Lijst van kenningen

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Dit is een lijst van kenningen, oftewel dichterlijke omschrijvingen in de Oudgermaanse en Keltische literatuur. Deze illustratieve lijst is niet bedoeld volledig te zijn. Kenningen met betrekking tot een bepaalde figuur in de literatuur worden met het bijhorend artikel geassocieerd, bv. het artikel over Odin heeft een lijst kenningen waarmee Odin wordt geassocieerd of waardoor hij wordt gekend; enkel de minder voor de hand liggende worden hieronder vermeld.

Sleutel voor gebruik: AS - Anglo-Saksisch O - Oudnoors (oorspronkelijke) IJ - Oud IJslandsch D - Deens Z - Zweeds N - Noors G - Germanisch K - Keltisch X - gemeenschappelijk in al deze talen.

Kenning
Kenning Primaire betekenis Secundaire, impliciete of allusieve betekenis Brontaal Documenten en bronnen
De arend voederen vijanden doden De arenden deden zich tegoed aan de lijken als die er waren Z Gripsholm Runesteen
Ægirs dochters golven De oceaangod Ægir had negen dochters, negen types van golven O  
Baldrs gif maretak Deze kenning komt van het verhaal waar alle planten en schepsels werd gevraagd te zweren om nooit Baldr enige schade toe te brengen, behalve de maretak die daarbij vergeten werd en die Loki insloot in zijn list om Baldrs dood via Hodur te bewerkstelligen. O  
Barenhengst schip   O  
Bloedsintel bijl   O Skáldskaparmál
Bloedworm zwaard   O  
Boom van het goud man Mannen worden vaak met bomen vergeleken, zo ook Ask en Embla O  
Boom van het stroomvuur man   O  
Boombreker wind   O  
Elfenglorie zon: Alfrodull   O Skírnismál
Freyjas tranen goud, soms amber Komt van het verhaal dat Freya haar man Óðr niet kon vinden. De tranen die ze stortte waren goud, en de bomen waarop die vielen veranderden in amber. O  
Galgenheer Odin   O  
Gehangen god Odin Odin liet zich ooit negen dagen in de kennisboom hangen als mystieke daad en om de runen te ritsen O  
Grímnirs lippenstromen poëzie Grímnir is een van de namen van Odin O Þórsdrápa
Gunns paard wolf Gunn is een valkyrie Z Rök Steen
Havikberg arm Bij valkeniers rust de valk op de arm van zijn meester O  
Hrugnirslager Thors hamer, Mjollnir   O Lokasenna
Hrugnirs voetzolenplank schild Verwijst naar de mythe waar Hrungnir op zijn schild ging staan uit vrees voor een aanval van Thor van onder de grond O  
IJs zilver   O  
Krakizaad goud Hrólf Kraki verstrooide goud in het Fyris heuvelland om de mannen van de Zweedse koning af te leiden. Wordt ook gebruikt als uitdrukking voor vrijgevigheid O Skáldskaparmál
Oorlogsui zwaard   O  
Ravenoogst lijk Lijken op het slagveld liggen klaar om door raven te worden aangevreten O  
Ravenvoederaar krijger   O  
Reuzenverdelger Thor felli fjörnets go<eth>a flugstalla (bron: Thorsdrapa), is een samengestelde kenning. Letterlijk veller van de levensnetten (fjörnets) van de goden van de vluchtstellingen, i.e. slager van reuzen; levensnetten (fjörnets) is een kenning op zich die naar het werk van de Nornen verwijst die het levenslot weven; vluchtstellingen (flugstalla) zijn de hoge gevaarlijke plaatsen die door arenden en haviken worden bewoond, i.e. de ijzige bergen van Jotunheim. O Thorsdrapa
Ringbreker Koning of stamhoofd Alludeert naar een heerser die de gouden ringen (torques) om zijn arm breekt om ze als beloning aan volgelingen te geven. AS Beowulf
Sifs haar goud Naar de mythe waar Loki het haar van Sif afsneed. Om die misdaad ongedaan te maken liet Loki de dwerg Dvalinn nieuw haar voor haar maken, een gouden pruik die groeide als normaal haar. O  
Slachtingsdauw bloed   O  
Slangengebroed goud Slangen (en draken) waren erom bekend dat zij op goud lagen in hun nest O Skáldskaparmál
Speergeraas strijd   O Skáldskaparmál
Stroomvuur goud   O Skáldskaparmál
Valleiforel slang   O Skáldskaparmál
Vader van de zeedreiging Loki Allusie op Lokis vaderschap over Jörmungandr, de Midgaardslang O Þórsdrápa
Vlammenvaarwel dood Implicerend een eerbare dood O  
Wapenweer oorlog   O Skáldskaparmál
Walvisweg de zee   O,AS Beowulf
Wenkbrauwsterren ogen   IJ Gylfaginning
Wolfvader Loki Allusie op Lokis vaderschap over Fenrir O Lokasenna
Wolfgewricht pols Allusie op Tyrs verlies van zijn hand bij het ketenen van de wolf Fenrir IJ - úlfli›r Gylfaginning
Zeehengsten Schepen   O Skáldskaparmál
Zaden van het Fyris heuvelland goud Hrólf Kraki verstrooide er het goud om de mannen van de Zweedse koning af te leiden O  
Mogelijke kenning
Beowulf (bijenwolf) Beer Een zeer waarschijnlijke kenning voor Bödvar Bjarki wiens naam "strijdbeer" betekent en die de analoge figuur is van Beowulf in Scandinavische bronnen AS Beowulf

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Bruikbare bronnen en referenties voor verdere studie van kenningen: