Jeuk (Gingelom)

**Jeuk**
Deelgemeente in België
	;
Situering
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Limburg
Gemeente	Gingelom
Fusie	1977
Coördinaten	50° 44′ NB, 5° 13′ OL
Algemeen
Oppervlakte	9,19 km²
Inwoners ; (01/01/2020)	1.521 ; (165 inw./km²)
Overig
Postcode	3890
Netnummer	011
NIS-code	71017(H)
Detailkaart
	;
Foto's
	Kasteel van Hasselbroek
Portaal	België

Jeuk (Frans: Goyer) is een deelgemeente van de Belgische gemeente Gingelom in de provincie Limburg. Boekhout werd in 1971 toegevoegd aan Jeuk. Tot 1977 was Jeuk een zelfstandige gemeente aan de taalgrens in de regio Haspengouw. Jeuk omvat gehuchten zoals Hasselbroek, Heiselt, Hundelingen, Jeuk-Station en Klein-Jeuk.

Demografie

Demografische ontwikkeling voor de fusie

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1961=volkstellingen

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de voormalige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1971.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen, 1976 = inwoneraantal op 31 december

Bezienswaardigheden

Sint-Joriskerk, neoclassicistisch uit de 19e eeuw.
Stassenshoeve te Hasselbroek uit 18e eeuw.
Het kasteel van Hasselbroek uit de 17e eeuw.
Lindehoeve, Houtstraat uit de 18e eeuw.
Sint-Jobkapel te Hasselbroek 18e eeuw.
Onze-Lieve-Vrouwenkapel van Klein-Jeuk in romaanse stijl uit de 12e eeuw.
Sint-Amanduskapel te Heiselt uit 18e eeuw.

Sint-Joriskerk
Sint-Jobkapel
De Stassenshoeve uit 1755
Lindehoeve uit 1742

Etymologie

Jeuk werd voor het eerst vermeld in 1125, als Gou (vandaar de Franstalige naam Goyer), en in 1213 kwam ook Joek voor. De naam zou een Galloromeinse oorsprong kunnen hebben: Gaudiacum, toebehorend aan Goudius.

Geschiedenis

Er werden op het grondgebied van Jeuk in 1837 Romeinse oudheden aangetroffen. Op de plaats van de huidige kerk zou een Herculestempel hebben gestaan.

Tot 1619 bestond het huidige grondgebied uit twee gemeenten: Groot- en Klein-Jeuk, dat tot het Graafschap Loon behoorde, en Hasselbroek, dat Luiks was. Vervolgens behoorden ze tot het Sint-Janskapittel van Luik en in 1685 gekocht door de Graaf van Duras.

In 1687 werd het in pand gegeven aan A.Jamar. Toen werd ook het Kasteel van Hasselbroek gebouwd, wat de zetel van de heerlijkheid werd. In 1690 kwam het in bezit van de familie Bormans de Hasselbroek.

In 1837 kwam Spoorlijn 36 van Brussel naar Luik tot stand, en in 1838 werd het Station Jeuk-Rosoux geopend.

Maurice Onkelinx was hier oorlogsburgemeester. In 1938 werd hij in de gemeenteraad verkozen op een neutrale lijst; in 1941 werd hij door de bezetter vanuit de oppositie aangesteld als schepen; in 1943 werd hij dienstdoend burgemeester. In 1945 verloor hij zijn burgerrechten maar in 1950 werd hij in zijn rechten hersteld.

Natuur en landschap

Jeuk is gelegen in Droog-Haspengouw. De Cicindria, ontspringt iets ten zuiden van Jeuk, aan de Sint-Jobbron, nabij Hasselbroek. Jeuk ligt in de vallei van deze beek. De hoogte loopt op tot ongeveer 120 meter. De bodem is lemig met open landschap, afgewisseld met fruitboomgaarden.

Geboren in Jeuk

Gaston Onkelinx (1932-2017), politicus
Willy Vannitsen (1935-2001), wielrenner

Nabijgelegen kernen

Klein-Jeuk, Mielen-boven-Aalst, Heiselt, Boekhout, Hasselbroek

Bronnen, noten en/of referenties

Onroerend erfgoed

Zie de categorie Jeuk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.