Hiragana

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Hiragana
Hiragana
Algemene informatie
Type Syllabisch
Talen Japans, Okinawaans
Periode c. 800 n.chr. - Heden
Verwantschap
Moederschriften Orakelbottenschrift
Zusterschriften Katakana
Portaal  Portaalicoon   Taal

Hiragana (平仮名, letterlijk 'alledaagse kana', meestal geschreven als ひらがな) is een van de drie schrifttypen die samen het Japanse schrift vormen. De andere twee zijn kanji en katakana. Het is een syllabisch schrift bestaande uit 46 basiskarakters, enkele geaccentueerde karakters en een aantal combinatiekarakters. Hiragana is vrij eenvoudig te leren. Alle Japanse woorden kunnen in hiragana worden geschreven en hiragana is het eerste schrift dat kinderen in Japan wordt geleerd.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Oorsprong van hiragana:
boven: Chinees regulier schrift
midden (rood): cursief schrift
onder: tegenwoordige hiragana

De oorsprong van het hiragana ligt in fonetische Chinese karakters. Deze vroege hiragana werd niet door iedereen erkend: veel mannen gebruikten kanji, omdat ze dat als het schrift van hogeropgeleiden zagen. Hiragana werd voornamelijk door vrouwen gebruikt, vooral omdat vrouwen geen toegang hadden tot de hogere opleidingen. Veel literatuur die door vrouwen werd geschreven, werd genoteerd in uitsluitend hiragana, waardoor het in het Japans ook wel de bijnaam onnade (letterlijk "vrouwenhand") had.

Pas later won hiragana aan populariteit ten koste van katakana, dat nu bijna alleen nog voor dierennamen en de transliteratie van buitenlandse woorden gebruikt wordt.

In het jaar 1900 werden de karakters voor gebruik in scholen definitief vastgesteld. Twee nauwelijks meer gebruikte hiragana- en katakanatekens werden kort na de Tweede Wereldoorlog afgeschaft. Beide schriftsoorten hebben daarom tegenwoordig nog maar 46 basiskarakters, hoewel de benaming van deze tekensets nog steeds "Gojūon" (50 klanken) luidt [hiragana no gojūon en katakana no gojūon].

Beschrijving[bewerken | brontekst bewerken]

Een teken in hiragana geeft een mora weer, een medeklinker gevolgd door een klinker; bijvoorbeeld 'na', een klinker apart, zoals 'e', of het karakter ん dat in het Nederlands klinkt als 'n' of 'm'. Dit karakter wordt de 'syllabische n' genoemd.

In de dagelijkse praktijk worden in het Japans kanji (Chinese tekens) gebruikt, samen met hiragana voor verbuigingen en vervoegingen (onder andere naamvallen), voor verbindingswoorden en voor woorden waarvoor geen kanji beschikbaar zijn.

Voor de transcriptie van buitenlandse woorden wordt katakana gebruikt.

Omdat vrijwel alle Japanners hiragana kunnen lezen, kan het ook worden gebruikt voor karakters die normaal gesproken in kanji zouden worden geschreven, maar waarvoor de schrijver het kanji-teken niet kent. In een Japanse krant is het percentage kanji-tekens vrij groot: hierdoor kunnen Chinezen, die alleen de kanji-tekens kennen, de artikelen een heel klein beetje begrijpen. Voor eenvoudigere teksten wordt het percentage hiragana steeds groter en teksten voor jongere kinderen worden helemaal in hiragana genoteerd.

Zelfs voor mensen die geen Chinees of Japans kunnen lezen, kan de aanwezigheid van hiragana eenvoudig worden gebruikt om een stuk tekst als Japans te herkennen (en te onderscheiden van Chinees).

Hepburn-romanisatie van het hiragana-schrift[bewerken | brontekst bewerken]

Hieronder staat een overzicht van de hiragana schrifttekens met de transliteratie volgens het Hepburnsysteem, wat onder meer inhoudt dat medeklinkers op z'n Engels worden uitgesproken en klinkers als Italiaans.

Opmerking: Als er Japanse tekens op de computer zijn geïnstalleerd, kunnen de volgende tabellen met hiragana worden bekeken, samen met hun Hepburn-romanisatie.

Tekens die in onbruik zijn geraakt staan tussen haakjes en op een grijze achtergrond.

a i u e o
ka ki ku ke ko きゃ kya きゅ kyu きょ kyo
sa shi su se so しゃ sha しゅ shu しょ sho
ta chi tsu te to ちゃ cha ちゅ chu ちょ cho
na ni nu ne no にゃ nya にゅ nyu にょ nyo
ha hi fu he ho ひゃ hya ひゅ hyu ひょ hyo
ma mi mu me mo みゃ mya みゅ myu みょ myo
ya yu yo
ra ri ru re ro りゃ rya りゅ ryu りょ ryo
わ wa (ゐ wi/i) (ゑ we/e) を o/wo
n
ga gi gu ge go ぎゃ gya ぎゅ gyu ぎょ gyo
za ji zu ze zo じゃ ja じゅ ju じょ jo
da ji zu de do (ぢゃ ja) (ぢゅ ju) (ぢょ jo)
ba bi bu be bo びゃ bya びゅ byu びょ byo
pa pi pu pe po ぴゃ pya ぴゅ pyu ぴょ pyo

Het Japans heeft ook tweeklanken (diftongen). Deze worden in deze notatie weergegeven als ō ā ii ei en ū. De standaard hiragana notaties voor deze tweeklanken zijn echter, ou, aa, ii, ei en uu (bijvoorbeeld せんせい (sensei)).

Pennenstreekvolgorde en schrijfrichting[bewerken | brontekst bewerken]

De volgende tabel toont de schrijfmethodiek van elk hiraganakarakter. De nummers en pijlen geven respectievelijk de pennenstreekvolgorde en -richting aan.