Lijst van romaanse bouwwerken in België

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Dit is een lijst van romaanse bouwwerken en belangrijke romaanse restanten per provincie.

Antwerpen[bewerken | brontekst bewerken]

Plaatsnaam Object Romaans Bijzonderheden Afbeelding
Antwerpen Steen muurresten in Doornikse blauwe kalksteen ter hoogte van de kelderverdieping Oorspronkelijk het poortgebouw van een veel grotere fortificatie. Buiten het Steen zijn nabij het Vleeshuis nog resten van de oude ringmuur te vinden
Bornem Kerk van Onze-Lieve-Vrouw & Sint-Leodegarius crypte
Kontich Decanale Sint-Martinuskerk toren
Lier Sint-Pieterskapel grotendeels reconstructie uit 1925
Muizen Sint-Lambertuskerk Toren De kern van de toren is een overblijfsel van een pre-Romaanse centraalbouw. De kerk zelf is verwoest tijdens WOII
Postel Abdijkerk schip en koor

Brussel[bewerken | brontekst bewerken]

Plaatsnaam Object Romaans Bijzonderheden Afbeelding
Brussel Resten van de eerste stadsmuur Verschillende muurresten en torens
Brussel Kapellekerk Transept en resten van de Transepttoren Koor in romanogotische overgangsstijl
Oudergem St-Annakapel Geheel
Sint-Lambrechts-Woluwe Sint-Lambertuskerk kerktoren en zijbeuk later uitgebreid in neoromaanse stijl

Henegouwen[bewerken | brontekst bewerken]

Plaatsnaam Object Romaans Bijzonderheden Afbeelding
Ath Burbant toren geheel Een dergelijke donjon naar Normandisch model is uniek in België
Anderlues Sint-Medard Toren
Aubechies Sint-Gerykerk geheel
Blaton Allerheiligenkerk toren, schip en transept koor in neoromaanse stijl
Chièvres Sint-Janskapel geheel
Chapelle de la Ladrerie geheel
Doornik Onze-Lieve-Vrouwekathedraal schip, torens en transept
Sint-Kwintenkerk Grotendeels reconstructie in Schelderomaanse stijl
Sint-Brixiuskerk vieringtoren, onderbouw westtoren en muurwerk schip
Romaanse woonhuizen Woonhuizen op de Rue Barre-Saint-Brice 12 en 14
Dottenijs Oude dorpskerk Toren De kerk is in 1913 op de toren na afgebroken
Ere Sint-Amanduskerk Schip Het schip van de oude kerk vormt nu het koor van de huidige. Het koor van de oude kerk is nu de sacristie
Esquelmes Sint-Eleuthèrekerk geheel
Fauburg-de-Lille Chapelle de la Ladrerie du Val d'Orcq geheel
Frasnes-lez-Gosselies Onze-lieve-vrouwekapel
Horrues Sint-Martinuskerk Geheel
Jumet Onze-Lieve-Vrouw van Heigne kapel geheel Huidige gebouw is een overblijfsel van het koor en transept van een oorspronkelijk veel grotere kerk
La Louvière Kerk Saint-Vaast geheel
Lessines Sint-Pieterskerk Delen van het schip In het schip zijn nog dichtgemetselde romaanse raamopeningen te zien
Lobbes Sint-Ursmerkerk schip, toren en koor
Silly Sint-Amanduskerk te Hellebecq Geheel
Pecq Sint-Martinuskerk Resten van Romaanse zaalkerk in de onderbouw van de huidige gotische kerk
Wannebeek Saint Légerkerk Deel van schip en westgevel
Zinnik Sint-Vincentiuskerk Geheel De kerk heeft een rijke barokke aankleding gekend, die helaas verloren gegaan is in restauratiewoede. In het koor is het barokke interieur nog te zien

Limburg[bewerken | brontekst bewerken]

Plaatsnaam Object Romaans Bijzonderheden Afbeelding
Aldeneik Sint-Annakerk De westwerkachtige toren is grotendeels een 19e-eeuwse creatie
Borgloon Sint-Odulfuskerk deel schip
Hospitaal- en begijnhofkapel deel schip en koor Zijbeuken later gesloopt
Brustem Sint Eucheriuskapel koor Zeer zwaar gerestaureerd
Torenburcht Resten van de achtzijdige donjon
Gingelom Onze-Lieve-Vrouw van Klein-Jeukkapel Geheel Zeer verwaarloosd. Toren en zijbeuken in voorgaande eeuwen ingestort of gesloopt.
Gingelom Sint Martinuskerk te Montenaken Toren
Groot-Loon Sint-Servatiuskerk onderbouw toren en schip
Hasselt Sint-Quintinuskathedraal onderbouw toren
Kortessem Sint-Pieterskerk middenschip en toren
Sint-Agapituskerk te Vliermaal Toren
Neerglabbeek Sint-Hubertuskerk toren
Sint-Truiden Abdijkerk Sint-Trudo toren en crypte
Sint-Pieterskerk
Sint-Gangulfuskerk Geheel
Tongeren Onze-Lieve-Vrouwebasiliek kloostergang
Sint-Martinuskerk te Berg Toren, schip, en onderbouw van de transeptarmen
Wintershoven Sint-Pietersbandenkerk toren en Schip
Zepperen Sint-Genovevakerk toren

Luik[bewerken | brontekst bewerken]

Plaatsnaam Object Romaans Bijzonderheden Afbeelding
Amay Collegiale kerk van Sint-Joris en Sint-Oda Westwerk en deel schip
Warouxtoren woontoren 12e eeuw
Avernas-le-Bauduin Maria-Hemelvaartkerk Toren
Fexhe-le-Haut-Clocher Sint-Johannes de Doperkerk Geheel
Herstal Sint-Oremuskapel
Lincent Sint Pieterskerk Ruïne van toren en schip
Luik Sint-Bartholomeüskerk Geheel Later zijn er extra zijbeuken bijgeplaatst en is het interieur omgebouwd in een barokke stijl. Recentelijk hebben de romaanse delen van het exterieur een historiserende verflaag gekregen.
Sint-Deniskerk Westwerk en schip
Sint-Johannes Evangelistkerk Enkel het westwerk De centraalbouw is een barokke constructie op het oorspronkelijke grondplan.
Sint-Jacobuskerk Resten van het Westwerk
Minderbroedersklooster Romaanse bouwdelen in het pandhof De rest van het gebouw zelf is een schoolvoorbeeld van Maaslandse renaissance
Ocquier Sint-Remacluskerk
Saint-Séverin (Nandrin) Sint-Petrus-en-Pauluskerk
Stavelot Sint-Petrus-en-Pauluskerk Resten westwerk en opgegraven fundamenten van het kerkgebouw Het kerkgebouw is in 1802 gesloopt. Het westwerk is sterk verbouwd in de 16e en 18e eeuw.
Theux Sint-Hermes en Alexanderkerk Schip en toren Zeldzaam voorbeeld van een verdedigbare kerk in België. Het gebouw staat ook bekend als een van de vroegste voorbeelden van een hallenkerk boven de Alpen.
Thisnes Sint-Martinuskerk Toren
Xhignesse (Hamoir) Sint-Petruskerk gehele kerk

Luxemburg[bewerken | brontekst bewerken]

Plaatsnaam Object Romaans Bijzonderheden Afbeelding
Cherain Sint-Vincentiuskerk gehele kerk
Ciney Sint-Niklaaskerk
Hargimont Sint-Christoferkapel Schip
Villers-devant-Orval abdijruïne
Waha Sint-Étiennekerk

Namen[bewerken | brontekst bewerken]

Plaatsnaam Object Romaans Bijzonderheden Afbeelding
Andenne Sint-Pieterskerk Toren en middenschip
Sint-Mauritskerk te Sclayn Middenschip en deel toren Bovenbouw toren dateert uit de 18e eeuw
Sint-Ferminkerk te Bonneville Middenschip en deel toren Bovenbouw toren dateert uit de 18e eeuw
Assesse Sint-Genevièvekerk te Florée
Sint-Martinskapel te Maillen
Celles (Houyet) Sint-Hadelinuskerk geheel
Dinant Sint-Nicolaaskapel te Thynes Koor en crypte van de vroegere kerk
Floreffe Kerk van de Norbertijnerabdij geheel
Sint-Agathakerk te Franière geheel
Fosses-la-Ville Sint-Feuillenkerk Omvat zeldzame buitencrypte
Stadsmuur O.a. een waltoren en enkele muurdelen
Sint-Brigidakapel
Gembloux Stadsmuur Twee waltorens en enkele muurdelen
Hastière Sint-Hadelinuskerk schip en toren Ingrijpend gerestaureerd en gereconstrueerd in 1894
Mettet Sint-Martinuskerk te Biesme schip en toren Gotisch koor
Nassogne De collegiale St. Mononkerk
Rochefort Sint-Odillekapel
Sint-Remykapel
Walcourt Sint-Maternusbasiliek Toren met westkoor en crypte
Wierde Onze-lieve-vrouwekerk Geheel

Oost-Vlaanderen[bewerken | brontekst bewerken]

Plaatsnaam Object Romaans Bijzonderheden Afbeelding
Aalst Stadhuis
Adegem Sint Adrianuskerk vieringtoren en delen van zuidelijk transept
Afsnee Sint-Jan-de Doperkerk
Asper Sint-Martinuskerk toren en koor
Assenede Sint-Petrus en Sint-Martinuskerk delen muurwerk toren, koor en transept
Baaigem Sint-Bavokerk delen muurwerk
Bachte-Maria-Leerne Sint-Petrus en Pauluskerk delen muurwerk schip
Daknam Onze lieve Vrouwekerk
Gent Sint-Jacobskerk
Ruïnes Sint-Baafsabdij
Korenstapelhuis
Borluutsteen
Gravensteen In het begin van de 20e eeuw zijn alle niet-oorspronkelijke delen gesloopt. Op de schaarse overblijfselen is zonder veel historisch inzicht de burcht opnieuw opgebouwd
Hunnegem OLV kerk
Merendree Sint-Radgundiskerk vieringtoren en transept
Oudenaarde Boudewijntoren
Sint-Lievens-Houtem Sint-Michielkerk koor en traptoren
Velzeke Sint-Martinuskerk Dit is naar alle waarschijnlijkheid één van de oudste bewaarde kerken van België.
Westrem Sint-Martinuskerk

Vlaams-Brabant[bewerken | brontekst bewerken]

Plaatsnaam Object Romaans Bijzonderheden Afbeelding
Bertem Sint-Pieters-Bandenkerk geheel
Bierbeek Sint-Hilariuskerk geheel De transeptarmen zijn een 19e-eeuwse reconstructie
Duisburg Sint-Katharinakerk Schip
Goetsenhoven Sint-Laurentiuskerk Toren en schip
Hakendover Heilige Verlosserkerk Toren en schip
Herent Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Toren, transept en koor Opvallend rijk versierde toren
Heverlee Sint-Lambertuskapel Toren en resten van het schip Omgebouwd tot woning, en in de jaren 60 van de 20e eeuw grotendeels gesloopt en vervangen door glazen doos
Heverlee Abdijkerk van de Parkabdij Resten van het schip en het transept Later in barokke stijl verbouwd. In de 20e eeuw is tijdens een restauratie de oorspronkelijke romaanse toegangspoort terug in het zicht gebracht
Hoegaarden Sint-Janskerk te Hoksen Toren en schip Later uitgebreid met gotisch koor en transept. Naast de toren zijn nog de bogen van de oorspronkelijke zijbeuk te zien
Kerkom Sint-Martinuskerk Toren
Kortrijk-Dutsel Sint-Catharinakerk Toren De toren is gebouwd in Demerromaanse stijl
Kumtich Sint-Gilliskerk Transept en koor Opmerkelijk vanwege de rijke versiering van het koor.
Leefdaal Sint-Veronakapel Schip, koor en Toren De zijbeuken zijn een recente reconstructie.
Kasteel van Leefdaal Kelder en onderbouw van de vierkante donjon
Sint-Lambertuskerk Onderbouw toren en delen schip
Leuven Sint-Jacobskerk Toren
Romaanse poort
Stadsmuur Belangrijke, maar verwaarloosde resten van romaanse stadsverdediging met kenmerkende speklagen van ijzerzandsteen
Kapel bij de Heilige Geesthoeve De oorspronkelijke romaanse kapel vormt het koor van het huidige gebouw.
Meerbeek Sint-Antoniuskerk toren
Meldert Sint-Ermelindiskerk toren
Resten van de Donjon van Meldert
Neerijse Sint-Pieter en Pauwelkerk Beide torens De torens flankeerden het koor van de oorspronkelijke romaanse kerk
Oud-Heverlee Sint-Annakerk toren Wat nu de westtoren van het huidige kerkje is, is oorspronkelijk gebouwd als koortoren van het romaanse gebouw.
Oplinter Genevovakerk toren
Pellenberg Sint-Pieterskerk Onderbouw toren
Perk Sint-Niklaaskerk toren
Steenokkerzeel Sint-Katharinakerk te Humelchem Vieringstoren en delen van het schip
Tienen Sint-Germanuskerk Resten van het Westwerk
Sint-Lambertuskerk te Overlaar Resten van het Westwerk
Vertrijk Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopnemingkerk toren
Vossem Sint-Pauluskerk Toren, delen van het schip, en het koor
Veltem Sint-Laurentiuskerk Toren
Walsbets Sint-Jan de Doperkerk Toren Net zoals bij de Sint-Amanduskerk te Wezeren, is hier sprake van een oorspronkelijk losstaande romaanse verdedigingstoren waar later een romanogotische kerk aan vast is gebouwd
Wezeren Sint-Amanduskerk
Winksele Maria Hemelvaartkerk Toren en schip
Zaventem Sint-Martinuskerk Toren De toren was oorspronkelijk de oostertoren van een romaanse basilicale kerk

Waals-Brabant[bewerken | brontekst bewerken]

Plaatsnaam Object Romaans Bijzonderheden Afbeelding
Tourinnes-la-Grosse Sint-Martinskerk Toren en schip
Jodoigne De St-Médardkerk Geheel Deels in een romanogotische overgangsstijl gebouwd
Marilles Sint-Martinuskerk Toren en schip
Neerheylissem Sint-Sulpicekerk Toren en schip De toren is later verlaagd.
Nijvel Sint-Gertrudisklooster
Sint-Gertrudiskerk Gereconstrueerd na oorlogsschade. Het huidige westwerk is geen historische reconstructie, maar het resultaat van een referendum.
Orp-le-Grand Sint-Adela en Sint-Martinuskerk schip, deel toren Gereconstrueerd na oorlogsschade
Perwijs Sint-Truidenkerk onderbouw toren
Sint-Maria-Geest Sint-Petruskerk Koortoren en apsis
Villers-la-Ville Ruïnes van de adbij westerse voorgevel van de abdijkerk (12e eeuw) - vleugel van de lekenbroeders – brouwerij.
Walhain Ruïnes van de Donjons van de burcht van Walhain
Zittert-Lummen Sint-Bartolomeuskerk Toren, schip en transept.

West-Vlaanderen[bewerken | brontekst bewerken]

Plaatsnaam Object Romaans Bijzonderheden Afbeelding
Adinkerke Sint-Audomaruskerk toren
Bovekerke Sint-Gertrudiskerk toren
Brugge Oud Sint-Janshospitaal delen muurwerk
Heilig Bloedbasiliek benedenverdieping
Ettelgem ruïne Sint-Eligiuskerk
Geluwe Sint-Dionysiuskerk
Ieper Sint-Pieterskerk Westwerk en bogen van het transept Het westwerk is een van de weinige gebouwen die enigszins ongeschonden door de Eerste Wereldoorlog heen zijn gekomen