IKEA

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Zie Ikea (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Ikea.
IKEA
Logo
Eigendom Private onderneming
Oprichting 1943
Älmhult, Vlag van Zweden Zweden
Oprichter(s) Ingvar Kamprad
Sleutelfiguren Jon Abrahamsson Ring[1]
Jesper Brodin
Hoofdkantoor Vlag van Nederland Leiden (IKEA Group)
Vlag van Nederland Delft (Inter IKEA Systems)
Werknemers 217.000 (2020)
Producten Meubilair
Industrie Detailhandel
Omzet/jaar Gestegen 39,6 miljard (2020)[2]
Winst/jaar Gestegen 1,189 miljard (2020)[3]
Website ikea.com
Portaal  Portaalicoon   Economie
IKEA-filiaal in Huddinge in 1965
Vlaggen met het IKEA-logo
Het IKEA-filiaal in Älmhult
Het IKEA-filiaal in Groningen
Een Britse veerboot (MV Red Osprey) in de IKEA-kleuren

IKEA is een concern van Zweedse oorsprong, met vestigingen over de hele wereld. Het bedrijf richt zich op het aanbieden van meubelen en woonartikelen die, meestal door de koper zelf, in elkaar gezet moeten worden.

Het concept bestaat uit het aanbieden in een keten van zelfbedieningswarenhuizen van artikelen die qua prijs behoren tot het lagere marktsegment. Nadat er maatschappelijke kritiek kwam, stelde IKEA aan haar leveranciers uit lagelonenlanden meer eisen op sociaal gebied. De firma wil bijvoorbeeld geen producten meer in haar assortiment die mede tot stand komen door kinderarbeid. Ze stelt met haar leveranciers plannen op om op gebied van het welzijn van de werknemers, en aangaande de belasting van het milieu, stapsgewijs tot verbetering te komen.

Er zijn 456 vestigingen in 54 landen (29 juli 2021).[4] Bijna alle vestigingen zijn franchises, IKEA Delft is hierop een uitzondering: deze is eigendom van Inter IKEA Systems.[5]

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Het bedrijf is in 1943 opgericht door de Zweed Ingvar Kamprad. Hij was op dat moment 17 jaar oud, en had wat geld gespaard door kleinschalige verkoop van producten aan boeren in de buurt. Hij begon een bedrijfje met geld dat hij als eindexamencadeau kreeg van zijn vader. Als naam koos hij IKEA, een samenstelling van zijn initialen (I.K.) en de eerste letters van Elmtaryd en Agunnaryd, respectievelijk de boerderij en het dorp waar hij opgroeide.

Aanvankelijk verkocht Kamprad allerlei goederen tegen een lage prijs. Het bedrijf groeide, en in 1947 begon IKEA meubels te verkopen, die in de buurt van Agunnaryd werden gemaakt. In 1951 schakelde het bedrijf geheel op meubelverkoop over. Ook verscheen toen de eerste catalogus. In 1953 werd de eerste toonzaal geopend in de plaats Älmhult in het zuiden van Zweden, en een paar jaar later werd besloten om de klanten zelf hun meubels in elkaar te laten zetten. In 1973 werd in Zürich de eerste vestiging buiten Scandinavië geopend. Het grootste filiaal is sinds 2021 het filiaal in Manilla.[6]

Oprichter Kamprad is 27 januari 2018 op 91-jarige leeftijd overleden. Hij stond al niet meer aan het hoofd van het bedrijf, maar had nog wel een raadgevende functie binnen de Stichting INGKA Foundation.

Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

Op 30 november 1978 ging in Sliedrecht het eerste IKEA-woonwarenhuis van Nederland open.

In 1982 werd in Amsterdam aan de Stadhouderskade nabij de Albert Cuyp een zogenaamde cataloguswinkel geopend. Men kon er alleen kleine artikelen kopen; grotere artikelen konden worden afgehaald bij het magazijn aan de Cruquiusweg. Daarna volgde een nieuwe 'echte' vestiging in Duiven. In 1985 kon IKEA van Amsterdam verhuizen naar het nieuwe bedrijventerrein Bullewijk in Amsterdam-Zuidoost. In 1992 openden de vestigingen in Delft en in Son, bij Eindhoven. Na 1994 kwamen Heerlen (1994), Utrecht (1996) en Groningen (1997, voorafgegaan door de vestiging van een cataloguswinkel).

Na de eeuwwisseling werd de vestiging in Barendrecht (2001) geopend. In datzelfde jaar werd in Oosterhout een distributiecentrum geopend, dat samen met het centrum in Genk alle vestigingen in Nederland en België bevoorraadt.

In 2002 volgde Hengelo, terwijl de vestiging in Amsterdam een verbouwing onderging. In 2003 kwam vestiging Breda erbij en werd ook de vestiging in Utrecht verbouwd. In februari 2005 werd een vestiging in Haarlem geopend. In Groningen was na Sliedrecht tot nu toe het kleinste filiaal gevestigd. In de zomer van 2005 opende hier een nieuwe winkel, de op een na grootste van het land. Naast de winkel bevindt zich onder de Groningse vestiging het landelijke klantenservicecentrum, Customer Support Center, met de telefonische informatielijn, de landelijke klachtenafhandeling, webcare en nog enkele andere ondersteunende serviceafdelingen.

Tussen 2006 en 2008 werd het Delftse filiaal omgebouwd tot het IKEA Concept Center, waar franchisenemers worden opgeleid.

Op 30 juni 2006 sloot de vestiging in Sliedrecht. De vestiging was, met 14.600 m², te klein geworden om het volledige winkelconcept uit te kunnen dragen. Op 23 augustus 2006 werd de nieuwe vestiging in Amersfoort geopend met het grootste IKEA-restaurant van Nederland. In Zwolle zou in 2009 worden begonnen met bouwen, maar door diverse juridische procedures werd dat pas voorjaar 2014.[7] Op 18 februari 2015 werd deze vestiging geopend. In 2010 breidde IKEA Barendrecht uit en werd meer dan 10 000 vierkante meter groter. Het bedrijf is ook van zins zich in Zaandam te vestigen; in maart 2013 tekende het daartoe een intentieovereenkomst. Deze plannen zijn later afgeketst.[8]

België[bewerken | brontekst bewerken]

In 1984 opende IKEA zijn eerste vestigingen in België in Zaventem en Ternat. Daarna volgden Hognoul (1985, bij Luik), Wilrijk (1985, bij Antwerpen), Arlon-Sterpenich (2005, deze vestiging bedient vooral het Groothertogdom Luxemburg), Anderlecht (Brussel) (2005), Gent (2008), Hasselt (3 februari 2016), Bergen (10 februari 2016) .[9]

De vestiging van Zaventem verhuisde in 2002 naar een nieuw gebouw op het industrieterrein, op enkele honderden meters van de vorige vestiging. In deze vestiging vindt men ook het Service Office en Customer Service Centre van IKEA BE. De opening van IKEA Gent viel samen met de sluiting van de vestiging in Ternat. In 2011 breidden Hognoul en Anderlecht hun vestiging uit, en ging de vestiging in Wilrijk naar een nieuw gebouw, dat net naast het oude gebouw werd gebouwd. Daarvoor moest een deel van het oude gebouw gesloopt worden. In Genk heeft IKEA een distributiecentrum.

Concept[bewerken | brontekst bewerken]

In elke winkel van het concern staat, vaak bij zowel de personeels- als de klanteningang, het uitgangspunt van het bedrijf groot op een muur geschreven: Het aanbieden van een zo breed mogelijk assortiment functionele woonartikelen van een goede vormgeving, tegen zulke lage prijzen dat zo veel mogelijk mensen in staat zijn deze artikelen te kopen.

Een onderdeel van het IKEA-concept is mechanische verkoop; dit houdt in dat er meestal geen verkoper is om een klant aan een gewenst artikel te helpen. Op het prijskaartje dat aan een te bezichtigen artikel hangt kan een klant zien waar hij het artikel op kan halen, een bepaalde afdeling, het zelfbedieningsmagazijn of een verkoopbalie. Soms wordt een artikel na afrekenen klaargezet bij een afhaalbalie of extern magazijn.

Vestigingen[bewerken | brontekst bewerken]

Het eerste filiaal werd in 1958 in de Zweedse plaats Älmhult geopend. De eerste showroom was toen al vijf jaar op diezelfde locatie open. In 1963 opende IKEA in Noorwegen en in 1969 in Denemarken. In 1973 werd in Zürich de eerste niet-Scandinavische vestiging geopend. Duitsland en Japan volgden een jaar later. Daarna deed IKEA in een rap tempo zijn intrede in Hongkong, Australië, Canada, Oostenrijk, Singapore en Nederland.

Tegenwoordig bevinden de meeste filialen zich in Duitsland (46 winkels), gevolgd door de Verenigde Staten met 38 winkels. Anno april 2016 heeft IKEA 328 winkels verspreid over 28 landen.[10]

De vijf grootste filialen, qua winkeloppervlak bevinden zich in:

  1. Gwangmyeong, Gyeonggi, Zuid-Korea: 59.000 m²
  2. Stockholm Kungens Kurva, Zweden: 55.200 m²
  3. Shanghai Baoshan, China: 55.032 m²
  4. Shanghai Pudong Beicai, China: 49.400 m²
  5. Wuxi, China: 49.117 m²

De vestiging in Delft is het internationale opleidingscentrum voor franchisenemers. Deze vestiging is eigendom van Inter IKEA Systems B.V. en niet van IKEA Nederland BV. Daarom verschilt deze op een aantal punten van de andere Nederlandse vestigingen. De vestiging in Delft is tussen 2006 en 2008 vergroot en verbouwd. Het pand heet nu het IKEA Concept Center en de winkel heeft de naam The IKEA Store, voluit The IKEA Store in the IKEA Concept Center (voorheen Pilot Store). Het opleidingscentrum heet The College, voluit The College in the IKEA Concept Center.

Wereld[bewerken | brontekst bewerken]

Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

Hieronder een overzicht van de Nederlandse IKEA-vestigingen:

IKEA-catalogus[bewerken | brontekst bewerken]

Het IKEA-filiaal in Red Hook, Brooklyn
Het IKEA-filiaal in Singapore

De IKEA-catalogus verscheen in 2006 in een wereldwijde oplage van 175 miljoen stuks. In 2011 bedroeg dit 198 miljoen exemplaren.[20] De catalogus werd verspreid in 34 landen, in 61 edities en was beschikbaar in 29 talen. Er waren kleine regionale verschillen, zo zijn de catalogi van islamitische landen niet voorzien van barmeubels. In Nederland werden 6,1 miljoen catalogi verspreid. Sinds 2019 is de catalogus in Nederland online te bekijken, en worden er geen nieuwe catalogi naar huisadressen gestuurd met het oog op duurzaamheid.

Bedrijfsstructuur[bewerken | brontekst bewerken]

Juridisch staan bij het wereldwijde IKEA twee Nederlandse besloten vennootschappen en een Nederlandse stichting centraal.

  • Inter IKEA Systems B.V. uit Delft bezit het IKEA-concept en -handelsmerk. Deze B.V. is een deel van het bedrijf Inter IKEA Holding S.A., geregistreerd in Luxemburg, dat op zijn beurt deel uitmaakt van Inter IKEA Holding N.V. geregistreerd op Curaçao. Wie de eigenaars zijn achter deze holdings is niet openbaar, maar aangenomen wordt dat de familie Kamprad een belangrijke rol speelt.[21]
  • Grootste franchisenemer van het eerder genoemde Inter IKEA Systems B.V. is INGKA Holding B.V. uit Leiden, eigenaar van 378 vestigingen in 32 landen (juli 2021). Inter IKEA Group en Ingka Group hebben een gedeelde geschiedenis maar zijn twee verschillende groepen van bedrijven met een eigen organisatiestructuur en verschillende eigenaren.[22] Eigenaar van INGKA Holding B.V. is de Stichting INGKA Foundation, in Amsterdam.

Kritiek[bewerken | brontekst bewerken]

  • In november 2009 werd IKEA, samen met Abercrombie & Fitch, Gymboree, Hanes, Kohl's, LL Bean, Pier 1, Propper International en Walmart, toegevoegd aan de 2010 Sweatshop Hall of Shame door de arbeidersbeweging International Labour Rights Forum.[23]
  • In 2011 kreeg IKEA en zijn Swedwood-afdeling kritiek te verduren voor hun behandeling van arbeiders in een fabriek in Danville, Virginia.[24]
  • In 2012 werd IKEA in Frankrijk door het onafhankelijk weekblad Le Canard enchaîné ervan beschuldigd zijn werknemers en klanten te bespioneren door op illegale wijze politiearchieven te gebruiken. IKEA zou dit doen om antiglobalisten en mogelijk ecoterroristen te vinden.[25][26]
  • In oktober 2012 kreeg IKEA kritiek omdat het vrouwen uit de afbeeldingen in de catalogus voor Saoedi-Arabië had weggeretoucheerd.[27]
  • Op 29 mei 2012 verscheen er een artikel op de site van One World waarin Ikea werd beschuldigd van het kappen van bossen in het Russische Karelië; "De Zweedse milieuorganisatie Protect the Forest documenteerde hoe IKEA via Swedwood in het noordwesten van Karelië bossen vernielt die twee- tot zeshonderd jaar oud zijn."[28]
  • Zomer 2014 werd vastgesteld dat IKEA onder het regime van Nicolae Ceaușescu gelden had betaald aan een bedrijf dat, via de geheime politie, het beleid van deze dictator ondersteunde.[29]

Trivia[bewerken | brontekst bewerken]

  • [30]IKEA is een aantal keren slachtoffer van bedreigingen geweest. Eind 2002 werden alle tien filialen van de Zweedse winkelketen in Nederland ontruimd na bommeldingen en de vondst van verdachte pakketjes. Het bleek toen te gaan om Poolse afpersers. Op 12 maart 2009 werd de winkelketen bedreigd met terreuraanslagen. Op 30 mei 2011 vonden bij enkele filialen, Son (NL), Gent (BE) en Lille (FR), bomexplosies plaats of werden verdachte pakketjes gevonden.
  • Een van de uitbreidingspakketten van het computerspel De Sims 2 bevat virtuele kopieën van IKEA-meubels.
  • Een IKEA-schaal diende als inspiratiebron voor het nieuwe depot van museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam dat op 5 november 2021 werd geopend.[31]

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie IKEA van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.