Joris Luyendijk

Joris Luyendijk
	Joris Luyendijk, 2019
Algemene informatie
Volledige naam	Joris Cornelis Luyendijk
Geboren	30 december 1971
Geboorteplaats	Amsterdam
Land	Nederland
Beroep	journalist, schrijver, antropoloog
Werk
Jaren actief	1998-heden
	(en) IMDb-profiel
	Website
Portaal	Literatuur

Joris Luyendijk stelt zichzelf voor in het Nederlands

opgenomen maart 2015 (download·info)

Joris Luyendijk stelt zichzelf voor in het Arabisch

opgenomen maart 2015 (download·info)

Joris Cornelis Luyendijk (Amsterdam, 30 december 1971^[1]) is een Nederlandse journalist, schrijver en antropoloog, gespecialiseerd in de Arabische en islamitische wereld. Luyendijk werd bekend als verslaggever vanuit diverse standplaatsen in het Midden-Oosten.

Studie en carrière[bewerken | brontekst bewerken]

Luyendijk volgde het Gemeentelijk Gymnasium in Hilversum en studeerde aan de UvA politicologie, geschiedenis, Arabische en religieuze antropologie in Amsterdam, Kansas (Verenigde Staten) en Caïro (Egypte). Zijn studietijd in Caïro in 1995 leverde het boek Een goede man slaat soms zijn vrouw op en een doctoraal religieuze antropologie met specialisatie Arabische wereld. Daarna werd hij, tussen 1998 en 2003, correspondent voor de Volkskrant en Radio 1 in achtereenvolgens Caïro, Beiroet en Oost-Jeruzalem, later ook voor NRC Handelsblad en de NOS. In maart 2001 publiceerde hij Een tipje van de sluier, nog voordat het verband tussen moslimextremisme en terrorisme een breed punt van discussie werd. Door de aanslagen op 11 september 2001 werd het boek een bestseller.^[2]^[3] In april 2002 ontving Luyendijk Het Gouden Pennetje voor zijn berichtgeving vanuit het Midden-Oosten na die aanslagen.

Van 2003 tot 2011 woonde hij weer in Amsterdam. Over zijn ervaringen als journalist in het Midden-Oosten schreef hij het boek Het zijn net mensen. Dit boek gaat over de onmogelijkheid van goede, objectieve journalistieke berichtgeving in het Midden-Oosten. De problemen die hij beschrijft gaan tevens over de onmogelijkheid van vrijuit spreken in dictaturen en de kracht van propaganda. Hiervoor ontving hij in 2006 de Dick Scherpenzeel Prijs en in datzelfde jaar werd hij uitgeroepen tot Journalist van het Jaar. In 2007 won hij de NS Publieksprijs en in 2010 de Prix des Assises du journalisme, de eerste keer dat deze prijs naar een niet-Fransman ging.^[4]

In 2006 en 2007 presenteerde Luyendijk het VPRO-interviewprogramma Zomergasten. In de winter van 2007-2008 presenteerde hij Wintergasten bij de VPRO, de tegenhanger van Zomergasten, waarvoor hij sprak met Naomi Klein, Desmond Tutu en Garri Kasparov. In de winter van 2008-2009 presenteerde hij wederom Wintergasten met deze keer als gasten: Isabel Allende, Jeffrey Sachs en Tariq Ramadan.

Luyendijk, die al vanaf 2007 incidenteel Met het Oog op Morgen presenteerde, was van maart 2010 tot en met 27 januari 2011 de vaste presentator van de maandageditie van dit radioprogramma. Vanaf eind januari 2010 bekleedde Luyendijk als gasthoogleraar enkele maanden de Leonardoleerstoel aan de Universiteit van Tilburg.^[5] In 2010 hield hij de Kees Lunshoflezing, met als resultaat het boek Je hebt het niet van mij, maar...: een maand aan het Binnenhof.

In 2011 verhuisde Luyendijk met zijn gezin naar Londen, waar hij ruim twee jaar voor The Guardian werkte en vanuit antropologisch perspectief een blog over de financiële wereld van de Londense City ging bijhouden.^[6]^[7] Het avontuur resulteerde in 2015 in het boek Dit kan niet waar zijn: onder bankiers, waarvan de conclusie is dat de instellingen die ervoor moeten zorgen dat de economie functioneert de wereld in de afgrond kunnen doen storten. In 2015 werden er van het boek 306.866 exemplaren verkocht. Het was daarmee het best verkochte boek van dat jaar.^[8]

Boek De zeven vinkjes[bewerken | brontekst bewerken]

In 2022 publiceerde Luyendijk het boek De zeven vinkjes - Hoe mannen zoals ik de baas spelen. Het boek gaat over de "machtspositie van mannen zoals ikzelf", de "zeven kenmerken die maken dat wij steeds weer in de dominante groep zitten":^[9]^[1]

man
wit
hetero
minstens één in Nederland geboren ouder
minstens één ouder met een hoge opleiding, een goed inkomen, een zekere maatschappelijke status of cultureel kapitaal
zelf een atheneum- of gymnasium-opleiding afgerond
zelf een universitaire opleiding afgerond

Luyendijk betoogt dat het mensen met deze zeven kenmerken aan een belangrijke levenservaring ontbreekt die anderen wel hebben: ze worden niet stelselmatig uitgesloten, krijgen vaak het voordeel van de twijfel en hoeven zich niet anders voor te doen om hun achtergrond te verdoezelen. Ze krijgen te horen 'als je maar jezelf bent en alle kansen grijpt die je krijgt dan kom je er wel', en voor hen klopt dat ook, maar voor mensen die niet aan alle zeven kenmerken voldoen klopt dat niet.^[1]^[10]

Het boek werd door Uitgeverij Pluim uitgebracht op 4 februari 2022^[11] en stond vanaf de eerste week in De Bestseller 60, waar het 29 weken bleef staan, met als hoogste positie de tweede plaats.^[12]

Het boek werd deels kritisch ontvangen,^[13] hoewel er ook positieve recensies waren, zoals in Het Parool,^[14] NRC,^[15] het Friesch Dagblad^[16] en Het Financieele Dagblad.^[17]

Privé[bewerken | brontekst bewerken]

De politica Louise Vonhoff-Luijendijk was zijn tante.^[18]

Bibliografie[bewerken | brontekst bewerken]

Jaar	Titel	Uitgever	ISBN	Opmerkingen
1998	Een goede man slaat soms zijn vrouw	Podium	9057591022
2001	Een tipje van de sluier: islam voor beginners	Podium	9057590948
2006	Het zijn net mensen: beelden uit het Midden-Oosten	Podium	9057593165
2010	Je hebt het niet van mij, maar...: een maand aan het Binnenhof	Podium	9789057594250
2015	Dit kan niet waar zijn: onder bankiers	Atlas Contact	9789045028163
2017	Kunnen we praten	Atlas Contact	9789045034140
2019	Hoop	Maven Publishing	9789492493644	Redactie
2020	Pessimisme is voor losers: op de rand van een nieuwe tijd	Balans	9789463820486	Samen met Kees van Lede
2022	De zeven vinkjes - Hoe mannen zoals ik de baas spelen	Pluim	9789493256484

Luyendijk werkte mee aan Het maakbare nieuws: antwoord op Joris Luyendijk: buitenlandcorrespondenten over hun werk onder redactie van Monique van Hoogstraten en Eva Jinek (2008, Uitgeverij Balans, ISBN 9789050189187)

Bestseller 60[bewerken | brontekst bewerken]

Boeken met noteringen in de Nederlandse Bestseller 60	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste positie	Aantal weken
Een goede man slaat soms zijn vrouw	1998	28-01-2004	33	35
Het zijn net mensen	2006	28-06-2006	2	120
Je hebt het niet van mij, maar...	2010	24-11-2010	6	19
Dit kan niet waar zijn	2015	25-02-2015	1(9wk)	62
Kunnen we praten	2017	01-03-2017	1(2wk)	18
Hoop	2019	09-10-2019	54	4
Pessimisme is voor losers	2020	26-02-2020	30	3
De zeven vinkjes	2022	09-02-2022	2	29

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Officiële website
The Joris Luyendijk banking blog, The Guardian (2001-2013)
Artikelen Luyendijk op de website van NRC Handelsblad
ondervraging van Luyendijk op 1 januari 2023 in een marathoninterview door Andrew Makkinga op NPO Radio 1.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b ^c Sara Berkeljon (4 februari 2022). Interview - 'Ik zeg: we moeten het gaan hebben over de mannetjes zoals Joris Luyendijk'. Gearchiveerd op 6 maart 2022. Volkskrant Magazine 23 (1065): 14-22 "Het probleem was niet dat ik geen kansen kreeg, het probleem was dat wat ik deed nauwelijks werd opgemerkt. Ik kreeg nooit het voordeel van de twijfel. Gaandeweg begon ik te beseffen hoe vaak in Nederland iemand een risico met mij heeft genomen. (...) Ik vond dat er een woord nodig was voor mannen zoals ik, mannen die niet kunnen weten hoe het is kwetsbaar te zijn omdat ze tot de dominante groep behoren. (...) Het zelfbeeld van Nederland is: bij ons is ongelijkheid geen probleem, want iedereen heeft gelijke kansen. Maar dat is niet zo. (...) Ik hoorde na die lezingen bij bedrijven vaak: wil je dit alsjeblieft opschrijven, want nu jij het zegt, dringt het door tot mijn collega’s."
↑ Koen Kleijn, Objectieve beeldvorming. De Groene Amsterdammer (28 juli 2006). Gearchiveerd op 28 januari 2022. Geraadpleegd op 19 februari 2022.
↑ Joris Luyendijk. Carrièrepaden.nl. Geraadpleegd op 19 februari 2022.
↑ (en) Roy Greenslade, Blogging anthropologist to study the City tribe for The Guardian . The Guardian (24 maart 2011). Gearchiveerd op 29 juli 2023. Geraadpleegd op 19 februari 2022.
↑ Over Joris Luyendijk. De Groene Leonardo's - Gaan het energieverbruik op de UvT drukken…. Tilburg University. Gearchiveerd op 25 maart 2010.
↑ Schrijver Joris Luyendijk geeft lezing in Bussum. Dichtbij (15 februari 2015). Geraadpleegd op 19 februari 2022.
↑ Bancaire antropologie . Follow the Money (27 februari 2012). Gearchiveerd op 22 februari 2015. Geraadpleegd op 19 februari 2022.
↑ Joris Luyendijk verkocht de meeste boeken in 2015 (14 januari 2016). Gearchiveerd op 8 november 2017. Geraadpleegd op 19 februari 2022.
↑ Joris Luyendijk, De besten aan de top? Wij hadden alles mee en niks tegen . NRC Handelsblad (4 februari 2022). Gearchiveerd op 10 februari 2022. Geraadpleegd op 27 maart 2022. "zeven kenmerken die maken dat wij steeds weer in de dominante groep zitten. Wij zijn man, wit en hetero – dus discrimineren kun je ons niet. Wij hebben minstens één in Nederland geboren ouder – dus ons aanpassen aan een andere cultuur hoeven wij niet. Wij hebben tevens minstens één ouder met een hoge opleiding dan wel een goed inkomen, of een zekere maatschappelijke status (als bijvoorbeeld directeur, raadslid of dominee) of cultureel kapitaal. Zo verkeren wij al in onze jeugd in de hogere middenklasse en hebben we bij onze zelfontplooiing de wind stevig in de rug. Mede daardoor voltooiden we de meest prestigieuze opleiding van het land, namelijk atheneum of zelfs gymnasium, en universiteit. Ook op ons opleidingstype kun je ons dus niet 'pakken'."
↑ Andrew Makkinga, Joris Luyendijk. Marathoninterview. VPRO (1 januari 2023). Gearchiveerd op 24 januari 2023. Geraadpleegd op 24 januari 2023.
↑ De zeven vinkjes - Hoe mannen zoals ik de baas spelen. Uitgeverij Pluim. Gearchiveerd op 24 januari 2023. Geraadpleegd op 24 januari 2023.
↑ De zeven vinkjes. De Bestseller 60. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB).
↑ Hassan Bahara, Hoe zelfbenoemd 'zevenvinker' Joris Luyendijk het middelpunt werd van een mediastorm . de Volkskrant (16 februari 2022). Gearchiveerd op 19 februari 2022. Geraadpleegd op 19 februari 2022.
↑ Dries Muus, Joris Luyendijk maakt pijnlijk duidelijk: de elite, dat zijn de anderen . Het Parool (5 februari 2022). Gearchiveerd op 24 januari 2023. Geraadpleegd op 24 januari 2023. "Luyendijk laat overtuigend zien hoe breed de kloof is tussen de zeven-vinkjes en de minder geprivilegieerden, tussen de paar procent van de beroepsbevolking die alles mee heeft en de overgrote meerderheid daaromheen."
↑ Menno Hurenkamp, Wat Luyendijk meldt is niet nieuw, maar wie daar cynisch over doet vindt zichzelf belangrijker dan het probleem . NRC (10 februari 2022). Gearchiveerd op 27 augustus 2023. Geraadpleegd op 24 januari 2023. "Luyendijk schrijft in De zeven vinkjes op een geëngageerde manier over de hedendaagse normman en waarom deze moet worden bestreden."
↑ Arie Kok, Meer mensen zouden zoals Joris Luyendijk hun eigen privileges ter discussie moeten stellen . Friesch Dagblad (14 februari 2022). Gearchiveerd op 24 januari 2023. Geraadpleegd op 24 januari 2023. "Hij stelt zijn eigen privileges ter discussie. Dat zouden er meer moeten doen - hoe meer vinkjes hoe beter - dan zou de inclusieve samenleving een stuk dichterbij gebracht kunnen worden."
↑ Zevenvinkjesmannen . Het Financieele Dagblad (19 februari 2022). Gearchiveerd op 24 januari 2023. Geraadpleegd op 24 januari 2023. "Luyendijk analyseert glashelder waarom mannen zoals hij het nog altijd voor het zeggen hebben."
↑ Peter de Waard, Louise Vonhoff (1926-2019): politica die zelf wel wist 'hoe er op de trommel moet worden geslagen' . de Volkskrant (4 maart 2019). Gearchiveerd op 7 maart 2019. Geraadpleegd op 19 februari 2022.

Wikiquote heeft een of meer citaten van of over Joris Luyendijk.

Zie de categorie Joris Luyendijk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[VK-mag-1] Sara Berkeljon (4 februari 2022). Interview - 'Ik zeg: we moeten het gaan hebben over de mannetjes zoals Joris Luyendijk'. Gearchiveerd op 6 maart 2022. Volkskrant Magazine 23 (1065): 14-22 "Het probleem was niet dat ik geen kansen kreeg, het probleem was dat wat ik deed nauwelijks werd opgemerkt. Ik kreeg nooit het voordeel van de twijfel. Gaandeweg begon ik te beseffen hoe vaak in Nederland iemand een risico met mij heeft genomen. (...) Ik vond dat er een woord nodig was voor mannen zoals ik, mannen die niet kunnen weten hoe het is kwetsbaar te zijn omdat ze tot de dominante groep behoren. (...) Het zelfbeeld van Nederland is: bij ons is ongelijkheid geen probleem, want iedereen heeft gelijke kansen. Maar dat is niet zo. (...) Ik hoorde na die lezingen bij bedrijven vaak: wil je dit alsjeblieft opschrijven, want nu jij het zegt, dringt het door tot mijn collega’s."

[2] Koen Kleijn, Objectieve beeldvorming. De Groene Amsterdammer (28 juli 2006). Gearchiveerd op 28 januari 2022. Geraadpleegd op 19 februari 2022.

[3] Joris Luyendijk. Carrièrepaden.nl. Geraadpleegd op 19 februari 2022.

[4] (en) Roy Greenslade, Blogging anthropologist to study the City tribe for The Guardian . The Guardian (24 maart 2011). Gearchiveerd op 29 juli 2023. Geraadpleegd op 19 februari 2022.

[5] Over Joris Luyendijk. De Groene Leonardo's - Gaan het energieverbruik op de UvT drukken…. Tilburg University. Gearchiveerd op 25 maart 2010.

[6] Schrijver Joris Luyendijk geeft lezing in Bussum. Dichtbij (15 februari 2015). Geraadpleegd op 19 februari 2022.

[7] Bancaire antropologie . Follow the Money (27 februari 2012). Gearchiveerd op 22 februari 2015. Geraadpleegd op 19 februari 2022.

[8] Joris Luyendijk verkocht de meeste boeken in 2015 (14 januari 2016). Gearchiveerd op 8 november 2017. Geraadpleegd op 19 februari 2022.

[nrc-7vinkjes-9] Joris Luyendijk, De besten aan de top? Wij hadden alles mee en niks tegen . NRC Handelsblad (4 februari 2022). Gearchiveerd op 10 februari 2022. Geraadpleegd op 27 maart 2022. "zeven kenmerken die maken dat wij steeds weer in de dominante groep zitten. Wij zijn man, wit en hetero – dus discrimineren kun je ons niet. Wij hebben minstens één in Nederland geboren ouder – dus ons aanpassen aan een andere cultuur hoeven wij niet. Wij hebben tevens minstens één ouder met een hoge opleiding dan wel een goed inkomen, of een zekere maatschappelijke status (als bijvoorbeeld directeur, raadslid of dominee) of cultureel kapitaal. Zo verkeren wij al in onze jeugd in de hogere middenklasse en hebben we bij onze zelfontplooiing de wind stevig in de rug. Mede daardoor voltooiden we de meest prestigieuze opleiding van het land, namelijk atheneum of zelfs gymnasium, en universiteit. Ook op ons opleidingstype kun je ons dus niet 'pakken'."

[marathonvpro-10] Andrew Makkinga, Joris Luyendijk. Marathoninterview. VPRO (1 januari 2023). Gearchiveerd op 24 januari 2023. Geraadpleegd op 24 januari 2023.

[Pluim-vinkjes-11] De zeven vinkjes - Hoe mannen zoals ik de baas spelen. Uitgeverij Pluim. Gearchiveerd op 24 januari 2023. Geraadpleegd op 24 januari 2023.

[12] De zeven vinkjes. De Bestseller 60. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB).

[13] Hassan Bahara, Hoe zelfbenoemd 'zevenvinker' Joris Luyendijk het middelpunt werd van een mediastorm . de Volkskrant (16 februari 2022). Gearchiveerd op 19 februari 2022. Geraadpleegd op 19 februari 2022.

[14] Dries Muus, Joris Luyendijk maakt pijnlijk duidelijk: de elite, dat zijn de anderen . Het Parool (5 februari 2022). Gearchiveerd op 24 januari 2023. Geraadpleegd op 24 januari 2023. "Luyendijk laat overtuigend zien hoe breed de kloof is tussen de zeven-vinkjes en de minder geprivilegieerden, tussen de paar procent van de beroepsbevolking die alles mee heeft en de overgrote meerderheid daaromheen."

[15] Menno Hurenkamp, Wat Luyendijk meldt is niet nieuw, maar wie daar cynisch over doet vindt zichzelf belangrijker dan het probleem . NRC (10 februari 2022). Gearchiveerd op 27 augustus 2023. Geraadpleegd op 24 januari 2023. "Luyendijk schrijft in De zeven vinkjes op een geëngageerde manier over de hedendaagse normman en waarom deze moet worden bestreden."

[16] Arie Kok, Meer mensen zouden zoals Joris Luyendijk hun eigen privileges ter discussie moeten stellen . Friesch Dagblad (14 februari 2022). Gearchiveerd op 24 januari 2023. Geraadpleegd op 24 januari 2023. "Hij stelt zijn eigen privileges ter discussie. Dat zouden er meer moeten doen - hoe meer vinkjes hoe beter - dan zou de inclusieve samenleving een stuk dichterbij gebracht kunnen worden."

[17] Zevenvinkjesmannen . Het Financieele Dagblad (19 februari 2022). Gearchiveerd op 24 januari 2023. Geraadpleegd op 24 januari 2023. "Luyendijk analyseert glashelder waarom mannen zoals hij het nog altijd voor het zeggen hebben."

[18] Peter de Waard, Louise Vonhoff (1926-2019): politica die zelf wel wist 'hoe er op de trommel moet worden geslagen' . de Volkskrant (4 maart 2019). Gearchiveerd op 7 maart 2019. Geraadpleegd op 19 februari 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]