Neuf-Brisach

Neuf-Brisach Gemeente in Frankrijk Situering Regio Elzas Departement Haut-Rhin (68) Arrondissement Colmar Kanton Neuf-Brisach Coördinaten 48° 1′ NB, 7° 32′ OL Algemeen Oppervlakte 1,3 km² Inwoners (1 jan. 2011) 2.020 (1.553,8 inw./km²) Hoogte 194 - 198 m Overig Postcode 68600 INSEE-code 68231 Portaal    Frankrijk

Neuf-Brisach Onderdeel van de werelderfgoedinschrijving: Vestingwerken van Vauban Land Frankrijk UNESCO-regio Europa & Noord-Amerika Criteria i, ii, iv Inschrijvingsverloop UNESCO-volgnr. 1238 Inschrijving 2008 (32e sessie) UNESCO-werelderfgoedlijst

Plattegrond van Neuf-Brisach

Neuf-Brisach (Duits: Neubreisach) is een gemeente in het Franse departement Haut-Rhin (regio Elzas) en telt 2237 inwoners (2004). De plaats maakt deel uit van het arrondissement Colmar. De oppervlakte van Neuf-Brisach bedraagt 1,3 km², de bevolkingsdichtheid is 1720,8 inwoners per km².

Neuf-Brisach ligt vlak nabij de oever van de Rijn en de stad Colmar, tegenover de Duitse stad Breisach (am Rhein) waarmee het door middel van een brug is verbonden. De stad werd opgericht door de beroemde vestingbouwkundige Sébastien Le Prestre de Vauban en is, dankzij zijn ligging in een vlakte, een perfecte vestingstad uit de baroktijd. Het wordt beschouwd als één van Vaubans meesterwerken. Neuf-Brisach is een voorbeeld van de vele versterkte dorpen en steden die onder de heerschappij van Lodewijk XIV langs de Franse grenzen werden aangelegd.

Neuf-Brisach is volgens de militaire barokstijl in een roosterpatroon gebouwd, met een groot plein in het midden. Daarnaast werden voor de burgerbevolking ook huizen en een kerk gebouwd. Dit alles werd omgeven door een dubbele vestingwal en een reeks loopgraven.

Geschiedenis

18e-eeuwse maquette van Neuf-Brisach

In de 17e eeuw was het gebruikelijk versterkte steden en forten langsheen de grenzen te hebben die als verdedigingswerken konden worden gebruikt indien de vijand binnenviel. Breisach was zo een stad, echter bij de vrede van Rijswijk werd Frankrijk verplicht Breisach aan Oostenrijk af te staan waardoor er een 'gat' in de verdediging kwam te zitten. Lodewijk XIV gaf daarom aan Vauban de opdracht een nieuwe vestiging te bouwen die het verlies van Breisach zou kunnen opvangen. Toen die nieuwe vesting, Neuf-Brisach (Nieuw Breisach), in de periode tussen 1699 en 1703 werd opgericht gold het als één van de grootste militaire versterkingswerken. In 1736 werd er aan het dorp een kerk toegevoegd en in 1758 ook een raadhuis, nadat het oude voorlopige gebouw afgebroken werd.

De stad weerstond een Oostenrijkse aanval in het jaar 1743. Tijdens de Frans-Pruisische oorlog in 1870 belegerden de Duitsers Neuf-Brisach, dat destijds zo'n 5.500 soldaten huisvestte. Uiteindelijk werd het ingenomen en verwoest. Na de heroprichting speelde het geen belangrijke rol meer in de militaire geschiedenis.

Door de vestingwal, die vandaag de dag nog steeds compleet is (op een kleine opening voor een spoorlijn na), heeft de stad zich economisch nooit helemaal kunnen manifesteren. Neuf-Brisach is thans de hoofdplaats van een kanton met zowat 15.000 inwoners. Toch liggen de economische en dienstencentra, vanwege de eerder genoemde reden, in naburige dorpen zoals Biesheim en Volgelsheim. De laatste jaren trekt Neuf-Brisach wat toeristen aan, dit echter niet massaal.

Na de ontbinding van het plaatselijk garnizoen in 1992 is Neuf-Brisach vooral een woonstad van pendelaars geworden, die in Colmar of Duitsland hun boterham verdienen. Neuf-Brisach en het Duitse Breisach, dat aan de overkant van de Rijn gelegen is, worden sedert 1961 door een brug met mekaar verbonden. Sinds het jaar 2000 onderhouden beide gemeenten ook een stedenband.

Stadsvorm

De plattegrond van de stad is volgens militaire en geometrische beginselen gepland. Elk punt van de vesting wordt door ten minste één geschut gedekt. Het stervormig bolwerk, dat naar toenmalige militaire vereisten werd gebouwd, geeft aan Neuf-Brisach de kenmerkende achthoekvorm. In elke hoek is een wachttoren opgesteld.

Bezienswaardigheden

Bezienswaardig zijn de verdedigingswal en de historische architectuur van de stad. In de Belfortpoort is er een museum gewijd aan de militaire architectuur van Vauban en de geschiedenis en architectuur van Neuf-Brisach.

Demografie

Onderstaande figuur toont het verloop van het inwonertal (bron: INSEE-tellingen).

Galerij

• 

  De Église Royale Saint-Louis

• 

  De rechte straten van Neuf-Brisach, op de achtergrond de Église Royale Saint-Louis

• 

  Wandelgang tussen de verdedingswallen rond de stad

• 

  Gemeentehuis van Neuf-Brisach

Zie ook

• Vestingwerken van Vauban

Externe links

• Informatie over Neuf-Brisach
• (fr) Statistische informatie op de website van INSEE
• Neuf-Brisach: beelden

Mediabestanden

Zie de categorie Neuf-Brisach van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

48° 1′ NB, 7° 32′ OL