Lijst van neanderthalervondsten

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Dit is een (onvolledige) lijst van neanderthalervondsten.

De eerste resten van wat later de neanderthaler zou gaan heten, naar het Latijn Homo neanderthalensis (mens uit het Neandertal), werden in 1856 in een steengroeve in het Neandertal bij Wuppertal in Duitsland bij toeval ontdekt. Ze werden naar de Elberfelder HBS-leraar en professor natuurkunde Johann Carl Fuhlrott gebracht die de resten als botten herkende en ze toeschreef aan een voorheen onbekende uitgestorven mensensoort, waarvan eerder ook elders reeds niet als zodanig herkende fossiele skeletresten waren gevonden. Hij bleek gelijk te hebben. Zo kon zich onder Fuhlrotts leiding het wetenschappelijk vakgebied paleoantropologie gaan ontwikkelen.

Sindsdien werd de naam neanderthaler een geoniem voor deze soort, waarover meer bekend zou worden door volgende vondsten bij gerichte archeologische opgravingen.

De volgende resten zijn in de loop der jaren gevonden en aan neanderthalers toegeschreven. Niet al deze vondsten worden tegenwoordig nog als neanderthaler beschouwd.

Europa[bewerken | brontekst bewerken]

jaar plaats land item datering afbeelding opmerkingen
1833 Engis (Grottes Schmerling) België schedel (kind) pas als zodanig herkend in 1936
1848 Forbes' Quarry Gibraltar schedel deze vondst dateerde van meer dan tien jaar vóór de publicatie van Charles Darwin's Origin of Species en acht jaar voorafgaand aan de beroemde "eerste" ontdekking van een neanderthaler-skelet in Duitsland. Na de publicatie van Origin of Species leidde een hernieuwde belangstelling voor de fossiele menselijke resten ertoe dat de schedel uit de vergetelheid werd gehaald en gepresenteerd op een bijeenkomst van de British Association for the Advancement of Science
1856 Neandertal Duitsland skelet
1865 La Naulette België skeletresten
1886 Spy België skeletten eerste beschreven vondst neanderthaler-rest bij Moustérien-werktuigen
1887 Bañolas Spanje onderkaak
1887 en 1892 Taubach Duitsland kiezen
1888 Šipka Tsjechië onderkaak (kind) opnieuw vondst neanderthaler-rest bij Moustérien-werktuigen
1888 Malarnaud Frankrijk onderkaak
1895 Isturitz Frankrijk onderkaak
1895 Fonds-de-Forêt België dijbeen beschreven in De Loë, "Belgique ancienne" I
1899 - 1905 Krapina Kroatië skeletresten eerste aanwijzingen voor kannibalisme
1905 Ochoz Tsjechië onderkaak
1907 Les Rivaux Frankrijk kies
1908 Le Moustier 1 Frankrijk skelet de "Jongeling van Le Mouster": graf met grafgift, duidend op geloof in een hiernamaals; eerste reconstructie door Hermann Klaatsch
1908 La Chapelle-aux-Saints Frankrijk skelet de "Oude Man van La-Chapelle-aux-Saints"; eerste reconstructie door Marcellin Boule
1909 Pech de l'Azé Frankrijk kinderschedel
1909-1921 La Ferrassie Frankrijk skeletten
1910 Saint Brèlade Jersey tanden en kiezen
1910 - 1926 La Quina Frankrijk skeletresten en skelet
1914 Ehringsdorf I Duitsland onderkaak
1914 Le Moustier 2 Frankrijk skelet
1915 La Quina Frankrijk schedel
1916 Ehringsdorf II Duitsland skeletresten
1924 Kiik Koba Oekraïne (Krim) skeletten
1925 Ehringsdorf Duitsland schedel
1926 Devil's Tower Gibraltar schedel (kind)
1926 Gánovce Slowakije natuurlijk hersenafgietsel
1928 La Cave Frankrijk tanden
1928 Malarnaud-Las Maretas Frankrijk kiezen
1929 Saccopastore I Italië schedel
1932 Subalyuk Hongarije skelet en schedel
1933 Cova Negra Spanje schedelfragment
1935 Saccopastore II Italië schedel
1935 Swanscombe Verenigd Koninkrijk schedelfragment later als H. heidelbergensis ingedeeld
1939 Guattari I en II Italië schedel en onderkaak eerder beschreven als Monte Circeo
1947 Arcy-sur-Cure Frankrijk kiezen en schedelfragmenten
1947 Fontechévade Frankrijk schedelfragmenten
1950 Guattari III Italië onderkaak
1951 Grotte de la Verrerie Frankrijk spaakbeenfragment en kiezen
1951 Monsempron-Libos Frankrijk schedelresten en tanden
1953 Le Lazaret Frankrijk tand
1953 Staroselje Krim skelet
1953 - 1954 Guattari IV Italië kaakfragmenten en tanden
1955 Píñar Spanje schedelfragmenten
1955 Genay Frankrijk tanden en diverse fragmenten
1955 Gánovce Slowakije beenafdrukken
1956 ? Saint Brais Zwitserland tand
1958 Leuca I Italië kies
1960 Petralona Griekenland schedel later aangemerkt als mogelijk Homo erectus of Homo heidelbergensis[1]
1961 Šaľa Slowakije voorhoofdsbeen
1964 Ochoz Tsjechië kies en schedelfragment
1965 Kůlna Tsjechië bovenkaak
1971 Tautavel (Arago) Frankrijk schedel en onderkaken later aangemerkt als ouder, mogelijk Homo heidelbergensis
1990 Scladina België fragmenten van een 8-jarig kind 127.000 BP
2001 Zeelandbanken Nederland voorhoofdsbeen bekend als "Krijn"

Centraal-Azië[bewerken | brontekst bewerken]

jaar plaats land item datering afbeelding opmerkingen
1938 Tesjik Tasj Oezbekistan skelet aanduidingen van een rituele begrafenis
1958 Aman-Kutan Oezbekistan dijbeen
1984 Okladnikovgrot Rusland diverse fragmenten meest oostelijke neandertalervonsten

West-Azië[bewerken | brontekst bewerken]

jaar plaats land item datering afbeelding opmerkingen
1925 Mugharet el-Zuttiyeh Palestina schedel "Palestina-schedel", waarschijnlijk H. heidelbergensis
1928 Shuqba Palestina kies meest zuidelijke neanderthalervondst
1931 Skhoel Palestina skeletten later als vroege moderne mensen aangemerkt
1933 Taboen Palestina skelet en onderkaak 170-90.000 BP
1935 Djebel Kafzeh Palestina skeletresten later als vroege moderne mensen aangemerkt
1951 Shanidar Irak skeletten "bloemengraven" (omstreden)
1965 Kebara Israel skeletresten van zeker 21 individuen 64-59.000 BP
1993 Dederiyeh Syrië resten van 17 individuen waaronder 2 bijna volledige kindskeletten 50.000 BP
2018 Wezmeh-grot Iran tand van 6- tot 10-jarig kind

Afrika[bewerken | brontekst bewerken]

De Afrikaanse vondsten worden tegenwoordig meest aan H. heidelbergensis of de vroege moderne mens toegeschreven.

jaar plaats land item datering afbeelding opmerkingen
1921 Broken Hill Zimbabwe skeletten Rhodesië-mens, later als H. heidelbergensis ingedeeld
1932 Diré Dawa Ethiopië onderkaak Porc-Epicgrot, aan vroege moderne mens toegeschreven
1933 Rabat Marokko kaakfragmenten Kebibat-mens, aan vroege moderne mens toegeschreven
1939 Tanger Marokko bovenkaak Mugharet el-'Aliya, aan vroege moderne mens toegeschreven
1947 Makapansgat Zuid-Afrika onderkaak ook bekend als de Sterkfontein-grotten
1952 Haua Fteah Libië onderkaakfragment aan vroege moderne mens toegeschreven
1953 Saldanha Zuid-Afrika schedel
1955 Saldanha Zuid-Afrika onderkaakfragment
1962 Olduvai Tanzania schedelfragment

Oost- en Zuidoost-Azië[bewerken | brontekst bewerken]

jaar plaats land item datering afbeelding opmerkingen
1931 Ngandong Indonesië schedels Solo-mens, mogelijk late ondersoort van Homo erectus
1957 Ushikawa Japan fragmenten van een bovenarmbeen datering en menselijke oorsprong omstreden[2]

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Neanderthaler-fossielen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.