Kaardebol

Kaardebol
Dipsacus fullonum
Taxonomische indeling
Rijk: Plantae (Planten) Stam: Embryophyta (Landplanten) Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten) Clade: Bedektzadigen Clade: 'nieuwe' Tweezaadlobbigen Orde: Dipsacales Familie: Dipsacaceae (Kaardebolfamilie)
Geslacht
Dipsacus L. (1753)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Kaardebol op Wikispecies
Portaal    Biologie

Kaardebol (Dipsacus) is een geslacht van ongeveer veertien soorten bloeiende planten uit de kaardebolfamilie (Dipsacaceae). De Nederlandstalige naam 'kaarde' is afgeleid van het Latijnse carduus, dat distel betekent. De botanische naam Dipsacus gaat terug op het Griekse 'dipsao' = 'ik heb dorst' of 'dipsa' = 'dorst'. De tegenoverstaande bladeren zijn aan de voet vergroeid, zodat er een kommetje wordt gevormd waarin gemakkelijk water kan blijven staan.

Hoewel de planten stekelige stengels hebben, behoren ze toch niet tot de distels, die tot de composietenfamilie (Asteraceae) behoren. De bloembouw van de kaarden is geheel anders.

In de Benelux komen drie soorten in het wild voor:

• Grote kaardebol (Dipsacus fullonum, synoniemen: D. sylvestris, D. f. subsp. sativus (L.)
• Kleine kaardebol (Dipsacus pilosus)
• Slanke kaardebol (Dipsacus strigosus)

De zogenoemde weverskaarde (D. f. subsp. sativus) werd gebruikt om gevolde stoffen, zoals lakense stof en dekens, te ruwen. Dit ruwen wordt ook wel kaarden genoemd. De kaardebol is echter nooit gebruikt voor het kaarden van wol of vlas.

Afbeeldingen

• 

  Weverskaarde

• 

  Ruwmolen om wollen dekens te ruwen met kaardebollen van de weverskaarde. Machinefabriek P. van der Wegen & Zn. Tilburg, ca. 1910, TextielMuseum Tilburg