Jelena Isinbajeva
| Jelena Isinbajeva | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Isinbayeva (2013)
| ||||
| Volledige naam | Jelena Gadzjijevna Isinbajeva | |||
| Geboortedatum | 3 juni 1982 | |||
| Geboorteplaats | Wolgograd | |||
| Nationaliteit |  Rusland
| |||
| Lengte | 1,74 m | |||
| Gewicht | 65 kg | |||
| Sportieve informatie | ||||
| Discipline | polsstokhoogspringen | |||
| Trainer/coach | Jevgeni Trofimov, Serhij Boebka, Vitaly Petrov | |||
| Eerste titel | Wereldkampioene B-junioren polsstokhoogspringen 1999 | |||
| OS | 2004, 2008, 2012 | |||
| Extra | Voormalig wereldrecordhoudster polsstokhoogspringen (outdoor: 5,06 m; indoor: 5,01 m); olympisch recordhoudster polsstokhoogspringen; Majoor in het Russische leger[1] | |||
| Website | Officiële website | |||
| ||||
Jelena Gadzjijevna Isinbajeva (Russisch: Еле́на Гаджи́евна Исинба́ева) (Wolgograd, 3 juni 1982) is een Russische voormalige atlete, die wordt beschouwd als de beste vrouwelijke polsstokhoogspringer in de geschiedenis. Ze werd elfvoudig kampioene op de grote internationale toernooien en veroverde vier internationale jeugdtitels. Isinbajeva was driemaal IAAF-wereldatlete van het jaar (2004, 2005 en 2008), tweemaal Europees atlete van het jaar (2005, 2008) en tweemaal verkozen tot Wereld Sportvrouw van het jaar (2007, 2008). Na haar sportcarrière werd ze IOC-lid (2016-heden) en een prominente steunpilaar van het Russische politieke establishment.
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]Eenvoudige komaf
[bewerken | brontekst bewerken]Isinbajeva groeide op in een arbeidersgezin in Volograd. Haar ouders werkten elk drie banen om het gezin te onderhouden. Op vijfjarige leeftijd werd ze met haar zus Inna ingeschreven in een turninternaat, nadat hun moeder had volgehouden: "U krijgt ze allebei of geen van beiden." Haar zus koos voor een gezin; Isinbajeva voor de topsport.[2]
Absolute dominantie (2003-2013)
[bewerken | brontekst bewerken]Op 14 juli 2003 (21 jaar) verbrak Isinbajeva voor het eerst het wereldrecord (4,82 m in Gateshead). Ruim een maand later, op het WK in Parijs, werd ze echter geklopt door haar landgenote Svetlana Feofanova en de Duitse Annika Becker. "Ik weet nog precies hoe het voelde, hoe teleurgesteld ik was. Ik was in tranen en mensen om me heen deden de hele avond hun best me te troosten. Dat gevoel wil ik nooit meer meemaken."[2]
Haar doorbraak kwam in 2004, toen ze olympisch goud won in Athene met 4,91 m - een hoogte die ze 28 keer zou verbeteren (laatste WR: 5,06 m in Zürich, 2009). Haar dominantie omvatte:
- Drie Olympische medailles: goud in 2004 en 2008, brons in 2012.
- Drie WK-titels (2005, 2007, 2013) en vier indoor-WK titels (2004, 2006, 2008, 2012).
- 29 wereldrecords (15 indoor, 13 indoor), waaronder als eerste vrouw over 5 meter (Londen, 22 juli 2005).
- 97 weken onafgebroken nummer 1 op de IAAF-wereldranglijst (2007-2009), de langste reeks ooit.[3]
Eerste vrouw over 5 meter
[bewerken | brontekst bewerken]Op 22 juli 2005 bedwong Jelena Isinbajeva als eerste vrouwelijke polsstokhoogspringer de magische 5-metergrens. Tijdens het WK atletiek in Helsinki in 2005 verbeterde ze haar wereldrecord tot 5,01 en won daarmee met een marge van 41 cm (ten opzichte van de nummer twee), wat de grootste marge ooit is tijdens een wereld- of olympisch kampioenschap in het polsstokhoogspringen. Het was al de elfde keer dat de toen nog 23-jarige Isinbajeva het wereldrecord verbeterde in de open lucht. Indoor heeft ze dat inmiddels al tienmaal gedaan. Voordat zij in 2005 in Helsinki met 5,01 wereldkampioene werd, had ze het wereldrecord dat jaar al diverse malen hoger gesteld. Allereerst was dat op 17 juli 2005 bij de Super Grand Prix-wedstrijden in Madrid: 4,95. Een paar dagen later, op 22 juli 2005 bij de Super Grand Prix-meeting in Londen, verbeterde ze haar wereldrecord zelfs tweemaal: eerst naar 4,96, daarna liet ze de lat op 5,00 leggen en slaagde ze al bij haar eerste sprong.
Opmerkelijke prestaties
[bewerken | brontekst bewerken]- WK 2005 (Helsinki): Winst met 5,01 m - een marge van 41 cm, de grootste ooit op een WK/OS.
- OS 2008 (Peking): Goud met 5,01 m, als reactie op de uitdaging van de Amerikaanse Jennifer Stuczynski ("to kick some Russian butt").
- Golden League: Tweemaal de jackpot (2007, 2009), gedeeld met Sanya Richards en Kenenisa Bekele.[4]
Terugval en comeback (2009-2016)
[bewerken | brontekst bewerken]Na een 4e plaats op het WK indoor 2010 (Doha) nam Isinbajeva een pauze.[5] Ze keerde terug in 2011 (4,81 m) en verbeterde in 2012 haar indoor-WR naar 5,01 m (Stockholm). Op de Olympische Zomerspelen 2012 in Londen verloor ze echter van Jennifer Suhr (4,75 m vs 4,70 m). Haar laatste grote overwinning was WK 2013 in Moskou (4,89 m), waar ze een mislukte poging deed op 5,07 m. Enkele dagen later haalde Isinbajeva uit in de pers waar ze de mening van de Russische president Poetin steunde inzake de strenge homowet in Rusland. Een dag later verklaarde ze verkeerd te zijn begrepen.[6]
Leven naast de sport
[bewerken | brontekst bewerken]Woonplaats en fiscaliteit
[bewerken | brontekst bewerken]Isinbajeva verliet in 2023 Monaco en vestigde zich in Spanje[1] waar ze twee villa's en een penthouse bezit.[7] Haar verhuizing werd gemotiveerd door de 'kwaliteit van leven' en de 'veilige omgeving' voor haar gezin, hoewel ze haar Russische nationaliteit behield. Eerder woonde ze van 2009–2023 in Monaco om belastingvoordelen en de nabijheid van haar toenmalige coach Vitaly Petrov.[2]
Militaire loopbaan
[bewerken | brontekst bewerken]Sinds 2014 heeft Isinbajeva de rang van majoor in het Russische leger, toegekend door Poetin zelf.[1]
Einde atletiekloopbaan (2016)
[bewerken | brontekst bewerken]Isinbajeva beëindigde haar loopbaan in augustus 2016, een dag nadat ze was gekozen in de IOC-commissie - ironisch genoeg terwijl Russische atleten waren uitgesloten van de Olympische Zomerspelen 2016 vanwege het dopingschandaal. Ze verklaarde: "Ik heb alles bereikt wat mogelijk was. Nu wil ik mijn ervaring delen om de sport te verbeteren."[8]
Palmares
[bewerken | brontekst bewerken]
Titels
[bewerken | brontekst bewerken]- Olympisch kampioene polsstokhoogspringen - 2004, 2008
- Wereldkampioene polsstokhoogspringen - 2005, 2007, 2013
- Wereldindoorkampioene polsstokhoogspringen - 2004, 2006, 2008, 2012
- Europees kampioene polsstokhoogspringen - 2006
- Europees indoorkampioene polsstokhoogspringen - 2005
- Europees kampioene polsstokhoogspringen U23 - 2003
- Russisch kampioene polsstokhoogspringen - 2002, 2013
- Russisch indoorkampioene polsstokhoogspringen - 2000, 2002, 2003
- Wereldjeugdkampioene polsstokhoogspringen - 2000
- Wereldkampioene B-junioren polsstokhoogspringen - 1999
- Wereldjeugdspelen kampioene polsstokhoogspringen - 1998
- Europees jeugdkampioene polsstokhoogspringen - 2001
Persoonlijke records
[bewerken | brontekst bewerken]| Onderdeel | Prestatie | Datum | Plaats |
|---|---|---|---|
| polsstokhoogspringen (outdoor) | 5,06 m (WR) | 28 augustus 2009 | Zürich |
| polsstokhoogspringen (indoor) | 5,01 m (ex-WR; AR) | 23 februari 2012 | Stockholm |
Wereldrecords outdoor
[bewerken | brontekst bewerken]| Hoogte (m) | Datum | Plaats |
|---|---|---|
| 4,82 | 13.07.2003 | Gateshead |
| 4,83 | 15.02.2004 | Donetsk |
| 4,86 | 06.03.2004 | Boedapest |
| 4,87 | 27.06.2004 | Gateshead |
| 4,89 | 25.07.2004 | Birmingham |
| 4,90 | 30.07.2004 | Londen |
| 4,91 | 24.08.2004 | Athene |
| 4,92 | 03.09.2004 | Brussel |
| 4,93 | 05.07.2005 | Lausanne |
| 4,95 | 16.07.2005 | Madrid |
| 4,96 | 22.07.2005 | Londen |
| 5,00 | 22.07.2005 | Londen |
| 5,01 | 12.08.2005 | Helsinki |
| 5,03 | 11.07.2008 | Rome |
| 5,04 | 29.07.2008 | Monaco |
| 5,05 | 18.08.2008 | Peking |
| 5,06 | 28.08.2009 | Zürich |
Kampioenschappen
[bewerken | brontekst bewerken]| Jaar | Resultaat | Toernooi | Plaats |
|---|---|---|---|
| 1998 |  |
Wereld Jeugd Spelen | Moskou |
| 1999 | |
WK B-junioren | Bydgoszcz |
| 2000 | |
WJK | Santiago |
| 2001 | |
EJK | Grosseto |
| 2002 |  |
EK | München |
| 2003 | |
WK indoor | Birmingham |
 |
WK | Parijs | |
|
EK U23 | Bydgoszcz | |
| 2004 | |
WK indoor | Boedapest |
|
OS | Athene | |
|
IAAF Wereldatletiekfinale | Monte Carlo | |
| 2005 | |
EK indoor | Madrid |
|
WK | Helsinki | |
|
IAAF Wereldatletiekfinale | Monte Carlo | |
| 2006 | |
WK indoor | Moskou |
|
EK | Göteborg | |
|
IAAF Wereldatletiekfinale | Stuttgart | |
|
Wereldbeker atletiek | Athene | |
| 2007 | |
WK atletiek | Osaka |
|
IAAF Golden League Jackpot | 6/6 Winst | |
|
IAAF Wereldatletiekfinale | Stuttgart | |
| 2008 | |
WK indoor | Valencia |
|
OS | Peking | |
| 2009 | |
IAAF Golden League Jackpot | 6/6 Winst |
| 2010 | 4e | WK indoor | Doha |
| 2011 | 6e | WK | Daegu |
| 2012 | |
WK indoor | Istanboel |
|
OS | Londen | |
| 2013 | |
WK | Moskou |
Golden League-overwinningen
[bewerken | brontekst bewerken]- 2004: Memorial Van Damme – 4,92 m
- 2005: Memorial Van Damme – 4,93 m
- 2006: Meeting Gaz de France – 4,76 m
- 2006: Memorial Van Damme – 4,81 m
- 2007: Bislett Games – 4,85 m
- 2007: Meeting Gaz de France – 4,91 m
- 2007: Golden Gala – 4,90 m
- 2007: Weltklasse Zürich – 4,80 m
- 2007: Memorial Van Damme – 4,80 m
- 2007: ISTAF – 4,82 m
- 2008: Golden Gala – 5,03 m
- 2008: Weltklasse Zürich – 4,88 m
- 2008: Memorial Van Damme – 4,72 m
- 2009: ISTAF – 4,83 m
- 2009: Bislett Games – 4,71 m
- 2009: Golden Gala – 4,85 m
- 2009: Meeting Areva – 4,65 m
- 2009: Weltklasse Zürich – 5,06 m
- 2009: Memorial Van Damme – 4,70 m
Diamond League-overwinningen
[bewerken | brontekst bewerken]- 2011: DN Galan – 4,76 m
- 2013: Shanghai Golden Grand Prix – 4,70 m
Onderscheidingen
[bewerken | brontekst bewerken]- Wereld Sportvrouw van het jaar - 2007, 2008
- Wereldatlete van het jaar - 2004, 2005, 2008
- Europees atlete van het jaar - 2005, 2008
- Europees sportvrouw van het jaar (Evgen Bergant Trofee) - 2005, 2008, 2013
- Laureus World Sports Award - 2007, 2009
- Prince of Asturias Award for Sports - 2009
Activisme en standpunten
[bewerken | brontekst bewerken].jpg)
Isinbajeva’s politieke standpunten leverden herhaaldelijk kritiek op:
Banden met Poetin
[bewerken | brontekst bewerken]Isinbajeva is een openlijk steunpilaar van Vladimir Poetin:
- 2012: Vertegenwoordiger tijdens zijn presidentscampagne.
- 2017: Lid van PutinTeam voor de verkiezingen van 2018.
- 2016–heden: IOC-lid, ondanks kritiek op haar rol bij het Russische antidopingagentschap (RUSADA). IAAF-taskforcevoorzitter Rune Andersen noemde haar benoeming "moeilijk verenigbaar met cultuurverandering in de atletiek", vanwege haar afwijzing van het WADA-rapport over Russisch dopingschandaal.[9]
LGBT-rechten (2013)
[bewerken | brontekst bewerken]In 2013 veroordeelde Isinbajeva homoseksualiteit en steunde de omstreden "anti-homopropagandawet". Ze bekritiseerde atleten die regenboognagels droegen als protest, wat leidde tot internationale kritiek tijdens de Olympische Winterspelen 2014 in Sotsji, waar ze ambassadeur was.[10]
Eerder had Isinbayeva kritische opmerkingen gemaakt naar aanleiding van een gebaar van de Zweedse hoogspringster Emma Green Tregaro en anderen die hun nagels in regenboogkleuren hadden gelakt als uiting van steun voor homo's en lesbiennes in Rusland en als protest tegen de onlangs aangenomen wetten op wat de Russische regering omschreef als een verbod op propaganda voor niet-traditionele seksuele relaties gericht op minderjarigen. Het Zweedse Olympisch Comité waarschuwde zijn atleten vervolgens om niet aan soortgelijke demonstraties deel te nemen tijdens de Olympische Spelen in Sotsji.
Dopingschandaal (2016)
[bewerken | brontekst bewerken]Isinbajeva noemde het WADA-rapport "ongegrond" zonder het te lezen en bekritiseerde klokkenluiders zoals Andrei Dmitriev, Yuliya Stepanova en Vitaliy Stepanov.[11]
IOC-rol (2016-heden)
[bewerken | brontekst bewerken]Haar benoeming werd gezien als controversieel vanwege haar nauwe banden met Poetin en weigering om het WADA-rapport te erkennen.
- Redactie (2006) Topatletiek: Isinbajeva verruilt coach voor Boebka Atletiek Magazine nr. 1: KNAU
- Woestenburg, F. (20-06-'09) Actrice met polsstok, gepubliceerd in Dagblad De Telegraaf
- ↑ a b c (en) "Putin loyalist and former Olympic pole vaulter Yelena Isinbayeva moves to NATO country", The Insider, 12 juli 2023. Geraadpleegd op 30 september 2025.
- ↑ a b c Uit Actrice met polsstok door Frank Woestenburg, bron: zie hierboven
- ↑ (en) Yelena Isinbayeva - Profile. World Athletics. Geraadpleegd op 30 september 2025.
- ↑ (en) Bekele, Isinbayeva and Richards’ road to the Jackpot – ÅF Golden League, IAAF-website. Gearchiveerd op 23 oktober 2012.
- ↑ (en) Pole vaulter Yelena Isinbayeva takes indefinite break, (10-04-10) BBC website. Gearchiveerd op 8 april 2023.
- ↑ "Isinbajeva is "verkeerd begrepen", NOS.nl, 16 augustus 2013. Gearchiveerd op 8 augustus 2022.
- ↑ (en) ACF Investigation Reveals Spanish Real Estate of Putin’s Favorite Athlete Yelena Isinbayeva. ACF (20 juli 2023). Geraadpleegd op 30 september 2025.
- ↑ "Isinbajeva hangt stok aan de wilgen", AD, 19 augustus 2019. Geraadpleegd op 30 september 2025.
- ↑ (en) "Isinbayeva condemns homosexuality, supports anti-gay law", New York Daily News, 15 augustus 2013.
- ↑ (en) "Russia Olympic ban: Six questions answered", CNN, 21 juli 2016.
- ↑ (en) Press, Associated, Russian pole vault champ Yelena Isinbayeva condemns homosexuality, supports new anti-gay law. New York Daily News (15 augustus 2013). Geraadpleegd op 18 januari 2025.
- Externe links
- (en) Officiële website van Jelena Isinbajeva
- (en) World Athletics-profiel voor Jelena Isinbajeva
- (en) Profiel van Jelena Isinbajeva op sports-reference.com (gearchiveerd)
- (en) Profiel op de Russisch atletiekbond
· 
· 
· · · ·