanvulling van de vier in Engeland gebouwde locomotieven Arend, Leeuw, Snelheid en Hoop bestelde de HSM een locomotief bij de in Amsterdam gevestigde fabriek van Christiaan Verveer. Als voorbeeld diende de locomotief 1 Jupiter van de Rijn Spoor (later overgenomen door de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij (NRS)), die in 1840 werd geleverd door de fabriek van Sharp, Roberts and Company te Manchester. Omdat de aanleg van de spoorlijn meer tijd vergde dan gepland nog niet kon worden gebruikt en werd de locomotief tijdelijk afgestaan aan de fabriek van Christiaan Verveer. De Amstel werd in 1840 aan de HSM geleverd en was eveneens van het door Stephenson gepatenteerde type Patentee.

Nadat het spoor van de NRS in de periode 1854-1855 was omgebouwd van breedspoor tot normaalspoor, probeerde de HSM een aantal van de bij de NRS overbodig geraakte jongere breedspoorlocomotieven over te nemen, ter vervanging van de oudste eigen locomotieven. De NRS had deze echter al aan de handelaar B.J. Nijkerk in Amsterdam verkocht. Met deze handelaar kwam de HSM overeen om twaalf locomotieven te ruilen met bijbetaling van 2000 gulden per locomotief. In 1857 werd de Amstel aan deze handerlaar verkocht om te worden geruild tegen de voormalige NRS locomotief 22. Deze 22 kwam pas in 1858 bij de HSM in dienst. In de tussenliggende tijd mocht de HSM tegen betaling van huurpenningen de Amstel tot 1858 blijven gebruiken. De 22 werd bij de HSM gebruikt tot 1866.

Fabrieksnummer	Naam	In dienst	Uit dienst	Bijzonderheden
1	Amstel	1840	1858	Geruild tegen NRS 22.

Bronnen, noten en/of referenties

• H. Waldorp: Onze Nederlandse stoomlocomotieven in woord en beeld. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1981. ISBN 90 6013 909 7.
• J. van der Meer: De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. Uitg. Uquilair, 2009, ISBN 978 90 71513 68 8.
• G.F. van Reeuwijk: De breedspoorlokomotieven van de H.IJ.S.M.. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1985, ISBN 90 6013 927 5.
• J.J. Karskens: De Locomotieven van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij. Uitg. J.H. Gottmer, Haarlem - Antwerpen, 1947.

· ·

Nederlandse stoomlocomotieven

Mediabestanden

Zie de categorie Steam_locomotives_of_the_Netherlands van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.