Lijst van beiaarden in Nederland

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Op deze lijst van beiaarden in Nederland staan 199 beiaarden, ook wel carillons genoemd, die zich in Nederland bevinden. Ter vergelijking: er bevinden zich 173 beiaarden in de Verenigde Staten.[1] De beiaarden zijn per provincie ingedeeld. Voor zover bekend staat erbij wie de klokken heeft gegoten en wanneer dat is gebeurd.

Deel van de beiaard van de Sint-Catharijnetoren te Brielle

Drenthe[bewerken | brontekst bewerken]

Gebouw Adres Bouwjaar Gieter Aantal klokken Beiaardier Opmerkingen Afbeelding
Gemeentehuis Noordersingel 33, Assen 43 Auke de Boer
Raadhuis Raadhuisplein 1, Hoogeveen 39 Jasper Stam Gebouw is een rijksmonument
Grote Kerk Hoofdstraat 52, Meppel 1949,
1973
van Bergen,
Eijsbouts
47 Mannes Hofsink Kerk is een rijksmonument. In de beschrijving is de beiaard niet opgenomen. Wel wordt een luidklok vermeld, dat is daarmee een rijksmonument. De beiaard mogelijk niet.

Flevoland[bewerken | brontekst bewerken]

Gebouw Adres Bouwjaar Gieter Aantal klokken Beiaardier Opmerkingen Afbeelding
Goede Redetoren Almere Haven 1979 50 Gerda Peters en Bauke Reitsma
Lichtboogtoren Almere Stad 1985 50 Gerda Peters en Bauke Reitsma
Gemeentehuis Dronten 27 Frits Reynaert
Poldertoren Emmeloord 1958-1959 Eijsbouts 48 Anne Kroeze Alle klokken hebben een inscriptie, de zwaarste klok is genoemd naar koningin Juliana, deze klok wordt tevens gebruikt als luidklok.
Open Haventoren Zeewolde 50 Boudewijn Zwart

Friesland[bewerken | brontekst bewerken]

Gebouw Adres Bouwjaar Gieter Aantal klokken Beiaardier Opmerkingen Afbeelding
Stadhuistoren Jongemastraat 2, Bolsward 1955, 1967 Eijsbouts 44 Klaas de Haan Het klokkenspel heeft als randschrift: Tel zorgvuldig de uren welke mijn stem verkondigt: een van die vele zal uw laatste zijn.
Stadhuis De Zijl 2, Dokkum ca. 1834 49 Auke de Boer Bij de verbouwing in 1834 is het gebouw van een nieuwe ingang en de klokkenkoepel voorzien.
Crackstate Bij Crackstraat 2, Heerenveen 39 Klaas de Haan De voorzijde is in 1648/1649 gebouwd.
Hobbe van Baerdt Tsjerke Joure 1953 Petit & Fritsen 37 Dirk Donker De beiaard is geschonken door Douwe Egberts. In totaal hangen er 39 klokken, waarvan 37 deel uitmaken van de beiaard.
Stadhuiskoepel Leeuwarden 1544
1644
1686
1689 1972
Johan ter Steghe, Hans Falck, Petrus Overney en Eijsbouts 39 Vincent Hensen De beiaard werd in 1914 in de achtkantige lantaarn geplaatst. De beiaard telt in totaal 39 klokken, daarvan zijn er 31 gegoten door C. Fremy in 1686, 1 door Ter Steghe in 1544, 100 jaar later 1 door Falck van Neurenberg en 1 door Overney in 1689.[2]
Martinikerk Sneek 50 Bob van der Linde De beiaard bevindt zich niet in de vrijstaande klokkenstoel naast de kerk maar in de dakkoepel van de kerk. Het klokkenspel is modern en het grootste van Friesland

Gelderland[bewerken | brontekst bewerken]

Gebouw Adres Bouwjaar Gieter Aantal klokken Beiaardier Opmerkingen Afbeelding
Oude Raadhuis Raadhuisplein 8, Apeldoorn 52 Boudewijn Zwart
Groot Schuylenburg Achisomoglaan, Apeldoorn 47 Martien van der Knijff
Sint-Eusebiustoren Kerkplein 1, Arnhem 53 Bob van der Linde
Raadhuistoren Barneveld 1998 Petit & Fritsen 44 Boudewijn Zwart Klepels en hamers zijn door smederij Rombout te Buurmalsen gemaakt
Oude Kerk Torenplein 1, Barneveld Gillett en Johnston
Petit en Fritsen
Van Bergen
Eijsbouts
49 Boudewijn Zwart 17 klokken van de Engelse firma Gillett en Johnston zijn in 1927 geïnstalleerd door Eijsbouts, 1 van Petit & Fritsen (1998), 2 van Van Bergen (1977) en 29 van Eijsbouts
Raadhuis Buren Geschonken door de Nutsspaarbank bij haar 140-jarig bestaan in 1984.
Grote of Sint-Barbarakerk Grote Kerkstraat 4, Culemborg Hemony
Eijsbouts
47 geen 9 basklokken van gebroeders Hemony waarvan er 4 verkocht zijn en 1 klok is gebarsten Koning Willem III (1889); 2 van de verkochte klokken zijn terug, rest van de klokken van Eijsbouts (1952). De klok uit Hilvarenbeek staat sinds 2010 in de Barbarakerk van Culemborg in afwachting van zijn terugkeer naar de beiaard.
Nederlandse hervormde kerk Markt 2, Dinxperlo 50 Jan Willem Achterkamp
Martinitoren Kerkstraat 4, Doesburg 47 Frans Haagen
Sint-Catharinatoren Simonsplein 25, Doetinchem 47 Roel Smit
Oude Kerk Grotestraat 58, Ede 51 Boudewijn Zwart
Sint-Nicolaastoren Zuiderkerkstraat 1, Elburg 47 Martien van der Knijff
Hervormde kerk Hoofdstraat 76, Epe 30
Oude Kerk Mazenhofstraat 4, Garderen Klokkengieterij Eijsbouts 44 Boudewijn Zwart
Oude Calixtuskerk Mattelierstraat 5, Groenlo 1956
1977
47 Wim Reussink In 1956 werden er 18 klokken geplaatst, in 1977 werd de beiaard uitgebreid tot 37 klokken. In 2000 kwamen er nog eens 10 klokken bij.
Grote Kerk Kerkplein 1 , Harderwijk 47 Wim Ruitenbeek
toren Grote of Andreaskerk Markt 2, Hattem 38 Martien van der Knijf
Onze-Lieve-Vrouwe-ten-Hemelopnemingstoren Langekerkstraat 10, Huissen 48 Marcel Siebers
Sint-Gudulatoren Markt 4, Lochem 49 Jan Geert Heuvelman
Grote Kerk Nijkerk Alexius Petit
Andreas Josephus van den Gheyn
John Taylor & Co
Van Bergen
Eijsbouts
51 Boudewijn Zwart en Wim Ruitenbeek Beiaard van 35 klokken besteld in 1775 bij Alexius Petit, resultaat zeer slecht. 3 klokken bijgestemd, overige klokken opnieuw gegoten door Andreas Josephus van den Gheyn. Beiaard bestaat nu uit: 3 klokken van Alexius Petit (1775), 34 klokken van Andreas Josephus van den Gheyn (1777), 1 klok van John Taylor & Co (1927, ter vervanging), 5 klokken van Van Bergen, 18 klokken van Eijsbouts (1960, 1961, 1972, 1986, 1995, 1999, deels ter vervanging)
Stevenskerk St. Stevenskerkhof 64, Nijmegen Malgosia Fiebig
Raadhuistoren Generaal Urquhartlaan 4, Oosterbeek 1966 37 In de voet van de toren is een monument voor de burgerslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog geplaatst.
St. Maartenstoren Kerkplein 4, Tiel 1964[3] 47 Wim Ruitenbeek
Grote Kerk Markt 1, Wageningen 50 Boudewijn Zwart
Jacobstoren Winterswijk 48 Wim Ruessink
Gasthuistoren Zaltbommel Gebroeders Hemony
J.A. de Grave
35 Ru Stolk 15 klokken zijn van de hand van de gebroeders Hemony in 1654. Twee klokken zijn van J.A. de Grave en stammen uit 1721.
Wijnhuistoren Zutphen Frans Haagen

Groningen[bewerken | brontekst bewerken]

Gebouw Adres Bouwjaar Gieter Aantal klokken Beiaardier Opmerkingen Afbeelding
Nicolaïtoren Appingedam 1911 John Taylor 51 Adolph Rots In 1620 werd er een carillon van elf klokken gehangen, in 1911 werd deze vervangen door 25 klokken. In 1979, 1991 en 2000 werd de beiaard uitgebreid.
Martinitoren Groningen 1662/63
1984
Pieter en François Hemony
Eijsbouts
49 Maurits Bunt en Bob van der Linde Van de originele 34 klokken van de gebroeders Hemony zijn er nog een stuk of 30 over. De beiaard is in 1984 en ook later nog uitgebreid tot 49 klokken.
Academietoren Broerstraat 5, Groningen 1996 Eijsbouts 25 Auke de Boer De beiaard bevindt zich in een open, dubbele lantaarn. Hij wordt elk half uur automatisch bespeeld middels hamers aan de buitenzijden van de klokken. Ook kan hij handmatig door De Boer worden bespeeld middels de klepels aan de binnenzijden van de klokken.[4]
Klokkengieterijmuseum Provincialeweg 46, Heiligerlee jaren 60 Klokkengieterij Van Bergen 49 Op de klokken staan toenmalige ministers, de initiatiefnemer, zijn vrouw en koningin Wilhelmina afgebeeld.[5]
Sint-Hippolytustoren Middelstum 1662
1949
François Hemony,
Eijsbouts
30 Henk Veldman De originele beiaard is door François Hemony. Deze bestond uit 23 klokken en werd in 1949 met 7 klokken uitgebreid. De beiaard is een van de best bewaarde beiaarden van François Hemony. De beiaard werd pas in de 19e eeuw van een speeltrommel voorzien, tot die tijd werd hij volledig handmatig bespeeld.[6]
Hervormde kerk Veendam 1958
2008
Van Bergen,
Petit en Fritsen
41
49
Vincent Hensen Het vorige orgel is in 1958 geplaatst ter herinnering aan het 300-jarig bestaan van de plaats Veendam.[7] Het nieuwe carillon is op 18 april 2008 opnieuw in gebruik genomen.[8]
Olle Witte Winschoten 49 Vincent Hensen Tot en met 2013 was Adolph Rots de beiaardier in dienst van de gemeente Oldambt, in 2014 werd hij betaald door donateurs. Na 2014 was er geen geld meer om Rots te betalen.[9] In 2014 heeft Rots nog eenmaal een concert gegeven ter herinnering aan een overleden donateur. In de toren is ook een minicarillon geplaatst.[10]

Limburg[bewerken | brontekst bewerken]

Gebouw Adres Bouwjaar Gieter Aantal klokken Beiaardier Opmerkingen Afbeelding
Bestuurscentrum (gemeentehuis) Lindeplein, Brunssum 1973 Petit en Fritsen 38 Het klokkenspel is in een opengewerkte kubus, staande op een van de hoekpunten, geplaatst. Onder de kubus een glazen ruimte voor de beiaardier.[11]
Bakkerij van Eeghem Kerkstraat, Brunssum 1980 23 Beiaard is aan een winkelpand gevestigd.[12]
Sint-Pancratiustoren Heerlen 1964 Klokkengieterij Eijsbouts 49 Frank Steijns De eerste beiaard werd in 1920 geplaatst, deze klokken zijn gegoten door Petit & Edelbrock uit Gescher. In 1942 werden deze klokken in beslag genomen door de bezetter. In 1949 werden drie nieuwe klokjes, eveneens van Petit en Edelbrock, geplaatst die samen met de kleinste luidklok een voorslag vormden. In 1964 werd een volledig nieuw beiaard geïnstalleerd, op de zwaarste klok staan de namen van de toenmalige kerkelijke- en wereldlijke leiders.[13]
Sint-Servaasbasiliek Maastricht 1767
1983
Andreas van der Gheijn;
Klokkengieterij Eijsbouts
59 geen vaste beiaardier Van de veertig door Van der Gheijn gegoten klokken zijn er enkele bewaard gebleven na de brand van 1955 in de middentoren van het westwerk. Na de restauratie zijn er een aantal teruggehangen en aangevuld met nieuwe klokken van Eijsbouts.
Stadhuis van Maastricht Maastricht 1668 Pieter en François Hemony;
Eijsbouts;
Van der Gheijn
43 Frank Steijns 17 klokken zijn van Pieter en François Hemony, 11 klokken van Van der Gheijn komen uit de Sint-Servaaskerk. De overige 15 klokken zijn nieuw door Eijsbouts gegoten.[14] In 1996 werd het instrument uitgebreid met 6 extra klokken.[15]
Stadhuis van Roermond Roermond 1982 Koninklijke Eijsbouts 49 Rosemarie Seuntiëns Het klokkenspel is geplaatst wegens het 750-jarig bestaan van Roermond. De 49 klokken zijn in 1982 geplaatst, in de jaren 90 volgden de poppen boven het carillon. Deze poppen draaien rond het middaguur rond de toren. Een aantal poppen stellen onder andere Pierre Cuypers (de architect/bouwmeester), Vulcanus (de smid) en Maria Theresia symboliseert de vorstin.
Sint Petruskerk Sittard 1988 Koninklijke Eijsbouts 50 Automatisch Dit uit 50 klokken bestaande carillon bevindt zich in de 83 meter hoge toren van de Sittardse Petruskerk. Deken Janssen kreeg het instrument in 1988 als afscheidscadeau. Zes luidklokken uit 1949 spelen mee in het door Eijsbouts gebouwde carillon.
Sint-Martinustoren Venlo 1952
1959
1999
Petit & Fritsen 53 Marcel Siebers Van origine bestond de beiaard uit 48 klokken. Van de huidige 53 klokken zijn er 4 luidklokken die ook meespelen.[16]
Sint-Petrus' Bandentoren Venray 1961
1996
Eijsbouts 50 Rosemarie Seuntiëns Op drie klokken na is de complete beiaard bij Eijsbouts gegoten. De drie klokken die niet bij Eijsbouts zijn gegoten hebben eerder dienstgedaan als luidklokken. De drie luidklokken zijn in 1961 gegoten, de rest van de beiaard in 1996.[17]
Sint-Martinustoren Weert 1960
1992
49 Frank Steijns Bij plaatsing bestond de beiaard uit 39 klokken die betaald zijn door de bevolking en het bedrijfsleven van Weert.[18] Het carillon kan zowel automatisch als handmatig bespeeld worden. In 1992 werd het carillon uitgebreid met vier klokken.[19]

Noord-Brabant[bewerken | brontekst bewerken]

Gebouw Adres Bouwjaar Gieter Aantal klokken Beiaardier Opmerkingen Afbeelding
Klokkengieterij Petit & Fritsen Aarle-Rixtel Petit & Fritsen 47
Heilige Maria Presentatiekerk Asten Eijsbouts 56 Rosemarie Seuntiëns Een van de klokken stamt uit 1447 en is gegoten door de plaatselijke gieter Jan die Smet (ook bekend als Jan van der Diesdunc).
Museum Klok & Peel Asten 25 Eijsbouts
Peperbus (toren Sint-Gertrudiskerk) Bergen op Zoom 1950
1955
Koninklijke Eijsbouts 48 Janno den Engelsman Voor 1747 had de kerk al een beiaard, deze werd door de Fransen vernield. In 1938 werd door toenmalig prinses Juliana een nieuw beiaard onthuld, dit werd door de Duitsers vernield. In 1950 werd weer een nieuwe beiaard geplaatst, dit werd in 1955 uitgebreid met vier nieuwe klokken.
Gemeentehuis Boxmeer 1960 37 Carillon is in 1960 in het toenmalig raadhuis geplaatst. In 2010 is het verplaatst naar het huidige gemeentehuis.
Sint-Petrustoren Boxtel 1968 Petit & Fritsen 48 Tommy van Doorn In juli 2012 is de bliksem ingeslagen in de toren, waardoor de beiaard beschadigd is geraakt. Het gerestaureerde instrument is in juni 2017 weer in gebruik genomen.
Heuvelbrinkcarillon Breda 23 Paul Maassen
Onze-Lieve-Vrouwetoren Breda 1723
1929
1955
Willem Witlockx
Gillet & Johnston
Eijsbouts
49 Paul Maassen In 1511 is er spraken van een klein carillon van zes klokken bekend die voor het uurslag spelen. Dit spel is uitgebreid naar 18 klokken en werd ingeruild voor 25 klokken. Dit spel, dat nog eens met vijf klokken werd uitgebreid, is in 1694 door een brand verloren gegaan. In 1723 werd er een nieuw klokkenspel geplaatst. In 1929 werden door Gillet & Johnston nieuwe klokken geleverd. Na de Tweede Wereldoorlog kwamen er 17 klokken terug. In 1955 werden deze klokken door Eijsbouts aangevuld met 42 nieuwe klokken.
Martinustoren Kerkstraat 8, Cuijk 1951
1955
1956
1957
2006
Petit & Fritsen 51 Marcel Siebers Het carillon hing oorspronkelijk bij het raadhuis van Cuijk. Het is in 2005 overgeplaatst naar de zuidelijke toren van de kerk.
Klokkenstoel Lips N.V. Drunen 47
Sint-Lambertustoren Drunen 1954 en 1955 Eijsbouts-Lips 47 Joost van Balkom Drie van de 47 klokken worden ook gebruikt als luidklokken. Het klokkenspel en de toren zijn geschonken door scheepsschroevenfabrikant Lips.[20]
Sint-Catharinakerk Eindhoven 1966 Eijsbouts 61 Rosemarie Seuntiëns De beiaard is een van de grotere beiaarden van Nederland. Dit klokkenspel hing vroeger in een toren bij het Evoluon.
Stadhuis Eindhoven 49 Rosemarie Seuntiëns
van Goghkerk Etten-Leur 1965 Eijsbouts 49 Jan-Sjoerd van der Vaart In 2006 is het carillon met 11 klokken uitgebreid naar 49 klokken.
Sint-Brigidakerk Geldrop 47 Tommy van Doorn
Sint-Martinustoren Halsteren 47
Klokkenstoel Kerkplein Helenaveen 23
Sint-Lambertustoren Helmond 1723/24
1953/54
Alexius Jullien 48 klokken Rosemarie Seuntiëns Het klokkenspel komt uit de toren van de abdij van Postel, de klokken zijn tijdens de Franse bezetting verborgen door de kloosterlingen en later verkocht aan de gemeente Helmond.
Sint-Leonarduskerk Helmond 1977 Eijsbouts Computergestuurd Het gebouw is een rijksmonument, de beiaard is een gemeentelijk monument.[21]
Sint-Janskathedraal 's-Hertogenbosch 69 Joost van Balkom waarvan 57 carillonklokken (7 daarvan doen ook dienst als luidklok), 3 luidklokken en 9 voorslagklokken (1 daarvan doet ook dienst als luidklok).
Stadhuis 's-Hertogenbosch 35 Joost van Balkom 15 van Hemony (1649), 20 van Eijsbouts na 1945, ook 1 uurslagklok uit 1372.
Stadhuistoren Heusden 48
Sint-Petrus-Bandentoren Hilvarenbeek 50 Gideon Bodden
Sint-Petrus-Bandentoren Oirschot 50 Rosemarie Seuntiëns
Sint-Jansbasiliek Oosterhout 49 Pieter Maassen
Sint-Janstoren Roosendaal 48
Sint-Servatiustoren Schijndel 49 Tommy van Doorn
Toren van de Sint-Petrus' Bandenkerk Son 50 Tommy van Doorn opengesteld voor bezichtiging en bespeling op Koninginnedag
Heikesetoren Tilburg 1966 Eijsbouts 50 Carl Van Eyndhoven Carillon is in meerdere jaren gemaakt. De kleinste klok is uit 1628 en is in Mechelen gemaakt door Jan Cauthals. In 1950 zijn twee luidklokken in de toren geplaatst, de rest van het klokkenspel volgde in 1966. Na de installatie van de beiaard bestond het uit 47 klokken, die later met drie extra klokken is uitgebreid.[22]
De wasknijper Tilburg 1965 12 Automaat Oorlogsmonument ter herinnering aan alle burgerslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. De beiaard speelt elk kwartier.[23]
Sint-Nicolaastoren Valkenswaard 1959 Eijsbouts 51 Tommy van Doorn Het carillon is een schenking van het echtpaar Frans van Best en Etty van Best-Wiegersma.[24] Het carillon is in 2011 uitgebreid met zes klokken. De klokken werden op 12 december 2011 teruggeplaatst, nog tijdens de renovatie van de toren.
Sint-Lambertustoren Vught Jaren 1950 47 Peter Bremer De beiaard is in de jaren 50 van de twintigste eeuw geplaatst, na het herstellen van de toren wegens oorlogsschade. In eerste instantie had het carillon 35 klokken, dit werd uitgebreid naar de huidige 47.
Sint-Willibrordustoren Waalre 1950 37 Tommy van Doorn De beiaard is in 2007 uitgebreid met twee extra klokken.[25] Het klokkenspel kan zowel automatisch als met de hand bespeeld worden.[26]
Hervormde Kerk Zevenbergen 1961 Eijsbouts 18 Automatisch Bij de wederopbouw van de kerktoren in 1961 is een klokkenspel van achttien klokken in de lantaarn opgehangen. De luidklok uit 1450 maakt hier geen deel van uit. Er zijn plannen om het carillon met de hand bespeelbaar te maken en het aantal klokken uit te breiden.




Noord-Holland[bewerken | brontekst bewerken]

Gebouw Adres Bouwjaar Gieter Aantal klokken Beiaardier Opmerkingen Afbeelding
Grote of Sint-Laurenskerk Koorstraat 2, Alkmaar 1689, 1963 en 2015 Melchior de Haze Eijsbouts 37 (21 nieuw, 16 origineel) Christiaan Winter Rijksmonument; in 2015 is het carillon gerestaureerd en uitgebreid met twee klokken.
Waag Waagplein, Alkmaar 1688 en 1967 Eijsbouts 47 (38 nieuw, 9 origineel) Christiaan Winter Rijksmonument
Westertoren Prinsengracht 279, Amsterdam 1658, 1699, 1959 en 1991 Gebroeders Hemony en Eijsbouts 51 (38 nieuw, 9 origineel) Boudewijn Zwart Rijksmonument; in 2006 is het carillon gerestaureerd en uitgebreid tot 51 klokken.
Oude Kerk Oudekerksplein, Amsterdam 1658, 1699 en 1965 Gebroeders Hemony en Eijsbouts 47 (33 nieuw, 14 origineel) Gideon Bodden op zaterdag en Boudewijn Zwart op dinsdag Rijksmonument; zwaarste beiaard van deze gieter; in 1965 is het carillon gerestaureerd en uitgebreid met twaalf klokken.[27]
Zuidertoren Zandstraat 17, Amsterdam 1656, 1659 en 1995 François Hemony 32 Gideon Bodden en Boudewijn Zwart Rijksmonument, grootste deel is nog van Hemony, 3 klokken zijn uit 1659 en enkele kleine klokken uit 1995 van de hand van Eijsbouts.
Paleis op de Dam Nieuwezijds Voorburgwal 147, Amsterdam 1664 en 1965 François Hemony en Eijsbouts 47 o.a. Frits Reynaert Rijksmonument, 9 stammen uit 1664 en de overige 38 uit 1965.
Munt- of Regulierstoren Muntplein, Amsterdam 1651 / 1655 / 1668 Hemony 38 Gideon Bodden Rijksmonument; het carillion is in 1992/'93 uitgebreid tot drie octaven.
Vrijheidscarillon Plein '40-'45, Amsterdam 1961 Klokkengieterij van Bergen 31 Klaas de Haan Tussen 1955 en 1960 hing het op de Dam; in 1995 uitgebreid met 8 klokken.
Flatgebouw Klokkenhof Surinameplein 53-59, Amsterdam 1962 Eijsbouts 28 Niet meer in gebruik
(op de afbeelding rechtsboven)
Vrije Universiteit De Boelelaan 1105, bovenaan de gevel van het hoofdgebouw,[28] Amsterdam 1972 Eijsbouts 37 Henk Verhoef (op de afbeelding rechtsboven)
Carillon Liendenhoef Nellestein, park op kruising Gaasperdammerpad en Nellesteinpad 1989 Eijsbouts [29]
Haarlbergpark Kantorenpark Haarlbergpark, Amsterdam Zuidoost Omstreeks 2003
Ruïnekerk Raadhuisstraat 1, Bergen 1970 Petit & Fritsen 27 Het klokkenspel telt 27 klokken, waarvan er 26 bespeelbaar zijn. Op de klokken staan de namen van Bergense oorlogsslachtoffers
Sint-Agathakerk Breestraat 93, Beverwijk 1958 Eijsbouts 49 Gerda Peters De kerk is een rijksmonument, het carillon is expliciet niet beschermd
Raadhuistoren Brinklaan, Bussum 1973 Petit & Fritsen 47 Levina Pors Toren is bekleed met natuursteen
Hervormde Kerk De Rijp 2019 klokkengieterij Reiderland 43 Christiaan Winter
Nationaal Monument voor het Reddingswezen Helden der Zeeplein, Den Helder 1935 klokkengieterij van Bergen 49 Co Groenewoud Ontworpen door Piet Kramer, het beeldhouwwerk is van de hand van Th. Vos. Het monument en het plantsoen zijn rijksmonument
Gemeentehuis Diemen Diemen Op het gemeentehuis staat een Beiaard met 12 klokken, voor het gemeentehuis staat een klokkentoren met 1 klok als oorlogsmonument
Speeltoren Lingerzijde 1, Edam verschillende data o.a. Peter II van den Ghein, Petit & Fritsen 36 Frits Reynaert Vier klokken zijn samen met de toren en het trommelspeelwerk beschermd. Deze vier zijn gegoten door Van den Ghein. De overige klokken zijn afkomstig uit de Grote Kerk of later gegoten door Tayler uit Loughsborough.
Zuidertoren Zuiderkerksteeg 3, Enkhuizen 1648 en later Pieter en François Hemony en vele andere gieters 52 Frits Reynaert Het carillon speelt sinds 1524 elk kwartier. Enkele klokken uit het originele carillon zijn verplaatst naar dat van de Drommedaris.
Drommedaris Paktuinen 1, Enkhuizen 1659 en later Pieter Hemony,
van Bergen,
Geert van Wou,
Eijsbouts
39 Frits Reynaert Meermaals uitgebreid, waaronder in 1677 en 1951
Klokkentoren Koperwiekplein, Enkhuizen 1977 en 2002 Eijsbouts 18 De beiaard staat naast het winkelcentrum Koperwiek. In 2002 werd het aantal klokken verdubbeld van 9 naar 18. In 2007 is de toren uit 1977 vervangen door een nieuwe toren.
Grote of Sint-Bavokerk Oude Groenmarkt 23, Haarlem 1661-1662 Hemony en Eijsbouts 47 Rien Donkersloot 10 klokken uit de beiaard zijn van de hand van de gebroeders Hemony
Bakenessertoren Vrouwestraat 12, Haarlem Oorspronkelijk 1663 Gebroeders Hemony 26 Rien Donkersloot Oorspronkelijke beiaard is uit 1663, bij restauratie tussen 1969 en 1972 werd een andere beiaard van de gebroeders Hemony geplaatst.
Raadhuistoren Dudokpark 1, Hilversum 1958 Eijsbouts 48 Wim Ruitenbeek Het carillon heeft een bereik van 4 octaven; het gebouw is ontworpen door Willem Dudok.
Grote Kerk Kerkplein, Hoorn van Bergen en Eijsbouts 52 Frits Reynaert
Stadhuis Nieuwe Steen 1, Hoorn 18 De luidklok heet Dolle Willem en op het carillon staat de spreuk Tempus loquendi tempus tacendi (Er is een tijd van spreken en er is een tijd van zwijgen)
Johanneskerk Naarderstraat 5, Laren 48 Klaas de Haan
Speeltoren Noordeinde 2, Monnickendam 1595-1597 Peter II van den Ghein 15 Henk Verhoef In 1935 is een optreden door Paul Christiaan van Westeringen opgenomen op 78-toeren langspeelplaat.
Sint-Laurenstoren Kerkstraat, Weesp 1671 Pieter Hemony en Eijsbouts 38 Bauke Reitsma 13 van de 38 klokken zijn beschermd, de overige 25 klokken zijn modern
Stadhuistoren Dudokplein, Velsen Eijsbouts 49 Wim Ruitenbeek Stadhuis is ontworpen door Dudok, de toren is 50 meter hoog.

Overijssel[bewerken | brontekst bewerken]

Gebouw Adres Bouwjaar Gieter Aantal klokken Beiaardier Opmerkingen Afbeelding
Gregoriustoren Almelo 20e eeuw Petit & Fritsen en Eijsbouts 48 Frans Haagen De eerste beiaard bestond uit 26 klokken van Petit & Fritsen (1950), in een onbekend jaartal volgden er nog 8, in 1980 werden er 13 van Eijsbouts toegevoegd en in 2000 nog een.
Toren van de Dorpskerk Bathmen 2008 28 Bauke Reitsma
Sint-Lebuïnustoren Deventer 1647 2009 gerestaureerd 53 Bauke Reitsma
Grote kerk (Oude Markt) Enschede toren: 13e eeuw, carillon: 1950-51 en 1980-82 Van Bergen & Eijsbouts 49 Esther Schopman
Toren van Technische Universiteit Enschede 1964 Eijsbouts 49 Studenten van de universiteit
Sint-Stephanustoren Hasselt 1949
1973
Petit & Fritsen
Eijsbouts
42 Martien van der Knijff De oudste van de klokken is van Petit & Fritsen, de overige 41 zijn in 1973 door Eijsbouts gegoten
Gemeentehuis Hengelo 1964
2011
47
59
Roel Smit De beiaard is in 2011 uitgebreid van 47 naar de huidige 59 klokken
Nieuwe Toren Kampen Meerdere jaartallen Meerdere gieters 48 Frans Haagen 4 klokken van Geert van Wou (1481/83), 1 van Kylianus Wegewaert (1627), 29 klokken (1659-62) en de speeltrommel (1661) van François Hemony, overige klokken Eijsbouts (1993 en 2011). In 2011 werd de beiaard opnieuw ingericht
Gemeentehuis Nijverdal 30
Plechelmustoren Oldenzaal 49 Hylke Banning In 1930 werd een beiaard bestaande uit 42 klokken van de Engelse gieters Gillett & Johnston uit Croydon (1929) door Eijsbouts geplaatst. Eijsbouts goot in 1949 nog 3 basklokken. Toen werd ook de Maria-klok van Geert van Wou in de beiaard opgenomen. In 1965 voegde Eijsbouts nog twee discantklokjes toe. Beiaardier sinds 1992 is Hylke Banning. Voorgangers van Banning waren Toon Borghuis (1890-1971) en diens zoon Karel Borghuis (1927-1992).

In opdracht van de stichting Scholtenhaer goot klokkengieter Abel Portilla op 20 december 2020 in San Bartolomé de Vierna de nieuwe Plechelmusklok. ( nr 49)

Begin januari 2021 werd de klok uitgegraven en op 18 januari uit de gietkuil getakeld, van mantel en kern bevrijd, naar de werkplaats van Hermanos Portilla in Gajano vervoerd, van giettappen ontdaan en gereinigd.

Basiliek van de H. Kruisverheffing Raalte 37 Henk Veldman 35 Petit & Fritsen, 2 -Eijsbouts
Grote- of Schildkerk Rijssen 1973
1998
50 Jan-Geert Heuvelman In 1973 werd een beiaard geplaatst van 25 klokken. In het 25e jubileumjaar 1998, werd onder leiding van oud-burgemeester G.J. Smit de beiaard uitgebreid naar 50 klokken.
Onze Lieve Vrouwe basiliek Zwolle John Taylor & Co 51 Roy Kroezen In de volksmond wordt de toren ook wel de Peperbus genoemd.

Utrecht[bewerken | brontekst bewerken]

Gebouw Adres Bouwjaar Gieter Aantal klokken Beiaardier Opmerkingen Afbeelding
Onze Lieve Vrouwetoren Amersfoort 1659 - 1664
1997
Hemony
Eijsbouts
35
58
Twee carillons. Het oudste is in de jaren 1659 tot 1664 gegoten door de gebroeders Hemony en telt 35 klokken; het nieuwe heeft 58 klokken en is in 1997 vervaardigd door Eijsbouts. Foto toont de nieuwe klokken voordat zij geïnstalleerd worden.
Belgenmonument Amersfoort 1958
1996
Eijsbouts 48 Oefenbeiaard van de Nederlandse beiaardschool. In 1967 is de beiaard van 42 klokken in de middelste zuil geplaatst, in 1995 zijn er 6 klokken aan toegevoegd.
Pauluskerk Baarn 44 Bauke Reitsma
Oude Nederlands-hervormde kerk IJsselstein 50 Boudewijn Zwart
Sint-Hippolytustoren Kamerik 35
Heilig Hartkerk Maarssen 40
Parkbeiaard Noordstedeweg (hoek Sluyterslaan), Nieuwegein 1985 Eijsbouts 47 Dick van Dijk en Mathieu Daniël Polak Beiaard wordt elke vrijdag bespeeld en de grootste klok wordt door een computer bediend om de uurslag aan te geven.[30]
Sint-Michaëlstoren Oudewater 51 Gildas Delaporte
Cuneratoren Rhenen 1550
1954
1958
Jan Tolhuis
Eijsbouts
van Bergen
1
2
44
2e en 4e zaterdag 14.30 - 15.30
donderdagochtenden 11.30 - 12.30
Beiaardtoren Spakenburg 47 Mathieu Daniël Polak en André Kukolja Elke week worden er concerten op de beiaard gehouden. Het carillon is in 1985 geplaatst.
Kasteel de Haar Haarzuilens 1971-2019 Eijsbouts 26 geen De basis voor dit kleine carillon is het automatisch speelwerk dat tot 2009 in het centrum van Vleuten hing. Deze klokken zijn verwijderd toen de beiaard in de Willibrordustoren kwam. In 2019 is het spel uitgebreid tot 26 klokken en op 16 juni 2019 in gebruik genomen.
Domtoren Utrecht Hemony 50 Małgosia Fiebig Van de 50 klokken zijn er 34 door de gebroeders Hemony gegoten
Domtoren Utrecht 20 'Kindercarillon' 12 van de klokken zijn van de hand van John Taylor (afkomstig uit de beiaard van de Nicolaïkerk) en 8 van Eijsbouts
Nicolaïkerk Utrecht 43 Małgosia Fiebig 23 van de 43 klokken zijn gegoten door de gebroeders Hemony
Gerardus Majellakerk Utrecht 35 geen Petit & Fritsen 1955
Nederlands-hervormde kerk Vianen 42 Sjoerd van Geuns
Oude Willibrordtoren (Torenpleinkerk) Vleuten Petit & Fritsen 52 Małgosia Fiebig
Sint-Petrustoren Woerden 47 Henk Verhoef
Raadhuis Zeist 35 Andre Kokolja

Zeeland[bewerken | brontekst bewerken]

Gebouw Adres Bouwjaar Gieter Aantal klokken Beiaardier Opmerkingen Afbeelding
Stadhuistoren Axel 35 Piet Hammelink
Maria Magdalenakerk Goes Alexius Petit
Van Bergen
Eijsbouts
47 Rien Donkersloot[31] De zwaarste twee klokken zijn gemaakt door Petit, deze stammen nog uit 1762. Twee zijn er van Van Bergen en de rest is door Eijsbouts gegoten.
Carillon 's-Heer Arendskerke 's-Heer Arendskerke 14
Sint-Willibrordusbasiliek Hulst 1958 Petit & Fritsen 36 Geheel nieuw beiaard, een eerder beiaard uit 1668 is in 1876 door brand verwoest.
Abdijtoren Middelburg Janno den Engelsman
Nederlands-hervormde kerk Sint-Maartensdijk 40
Stadhuistoren Sluis 38 Elk kwartier speelt dit carillon een stuk.
Stadhuistoren Tholen 37 Met het oudste carillonklokje van Nederland, met de naam 'Peter'.
Stadhuistoren Veere 47 17 van Peter van der Geyn (1734/35), 9 van Andreas Jozef van der Gheyn, 2 van Petit & Fritsen (1948), 19 van Eijsbouts. Voor de uurslag is een kombel geplaatst. De beiaard wordt elk half uur bespeeld middels een speeltrommel. Elke twee maanden worden de melodieën gewijzigd.
Sint-Jakobstoren Vlissingen 1951 Petit & Fritsen 47 Jos Vogel[32] De beiaard kan zowel handmatig als middels een automaat bespeeld worden. Het carillon speelt elk half uur. Sinds 1997/1998 is het klokkenspel computergestuurd, alleen om 12:00 uur en 18:00 wordt de trommel gebruikt.[33]
Stadhuistoren Vlissingen 47 Jos Vogel[32]
Stadhuistoren Zierikzee 38 (3 octaven), 15 klokken van Taylor, de andere van Eijsbouts

Zuid-Holland[bewerken | brontekst bewerken]

Gebouw Adres Bouwjaar Gieter Aantal klokken Beiaardier Opmerkingen Afbeelding
Adventskerk Alphen aan den Rijn 47 Marianne Marras
Hoek Secretaris Runsinkbrink - Dorpsstraat Benthuizen 9
Sint-Laurentiustoren Bergambacht 51
Sint-Catharijnetoren Brielle 47 Peter Bremer
Domkerk De Lier 37
Nieuwe Kerk Delft Hemony
Eijsbouts
48 Henk Groeneweg 18 van de klokken zijn van Hemony, de overige klokken zijn van Eijsbouts
Grote of Sint-Jacobs kerk Den Haag 1541
?
?
Jan en Jasper Moer
Melchior de Haze
Eijsbouts
51 Gijsbert Kok De oudste klok (luidklok van de broers Moer) toont de oudste weergave van het wapen van Den Haag. De speeltrommel is uit 1689. Vanaf 2012 is Kok de 21e stadsbeiaardier sinds de eerste in de 16e eeuw door Den Haag werd aangesteld.
Oude stadhuis Den Haag
Vredespaleis Den Haag Eijsbouts 47 Heleen van der Weel
Grote of Onze-Lieve-Vrouwekerk Dordrecht 67 Boudewijn Zwart
Stadhuis Dordrecht 50 Boudewijn Zwart Beiaard bestaat uit het voormalige Paccard-beiaard[34]
Catharinatoren Goedereede 1978
1999
2010
37
50 (+ 13)
52 (+2)
Jan Bezuijen, Hans van Heemst [35]
Sint-Janstoren Gorinchem 1965 47 Henny Blom Het oorspronkelijke carillon van Melchior de Haze uit 1687 werd na 1965 overgebracht naar de Martinuskerk aan de Wijnkoperstraat.
Sint-Janstoren Gouda
1676
2001
Thomas Both
Pieter Hemony
Eijsbouts
18
37
50
Boudewijn Zwart De eerste 18 klokken zijn gegoten door de Utrechtse gieter Both, zij werden in 1676 vervangen door 37 klokken van Hemony. Dit beiaard werd naar 50 klokken uitgebreid met nieuwe klokken van Eijsbouts
Nederlands hervormde kerk Haastrecht 38 Peter Bremer
Andreaskerk Katwijk 38 Martien van der Knijf
Stadhuistoren Leiden 49 Levina Pors
Groote kerk Maassluis 47 Jan van der Zwart & Gerard de Waardt
Dorpskerk Moordrecht 38 Charlotte Stoutjesdijk (1962 - 2008)
Maarten Siebel (sinds 2008)
De beiaard is in 2011 gerestaureerd en uitgebreid van 18 naar 38 klokken
Sint-Adrianustoren Naaldwijk 38
Raadhuistoren Ridderkerk 47
Nederlands hervormde kerk Rijnsburg 50
Raadhuistoren Rijswijk 47
Stadhuis Rotterdam Petit & Fritsen, klokken 63 Richard de Waardt waarvan 2 in 1996 zijn toegevoegd
Pelgrimvaderskerk Rotterdam Eijsbouts 44 Richard de Waardt De kerk staat in de deelgemeente Delfshaven
Erasmus Universiteit Rotterdam 47 Mathieu Daniel Polak
Grote of Sint-Laurenskerk Rotterdam Hemony & Eijsbouts 49 Richard de Waardt (geb.1982) & Geert Bierling (geb. 1956)
Hervormde of Laurentiuskerk Sassenheim Het betreft een 4-octaafs carillon
Oude kerk Scheveningen 37 Gijsbert Kok
Sint-Janstoren Schiedam 39
Stadhuis Schoonhoven 50 Boudewijn Zwart en Gideon Bodden
Dorpskerk Spijkenisse 1988 Eijsbouts 47 Bas de Vroome
Grote Kerk Vlaardingen 47 Bas de Vroome
Oude kerk Voorburg 39
Dorpskerk Voorschoten Eijsbouts 38 Gijsbert Kok
Nederlands hervormde kerk Wateringen 38 Bas de Vroome
Oude kerk Zoetermeer 47 Gijsbert Kok
Vijver Raadhuisplein Zwijndrecht Petit & Fritsen 48 Jan van der Zwart

Reizende beiaarden[bewerken | brontekst bewerken]

Nederland heeft drie reizende beiaarden, die met een vrachtauto vervoerd kunnen worden.

  • Reizende beiaard van Boudewijn Zwart uit Dordrecht (50 klokken)
  • Reizende beiaard van Frank Steijns uit Maastricht (41 klokken). Dit instrument behoorde ooit toe aan André Rieu en is letterlijk de meest 'reizende beiaard' ter wereld: in amper een jaar tijd legde het instrument 65 000 kilometer af voor 100 concerten op 3 continenten. In 2009, het beiaard was reeds in bezit van Steijns, zijn de klokken gestolen.[36] Steijns heeft toen nieuwe klokken laten gieten voor het beiaard.
  • Reizende beiaard van E.S. Raatjes op landgoed Paltz in Soest (59 klokken). Deze is met ruim 18 000 kg de zwaarste. Deze beiaard is ontmanteld en verkocht. De truck staat nog bij Eijsbouts in Asten.[bron?]

Hedendaagse beiaardiers[bewerken | brontekst bewerken]

Al in de 14de eeuw gebruikte men in de Nederlanden het slaan of luiden van klokken om de tijd aan te duiden of belangrijke momenten. Het spelen gebeurt automatisch (met een trommel) en/of handmatig.

De bespeler van een beiaard of carillon wordt een beiaardier, klokkenist of carillonneur genoemd. De meeste beiaarden worden regelmatig bespeeld, soms door een eigen (stads)beiaardier en vaak door een beiaardier die wekelijks op verschillende locaties speelt. Zo speelt eerder genoemde Boudewijn Zwart afwisselend in Amsterdam, Apeldoorn, Barneveld, Dordrecht, Ede, IJsselstein, Schoonhoven etc. Ook worden soms gastspelers uitgenodigd voor speciale concerten. Internationaal bekend is onder anderen het beiaardierduo Koen van Assche (België) en zijn vrouw Anna Maria Reverté (Spanje), dat quatre-mains concerten geeft.

Ongeveer 150 Nederlandse gemeenten hebben een (stads)beiaardier in dienst, maar vaak werkt deze ook voor andere gemeenten.

Oude en nieuwe beroemdheden[bewerken | brontekst bewerken]

Jonkheer Jacob van Eyck (1590 - 1657) werd blind geboren en woonde gedurende zijn jeugd in Heusden. Hij werd stadsbeiaardier van Utrecht nadat hij daar advies had gegeven voor het carillonklavier van de Domtoren. Hij had contact met de gebroeders Hemony en René Descartes. Naar aanleiding van zijn adviezen wisten de gebroeders François (1609 - 1667) en Pieter (1619 - 1680) Hemony een hoogwaardige methode te ontwikkelen om klokken zuiver te stemmen.

Bekende huidige beiaardiers zijn:

  • Arie Abbenes (1944) was stadsbeiaardier van Utrecht en Oirschot tot 2011 (nu Malgosia Fiebig)
  • Gideon Bodden (1971) is stadsbeiaardier van Amsterdam en speelt op de Munttoren en de Oude Kerkstoren. Hij won belangrijke beiaardconcoursen, waaronder het concours in het Olympisch Stadion te München (1992), de Kon. Fabiolawedstrijd te Mechelen (1993) en het Internationale Carillonconcours voor quatre-mainsspelers te Douai (F) in 1994.
  • Bernard Winsemius (1945) is beiaardier in Amsterdam en Haarlem. Daarnaast is hij onder andere als docent verbonden aan de faculteit muziek van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (orgel en beiaard). Zijn studies werden bekroond met de Prix d'Excellence voor orgel (1970) en beiaard (1971). De Vereniging Vrienden van het Concertgebouworkest verleende hem in 1971 de Zilveren Vriendenkrans.
  • Frank Steijns (1970), stadsbeiaardier van Maastricht, is tevens als eerste violist verbonden aan het Johann Strauss-orkest van André Rieu. Op het Vrijthof speelde hij in 2005 op de beiaard in de St. Servaas Basiliek mee met het orkest.
  • Boudewijn Zwart (1962) is stadsbeiaardier van onder andere Dordrecht (Grote Kerk), Ede (Oude Kerk) en Gouda (St. Janstoren), en tevens vicepresident van de internationale beiaardiervereniging "Eurocarillon".

In Nederland zijn ongeveer veertien vrouwen beiaardier, waaronder Heleen van der Weel, stadsbeiaardier in Den Haag en Scheveningen. In 1979 schreef zij Alle klokken luiden. Over carillons en klokkenspelen, waarbij ze zelf alle afbeeldingen getekend heeft, en in 1982 De Oude Kerk op Scheveningen.

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]