Keizerlibellen
| Keizerlibellen | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Zuidelijke keizerlibel (Anax parthenope) | |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||
| Anax Leach, 1815 | |||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||
| Anax imperator | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
Keizerlibellen op  Wikispecies
| |||||||||||||
| |||||||||||||
De keizerlibellen (Anax) vormen een geslacht van echte libellen (Anisoptera) uit de familie glazenmakers (Aeschnidae). Het geslacht omvat bijna 30 soorten,[1] waarvan er 3 in Nederland voorkomen.
De wetenschappelijke naam van het geslacht werd in 1815 voorgesteld door William Elford Leach,[2] met op dat moment als enige soort Anax imperator, die daarmee automatisch de typesoort werd. Het woord Anax komt uit het Grieks en betekent "(feodale) heer".
Bouw en anatomie
[bewerken | brontekst bewerken]Het labium reikt in rust tot voorbij de coxae van het tweede potenpaar. De ogen zijn aan de rugzijde afgevlakt en de lengte (langs de lengte-as van het lichaam gemeten) is iets groter dan de oogbreedte (haaks op de lengte-as). De achterranden van de ogen liggen in elkaars verlengde. De kop is afgerond. De dorsale mannelijke lob is vrij rechthoekig en het abdominaal segment 6 heeft geen laterale doorn.
Volgroeide larven worden zelden minder dan 49 mm lang. Van sommige soorten kunnen ze tot 100 mm worden.
Ei-ontwikkeling
[bewerken | brontekst bewerken]De eieren komen na ongeveer 5–6 weken uit. De totale ontwikkeling duurt 1 jaar (bij de grote keizerlibel) tot 2 jaar (bij de zuidelijke keizerlibel).
Soorten
[bewerken | brontekst bewerken]De Nederlandstalige namen zijn, voor zover niet voorkomend in het Nederlands Soortenregister, ontleend aan Libellen van Europa.[3]
- Anax amazili (Burmeister, 1839)
- Anax bangweuluensis Kimmins, 1955
- Anax chloromelas Ris, 1911
- Anax concolor Brauer, 1865
- Anax congoliath Fraser, 1953
- Anax ephippiger (Burmeister, 1839) – Zadellibel
- Anax fumosus Hagen, 1867
- Anax georgius Selys, 1872
- Anax gibbosulus Rambur, 1842
- Anax gladiator Dijkstra & Kipping, 2015
- Anax guttatus (Burmeister, 1839)
- Anax immaculifrons Rambur, 1842 – Beekkeizerlibel
- Anax imperator Leach, 1815 – Grote keizerlibel
- Anax indicus Lieftinck, 1942
- Anax junius (Drury, 1773) – Amerikaanse keizerlibel
- Anax longipes Hagen, 1861
- Anax maclachlani Förster, 1898
- Anax mandrakae Gauthier, 1988
- Anax nigrofasciatus Oguma, 1915
- Anax panybeus Hagen, 1867
- Anax papuensis (Burmeister, 1839)
- Anax parthenope (Selys, 1839) – Zuidelijke keizerlibel
- Anax piraticus Kennedy, 1934
- Anax pugnax Lieftinck, 1942
- Anax rutherfordi McLachlan, 1883
- Anax selysii Förster, 1900
- Anax speratus Hagen, 1867
- Anax strenuus Hagen, 1867
- Anax tristis Hagen, 1867
- Anax tumorifer McLachlan, 1885
- Anax walsinghami McLachlan, 1883
- ↑ Paulsen, D. & Schorr, M. World Odonata List (geraadpleegd 27 februari 2021)
- ↑ Leach, W.E. (1815). Edinburgh encyclopaedia 9: 137. Gearchiveerd op 10 juni 2023.
- ↑ Dijkstra, K.-D.B. (2008). Libellen van Europa, veldgids met alle libellen tussen Noordpool en Sahara. Kosmos, Utrecht/Antwerpen. Deze namen worden ook in world.observation.org, de internationale versie van waarneming.nl en waarnemingen.be, gebruikt.