Niviventer

Niviventer; Fossiel voorkomen: Vroeg-Plioceen tot heden
	Niviventer cremoriventer
	Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Mammalia (Zoogdieren)
Orde:	Rodentia (Knaagdieren)
Familie:	Muridae (Muisachtigen)
Onderfamilie:	Murinae (Muizen en ratten van de Oude Wereld)
	Geslacht
	Niviventer; Marshall, 1976
	Typesoort
Mus niviventer Hodgson, 1836
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Niviventer op Wikispecies
Portaal	Biologie ; Zoogdieren

Niviventer is een geslacht van knaagdieren uit de muizen en ratten van de Oude Wereld dat voorkomt in Zuidoost-Azië. Deze dieren leven van Noordoost-Pakistan en Jilin (Noordoost-China tot de Indonesische eilanden Borneo, Java, Bali en Sumatra. Dit geslacht is het nauwste verwant aan Dacnomys millardi en Chiromyscus chiropus, en iets minder nauw aan Saxatilomys paulinae, Srilankamys ohiensis en Leopoldamys. Dit geslacht is bekend uit het Vroeg-Plioceen (ongeveer 4.5 miljoen jaar geleden) van de Chinese provincie Shanxi. Een andere fossiele soort is vanaf het Laat-Plioceen bekend in Sichuan en Guizhou. Enkele levende soorten zijn al sinds het Pleistoceen bekend. Uit Thailand komt ook een uitgestorven Pleistocene soort.

Dit geslacht werd lang tot Rattus gerekend, totdat Musser (1981) aantoonde dat het een apart, niet nauw verwant geslacht is. Eerder was de naam Maxomys voor de niviventer-groep gebruikt. Sindsdien is het duidelijk geworden dat Niviventer het belangrijkste geslacht is van een groep van morfologisch gelijkende geslachten, waaronder ook Leopoldamys en Saxatilomys. Dacnomys en Chiromyscus zijn zo nauw verwant aan Niviventer dat het mogelijk is dat bepaalde soorten naar een van die twee geslachten zullen worden verplaatst. N. cremoriventer en N. langbianis lijken sterk op Chiromyscus chiropus.

Niviventer is een variabel geslacht. Sommige soorten leven op de grond, andere in bomen. De rugvacht is grijs- of bruinachtig, de buik wit of crèmekleurig tot donkergrijs. Meestal is de staart van boven donkerder dan van beneden. De staart is over het algemeen langer dan het lichaam. De vacht is dicht en soms zacht, maar soms ook half stekelig. De kop-romplengte varieert van 110 tot 208 mm, de staartlengte van 120 tot 270 mm. Het gewicht bedraagt ongeveer 60 tot 80 gram. Vrouwtjes van N. brahma en N. eha hebben 0+1+2=6 mammae, alle andere soorten hebben er 1+1+2=8.

Er zijn ongeveer 17 soorten (naast een onbeschreven soort uit Noord-Myanmar). Deze indeling volgt Musser (1981). De twee fossiele soorten zijn niet in een groep ingedeeld.

Niviventer preconfucianus† (Laat-Plioceen tot Vroeg-Pleistoceen van Sichuan en Guizhou)
Niviventer gracilis† (Midden-Pleistoceen van Thailand)
andersoni-divisie (mogelijk verwant aan Dacnomys)
- Niviventer andersoni (Midden-China)
- Niviventer excelsior (Sichuan en Yunnan)
niviventer-divisie
- cremoriventer-groep (waarschijnlijk verwant aan Chiromyscus)
  - Niviventer cremoriventer (Zuid-Thailand, Maleisisch schiereiland, Borneo, Java, Sumatra en kleinere eilanden)
  - Niviventer langbianis (Noordoost-India tot Vietnam en Thailand)
- eha-groep
  - Niviventer brahma (Noordoost-India, Yunnan en Noord-Myanmar)
  - Niviventer eha (Midden- en Oost-Nepal, Noordoost-India, Noord-Myanmar, Zuid-Tibet en Yunnan)
- hinpoon-groep
  - Niviventer hinpoon (Khoratplateau in Thailand)
- niviventer-groep
  - Niviventer cameroni (bergen van het Maleisisch schiereiland)
  - Niviventer confucianus (China noordelijk tot Jilin en westelijk tot Yunnan, zuidelijk tot Noord-Myanmar, Noord-Thailand en Noordwest-Vietnam)
  - Niviventer coninga (Taiwan) (vroeger gespeld als N. coxingi)
  - Niviventer culturatus (Taiwan)
  - Niviventer fraternus (West-Sumatra)
  - Niviventer fulvescens (Noord-India, Nepal, Bangladesh en Zuid-China tot Sumatra, Java en Bali)
  - Niviventer lepturus (Java)
  - Niviventer niviventer (vanaf Noord-Pakistan langs de Himalaya tot West-Bengalen)
  - Niviventer rapit (Borneo)
  - Niviventer tenaster (Yunnan, Myanmar, Thailand, Zuid-Cambodja, Zuid-Laos, Vietnam en Hainan)

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Musser, G.G. & Carleton, M.D. 2005. Superfamily Muroidea. In Wilson, D.E. & Reeder, D.M. (eds.). Mammal Species of the World. 3rd ed.
Musser, G.G. 1981. Results of the Archbold Expeditions. No. 105. Notes on systematics of Indo-Malayan murid rodents, and descriptions of new genera and species from Ceylon, Sulawesi, and the Philippines. Bulletin of the American Museum of Natural History 168:229-334.
Nowak, R.M. 1999. Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-5789-9