Havikachtigen
| Havikachtigen | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Amerikaanse zeearend (Haliaeetus leucocephalus) | |||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||
| |||||||||
| Familie | |||||||||
| Accipitridae Vieillot, 1816 | |||||||||
| |||||||||
| Vale gier (Gyps fulvus) | |||||||||
| |||||||||
| Vechtarend (Polemaetus bellicosus) | |||||||||
| Bateleur (Terathopius ecaudatus) | |||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||
Havikachtigen op  Wikispecies
| |||||||||
| |||||||||
De havikachtigen, sperwerachtigen of arendachtigen (Accipitridae) zijn een familie van vogels uit de orde van de Accipitriformes. Het zijn dagroofvogels. Tot deze familie behoren onder andere de arenden, buizerds, gieren van de Oude Wereld, wouwen, sperwers, haviken en kiekendieven. De familie telt meer dan 250 soorten.[1]
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]De roofvogels uit deze familie jagen op alle diersoorten. De snavelpunt is sterk gebogen. De poten zijn uitzonderlijk sterk met 3 naar voren gerichte tenen en een teen achterwaarts, allen bezet met lange klauwen, geschikt om prooien vast te houden. Ze hebben zeer scherpe ogen.
Taxonomie
[bewerken | brontekst bewerken]Over de indeling van de geslachten binnen deze familie is geen consensus. Op grond van DNA-onderzoek dat in 2018 is gepubliceerd kwam een voorstel voor een indeling in onderfamilies waarin de diverse geslachten in groepen konden worden ondergebracht.[2] Deze studie is later voortgezet en daaruit bleek dat vooral de onderfamilie van de Accipitrinae (haviken en sperwers) bestaat uit verschillende clades. Daardoor zijn een groot aantal soorten uit het geslacht Accipiter in andere geslachten geplaatst. Bijvoorbeeld de havik is verplaatst naar het opnieuw ingestelde geslacht Astur. Een paar soorten zijn zelfs overgeplaatst naar andere onderfamilies. De kraagsperwer (Microspizias collaris) en Amerikaanse dwergsperwer (M. superciliosus) zijn samen met soorten uit het geslacht Harpagus in de onderfamilie Harpaginae geplaatst. Evenzo zijn de kuifhavik (Lophospiza trivirgata) en grijskophavik (L. griseiceps) in een aparte onderfamilie geplaatst. Verder is de verwantschap van de kiekendieven met de haviken en sperwers opmerkelijk, gezien hun onderling sterk verschillende jachttechniek en uiterlijk.[3]
De hierop gebaseerde indeling in soorten is verwerkt in de volgorde van presentatie in de IOC World Bird List (versie 15.1).[1]
Lijst met onderfamilies en geslachten
[bewerken | brontekst bewerken]- Onderfamilie Elaninae (Grijze wouw en verwanten)
- Gampsonyx (1 soort: Parelwouw)
- Chelictinia (1 soort: Afrikaanse zwaluwstaartwouw)
- Elanus (4 soorten wouwen)
- Onderfamilie Polyboroidinae (1 geslacht, 2 soorten kiekendieven)
- Polyboroides (2 soorten)
- Onderfamilie Gypaetinae (Gieren van de Oude Wereld)
- Gypohierax (1 soort: Palmgier)
- Gypaetus (1 soort: Lammergier)
- Neophron (1 soort: Aasgier)
- Onderfamilie Perninae (Wespendieven en verwanten)
- Eutriorchis (1 soort: Madagaskarslangenarend)
- Chondrohierax (2 soorten langsnavelwouwen)
- Leptodon (2 soorten wouwen)
- Aviceda (5 soorten koekoekswouwen)
- Pernis (4 soorten wespendieven)
- Elanoides (1 soort: Zwaluwstaartwouw)
- Hamirostra (1 soort: Buizerdwouw)
- Lophoictinia (1 soort: Kortstaartwouw)
- Henicopernis (2 soorten wespendieven)
- Onderfamilie Aegypiinae (Gieren van de Oude Wereld)
- Sarcogyps (1 soort: Indische oorgier)
- Trigonoceps (1 soort: Witkopgier)
- Aegypius (1 soort: Monniksgier)
- Torgos (1 soort: Oorgier)
- Necrosyrtes (1 soort: Kapgier)
- Gyps (8 soorten gieren)
- Onderfamilie Circaetinae (Slangenarenden en verwanten)
- Spilornis (6 soorten slangenarenden)
- Pithecophaga (1 soort: Apenarend)
- Terathopius (1 soort: Bateleur)
- Circaetus (7 soorten slangenarenden)
- Onderfamilie Harpiinae (Harpij, harpij-arend en verwanten
- Macheiramphus (1 soort: Vleermuiswouw)
- Harpyopsis (1 soort: Harpij-arend)
- Morphnus (1 soort: Wurgarend)
- Harpia (1 soort: Harpij)
- Onderfamilie Aquilinae (Arenden)
- Stephanoaetus (1 soort: Kroonarend)
- Nisaetus (10 soorten kuifarenden)
- Spizaetus (4 soorten kuifarenden)
- Lophotriorchis (1 soort: Roodbuikdwergarend)
- Polemaetus (1 soort: Vechtarend)
- Lophaetus (1 soort: Afrikaanse zwarte kuifarend)
- Ictinaetus (1 soort: Indische zwarte arend)
- Clanga (3 soorten arenden)
- Hieraaetus (5 soorten arenden)
- Aquila (11 soorten arenden)
- Onderfamilie Lophospizinea (1 geslacht, 2 soorten havik of sperwer)
- Onderfamilie Accipitrinae (Haviken, sperwers en kiekendieven),
- Micronisus (1 soort: Gabarhavik)
- Urotriorchis (1 soort: Langstaarthavik)
- Melierax (3 soorten zanghaviken)
- Kaupifalco (1 soort: Hagedisbuizerd)
- Aerospiza (2 soorten haviken)
- Tachyspiza (27 soorten haviken, sperwers en shikra's)
- Erythrotriorchis (2 soorten haviken)
- Accipiter (9 soorten haviken en sperwers)
- Astur (9 soorten haviken, sperwers)
- Megatriorchis (1 soort: Doria's havik)
- Circus (16 soorten kiekendieven)
- Onderfamilie Harpaginae ("sperwers" en "wouwen")
- Microspizias (2 soorten sperwers)
- Harpagus (2 soorten wouwen)
- Onderfamilie Buteoninae (Buizerdachtigen)
- Milvus (3 soorten wouwen)
- Haliastur (2 soorten wouwen)
- Haliaeetus (4 soorten zee-arenden)
- Icthyophaga (6 soorten rivier- en zeearenden)
- Butastur (4 soorten buizerds)
- Ictinia (2 soorten wouwen)
- Geranospiza (1 soort: Langpootkiekendief)
- Busarellus (1 soort: Moerasbuizerd)
- Rostrhamus (1 soort: Slakkenwouw)
- Helicolestes (1 soort: Slanksnavelwouw)
- Morphnarchus (1 soort: Sclaters buizerd)
- Cryptoleucopteryx (1 soort: Donkergrijze buizerd)
- Buteogallus (9 soorten buizerds)
- Rupornis (1 soort: Wegbuizerd)
- Parabuteo (2 soorten buizerds)
- Pseudastur (3 soorten bonte buizerds)
- Geranoaetus (3 soorten buizerds)
- Leucopternis (3 soorten buizerds)
- Bermuteo (1 uitgestorven soort)
- Buteo (28 soorten buizerds)
Cladogram
[bewerken | brontekst bewerken]Het cladogram hieronder is gebaseerd op in 2024 gepubliceerd moleculair genetisch onderzoek.[3]
| Accipitridae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- ↑ a b Gill F, D Donsker & P Rasmussen (Eds). 2025. IOC World Bird Names (version 15.1). (en) .
- ↑ Mindell D.P. et al, 2018. Phylogeny, taxonomy, and geographic diversity of diurnal raptors: Falconiformes, Accipitriformes, and Cathartiformes, Accipitriformes. Fänger, H (2022), Avitaxonomicon website. Gearchiveerd op 25 mei 2022. Geraadpleegd op 5 mei 2022.
- ↑ a b (en) Catanach, T.A., M.R. Halley & S. Pirro, 2024. "Enigmas no longer: using ultraconserved elements to place several unusual hawk taxa and address the non-monophyly of the genus Accipiter (Accipitriformes: Accipitridae)". Biological Journal of the Linnean Society 144(2) DOI:10.1093/biolinnean/blae028
· 
· 
· ·