Kernuitstap
De afschaffing van kernenergie of kernuitstap is een besluit van de overheid van een land om voortaan geen kernenergie meer te gebruiken en kernreactoren buiten bedrijf te stellen. Veelal heeft men daarbij enkel de opwekking van elektriciteit op het oog en blijven reactoren voor medische of wetenschappelijke toepassingen buiten beschouwing.
België[bewerken | brontekst bewerken]
| Huidige elektriciteitsproductie in Belgische kerncentrales[1] (Laatste update: 23 juni 2022) | ||
| Unit | Status | |
|---|---|---|
| Doel 1 |  445 MW
| |
| Doel 2 |  445 MW
| |
| Doel 3 | 1006 MW
| |
| Doel 4 |  1039 MW
| |
| Tihange 1 | 962 MW
| |
| Tihange 2 | 1008 MW
| |
| Tihange 3 | 1038 MW
| |
Op 31 januari 2003 is in België een wet aangenomen die een kalender vastlegt om het gebruik van kernenergie voor industriële elektriciteitsproductie af te bouwen.[2] Daarmee voerde de paars-groene regering Verhofstadt I een maatregel uit die in het regeerakkoord van 1999 was opgenomen. Volgens de wet mogen er geen nieuwe kernreactoren worden gebouwd en moet de productie van de bestaande reactoren te Doel en Tihange gestopt worden 40 jaar na hun ingebruikname.
Op 22 oktober 2009 ondertekenden de regering-Van Rompuy en GDF SUEZ een akkoord waardoor de drie oudste reactoren een levensduur van 50 jaar zouden krijgen in ruil voor het belasten van de nucleaire rente.[3] Door de val van de regering kon dit akkoord, dat een wetswijziging vereiste, niet worden uitgevoerd.
Toen de regering-Di Rupo was aangetreden, kwam haar staatssecretaris voor Energie Wathelet op 27 juni 2012 naar buiten met een nieuw plan.[4] Als onderdeel hiervan was een compromis over de kernuitstap opgenomen waardoor de met GDF Suez overeengekomen verlenging van de drie oudste reactoren, met name Doel 1, Doel 2 en Tihange 1, voor de helft zou worden doorgevoerd. De aangepaste kalender werd op 20 juli 2012 in grote lijnen aanvaard door de ministerraad.[5] Maar alvorens hij in een wettekst kon worden gegoten, kwamen technische mankementen op de reactorvaten van Tihange 2 en Doel 3 aan het licht die de haalbaarheid ervan mogelijk zouden doorkruisen.[6][7] Tegen het einde van de regeerperiode werd het Plan Wathelet toch in zijn oorspronkelijke vorm gestemd.[8]
De volgende regering-Michel I kondigde in 2014 aan dat imminente sluiting van Doel 1 & 2 met tien jaar zou worden verlengd, zodat deze reactoren tot 2025 zouden kunnen blijven werken.[9] Omdat het wetgevend werk niet op tijd klaar was, werd Doel 1 op 15 februari 2015 stilgelegd, zoals voorzien in de initiële wet van 2003.[10] Doel 2 volgde op 1 december. Na het aannemen van de wet omtrent de levensduurverlenging op 30 november 2015, werd Doel 2 op 24 december 2015 weer aan het net gekoppeld en Doel 1 op 30 december 2015.
In 2022 werd, naar aanleiding van de Russische inval in Oekraïne, binnen de regering-De Croo opnieuw gediscussieerd over verlenging van de kernuitstap. Op 1 april 2022 werd aangekondigd dat het sluiten van Doel 4 en Tihange 3 met tien jaar zal worden uitgesteld. [11]
| Kernreactor | Vermogen (2012) | Datum van ingebruikname | Sluitingsdatum wet 2003 | Sluitingsdatum protocolakkoord 2009 | Sluitingsdatum wetswijziging 2013 | Sluitingsdatum wetswijziging 2015 | Sluitingsdatum voorontwerp 2022 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Doel 1 | 433 MW | 15 februari 1975 | 15 februari 2015 | 15 februari 2025 | 15 februari 2015 | 15 februari 2025 | 15 februari 2025 |
| Tihange 1 | 962 MW | 1 oktober 1975 | 1 oktober 2015 | 1 oktober 2025 | 1 oktober 2025 | 1 oktober 2025 | 1 oktober 2025 |
| Doel 2 | 433 MW | 1 december 1975 | 1 december 2015 | 1 december 2025 | 1 december 2015 | 1 december 2025 | 1 december 2025 |
| Doel 3 | 1006 MW | 1 oktober 1982 | 1 oktober 2022 | 1 oktober 2022 | 1 oktober 2022 | 1 oktober 2022 | 1 oktober 2022 |
| Tihange 2 | 1008 MW | 1 februari 1983 | 1 februari 2023 | 1 februari 2023 | 1 februari 2023 | 1 februari 2023 | 1 februari 2023 |
| Doel 4 | 1038 MW | 1 juli 1985 | 1 juli 2025 | 1 juli 2025 | 1 juli 2025 | 1 juli 2025 | 1 juli 2035 |
| Tihange 3 | 1046 MW | 1 september 1985 | 1 september 2025 | 1 september 2025 | 1 september 2025 | 1 september 2025 | 1 september 2035 |
Vet = verlenging tegenover vorige wettelijke sluitingsdatum (protocolakkoord dus niet meegerekend)
Duitsland[bewerken | brontekst bewerken]
In Duitsland sloot de rood-groene regering-Schröder I op 14 juni 2000 een akkoord met de stroomproducenten dat voorzag in een gefaseerde sluiting van de actieve kerncentrales.[12] Dit akkoord werd wettelijk verankerd op 1 maart 2002.
Onder de regering-Merkel II werd daarop teruggekomen. Via een wetswijziging van 28 oktober 2010 kregen de kerncentrales een looptijdverlenging. Na de kernramp van Fukushima werd deze verlenging echter weer ongedaan gemaakt. Acht kerncentrales werden onmiddellijk stilgelegd en een nieuwe wetswijziging van 5 augustus 2011 zocht terug aansluiting bij de oorspronkelijke kalender. De laatste centrales zouden in 2022 worden gestopt.
| Kernreactor | Vermogen (MWe) | Ingebruik- name |
Sluiting (effectief of gepland) |
Status | Uitbater |
|---|---|---|---|---|---|
| AVR (Jülich) (AVR) | 13 | 1967 | 31 december 1988 | |
|
| Biblis-A (KWB A) | 1167 | 1974 | 6 augustus 2011 | |
RWE |
| Biblis-B (KWB B) | 1240 | 1976 | 6 augustus 2011 | |
RWE |
| Brokdorf (KBR) | 1410 | 1986 | 31 december 2021 | |
Vattenfall en E.ON |
| Brunsbüttel (KKB) | 771 | 1976 | 6 augustus 2011 | |
Vattenfall en E.ON |
| Emsland (KKE) | 1329 | 1988 | 31 december 2022 | |
RWE |
| Grafenrheinfeld (KKG) | 1275 | 1981 | 27 juni 2015 | |
E.ON |
| Greifswald-1 (KGR 1) | 408 | 1973 | 14 februari 1990 | |
Energiewerke Nord |
| Greifswald-2 (KGR 2) | 408 | 1974 | 14 februari 1990 | |
Energiewerke Nord |
| Greifswald-3 (KGR 3) | 408 | 1977 | 28 februari 1990 | |
Energiewerke Nord |
| Greifswald-4 (KGR 4) | 408 | 1979 | 22 juli 1990 | |
Energiewerke Nord |
| Greifswald-5 (KGR 5) | 408 | 1989 | 24 november 1989 | |
Energiewerke Nord |
| Grohnde (KWG) | 1360 | 1984 | 31 december 2021 | |
E.ON |
| Gundremmingen-A (KRB A) | 237 | 1966 | 13 januari 1977 | |
RWE en E.ON |
| Gundremmingen-B (GUN-B) | 1284 | 1984 | 31 december 2017 | |
RWE en E.ON |
| Gundremmingen-C (GUN-C) | 1288 | 1984 | 31 december 2021 | |
RWE en E.ON |
| HDR Großwelzheim | 25 | 1969 | 20 april 1971 | |
|
| Isar-1 (KKI 1) | 878 | 1977 | 6 augustus 2011 | |
E.ON |
| Isar-2 (KKI 2) | 1410 | 1988 | 31 december 2022 | |
E.ON en SWM |
| KNK II | 17 | 1978 | 23 augustus 1991 | |
|
| Krümmel (KKK) | 1346 | 1983 | 6 augustus 2011 | |
Vattenfall en E.ON |
| Lingen (KWL) | 183 | 1968 | 5 januari 1979 | |
VEW/RWE |
| Mülheim-Kärlich (KMK) | 1219 | 1986 | 9 september 1988 | |
RWE |
| MZRK | 52 | 1966 | 3 mei 1984 | |
|
| Neckarwestheim-1 (GKN 1) | 785 | 1976 | 6 augustus 2011 | |
EnBW |
| Neckarwestheim-2 (GKN 2) | 1310 | 1989 | 31 december 2022 | |
EnBW |
| Niederaichbach (KKN) | 100 | 1973 | 21 juli 1974 | |
Bayernwerk |
| Obrigheim (KWO) | 340 | 1968 | 11 mei 2005 | |
EnBW |
| Philippsburg-1 (KKP 1) | 890 | 1979 | 6 augustus 2011 | |
EnBW |
| Philippsburg-2 (KKP 2) | 1402 | 1984 | 31 december 2019 | |
EnBW |
| Rheinsberg (KKR) | 62 | 1966 | 1 juni 1990 | |
Energiewerke Nord |
| Stade (KKS) | 640 | 1972 | 14 november 2003 | |
E.ON |
| THTR-300 | 296 | 1985 | 20 april 1988 | |
HKG/VEW |
| Unterweser (KKU) | 1345 | 1978 | 6 augustus 2011 | |
E.ON |
| Kahl | 15 | 1961 | 25 november 1985 | |
VAK |
| Würgassen (KWW) | 640 | 1971 | 26 augustus 1994 | |
E.ON |
Italië[bewerken | brontekst bewerken]
Italië is het enige land dat tot op heden een volledige kernuitstap heeft doorgevoerd. Het land had sedert de jaren 60 een bescheiden nucleaire industrie, met vier atoomcentrales in bedrijf. Na de Tsjernobylramp werd een volksraadpleging gehouden (1987) die kernenergie verwierp. De laatste twee kerncentrales werden in 1990 gesloten. In 2009 werd een wet goedgekeurd die een herinstap mogelijk moest maken, maar in een referendum in 2011 sprak de bevolking zich uit voor een behoud van het bestaande embargo.[15]
Andere landen[bewerken | brontekst bewerken]
Zwitserland heeft een kernuitstap aangekondigd tegen 2034.[16] Na een referendum in 2017 veranderde dit en werd enkel van nieuwbouw afgezien, bestaande centrales mogen blijven draaien.[17]
Het Zweedse Parlement besloot in 1980 om de bouw van nieuwe kerncentrales te verbieden en het aandeel van kernenergie tegen 2000 te laten uitdoven. Deze termijn werd eerst verlengd tot 2010 en daarna compleet afgeschaft. In 2010 sneuvelde vervolgens het verbod op nieuwbouw, zodat de bestaande centrales vervangen kunnen worden.[18]
In 2015 werd in Frankrijk de wet betreffende de Energietransitie goedgekeurd. In deze wet zijn de doelstellingen opgenomen om de energietransitie te verwezenlijken, de onafhankelijkheid op energiegebied versterken, de volksgezondheid en het milieu behouden en strijden tegen de klimaatverandering. Als onderdeel van de plannen zou het aandeel van kernenergie in de nationale elektriciteitsproductie worden verlaagd van 75% naar 50% in 2035.[19] In 2021 kondigde Frankrijk aan op dit besluit te zullen terugkomen en wil het miljarden investeren in nieuwe kerncentrales.[20][21]