Opeinde (Friesland)
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Friesland
| ||
| Gemeente |  Smallingerland
| ||
| Coördinaten | 53° 8′ NB, 6° 3′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (2021-01-01) |
1.745[1] | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 3285 | ||
| Belangrijke verkeersaders | N31 | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| Locatie in de gemeente | |||
| Foto's | |||
| |||
| |||
| Opeinde, brug over het Nieuwe Kanaal | |||
| |||
Opeinde (Fries: De Pein) is een dorp in de gemeente Smallingerland, in de Nederlandse provincie Friesland.
Het ligt ten oosten van Nijega en ten noordwesten van Drachten. Aan het noordelijke dorpsgebied ligt het meer De Leijen, waarvanuit de Opeindervaart loopt, die door de dorpskern loopt en uiteindelijk overgaat in het Nieuwe Kanaal en de Burmaniasloot.
In 2021 telde het dorp 1.745 inwoners. Onder het dorp vallen ook de buurtschappen De Kletten en Nijtap (grotendeels) en de buurt Het Zwartveen in het noordelijke buitengebied, ten noorden van de N31.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Opeinde is ontstaan tussen 1100 en 1400, op het einde van een zandrug. Het lag tevens op het einde van het dorpsgebied van Oudega, in 1439 aangehaald als Aldgha Wp an endde. In 1477 werd het Opperynde genoemd wanneer er melding werd gemaakt van een pastoor die het dorp had gekregen.
In 1484 werd het vermeld als Ypeynde, in 1529 werd het in het Fries vermeld als Opeyn, later die eeuw valt op een kaart te lezen Epein in het Fries terwijl men Opeynde in het Nederlands schreef. In 1508 was ook de eerste maal dat er een toevoeging werd vermeld, als Smallingeropeynd, dit was ter onderscheiding van Opende in Groningen en Opeinde in Achtkarspelen, dat later het dorp Harkema is geworden. De moderne Friese spelling De Pein is samengetrokken van het in 1840 Op 'e Eyn vermelde Friestalige plaatsnaam.
De oorspronkelijke kern van Opeinde was gelegen op de plek van wat later de buurtschap Nijtap is geworden. Door de eeuwen heen groeide het richting van Nijega, het was zo een wegdorp. In het begin van de twintigste eeuw verschoof het centrum van het dorp naar het oosten. In 1909 kwam er de nieuwe Hervormde kerk te staan bij het nieuwe centrum. Aan de westkant daarvan ontwikkelde na de Tweede Wereldoorlog een nieuwbouwwijk. Deze vormt sindsdien als de kern en is de oorspronkelijke kern een buurtschap geworden.
In 2018 is er begonnen met de bouw van een nieuwbouw die midden in een natuurgebied moet komen te liggen. De bewoners van De Peinder Mieden zouden het natuurgebied moeten beheren na de aanleg. Het ligt ten zuiden van de Hogeweg, tot aan de buurtschap De Kletten.
Oorlogsmonumenten[bewerken | brontekst bewerken]
Het dorp kent meerdere oorlogsmonumenten. Op de oude begraafplaats van Opeinde in Nijtap is het Erehof Opeinde gevestigd, ter herdenking van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Op de begraafplaats staat ook een van de klokkenstoelen in Friesland.
-
Oorlogsmonument voor burgerslachtoffers
-
Oorlogsmonument voor geallieerde militairen
Onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]
Het dorp heeft een eigen basisschool, de SWS De Leister Igge.
Deze school is onlangs gerenoveerd en is nu bekend als de "Eerste nul-op-de-meter" school
Sport[bewerken | brontekst bewerken]
In 1944 werd de korfbalvereniging KC de Pein opgericht. In 1962 volgde de voetbalvereniging VV ONT.
Het dorp kent verder tennisvereniging Douwekamp en de in 1966 opgerichte gymnastiekvereniging Toneo, dat ook voor de dorpen Nijega en De Tike is bedoeld.
Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]
Het dorp kent samen met Oudega de Fanfare Apollo-Foarút, een fusie van de oorspronkelijke eigen dorpsfanfare. En sinds 1997 kent het het Shantykoor De Brêgesjongers.
-
-
Villa in Amsterdamse schoolstijl
-
Klokkenstoel bij crematorium en uitvaartcentrum Wâldhôf
Geboren in Opeinde[bewerken | brontekst bewerken]
- Auke Scholma (1956) damgrootmeester
- Piet Adema (1964), politicus
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Externe link[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
