Oss (gemeente)

**Oss**
Gemeente in Nederland
	(Details) (Details)
Situering
Provincie	Noord-Brabant
COROP-gebied	Noordoost-Noord-Brabant
Coördinaten	51° 45′ NB, 5° 31′ OL
Algemeen
Oppervlakte	170,93 km²
- land	163,16 km²
- water	7,77 km²
Inwoners ; (1 januari 2024)	94.643? ; (580 inw./km²)
Bestuurscentrum	Oss
Belangrijke verkeersaders	A59, A50, N329, N625, N626, N603, N324, N277, RING, Burg. Delenkanaal, Spoorlijn Tilburg - Nijmegen
Politiek
Burgemeester (lijst)	Wobine Buijs-Glaudemans (VVD)
Bestuur	VDG, CDA, VVD
Zetels; VDG; SP; CDA; VVD; PvdA; D66; Beter Oss; GroenLinks; Fvd; DDO;	37; 11; 8; 4; 3; 1; 3; 2; 3; 1; 1
Economie
Gemiddeld inkomen (2012)	€ 26.100 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (2014)	€ 234.000
WW-uitkeringen (2014)	43 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	5340-5351, 5366-5373, 5386
Netnummer(s)	0412, 0486, 073
CBS-code	0828
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Amsterdamse code	10834
Website	www.oss.nl
	; Bevolkingspiramide (2023)
Portaal	Nederland

Topografische gemeentekaart van Oss, per september 2022

Oss is een gemeente in de provincie Noord-Brabant, in Nederland. De grootste kern van de gemeente is de stad Oss.

In 1994 zijn de gemeenten Berghem en Megen, Haren en Macharen bij Oss gevoegd. In 2003 werd de gemeente Ravenstein vrijwillig bij Oss gevoegd. In 2011 is de gemeente Lith vrijwillig samengevoegd.^[1] In 2015 is de gemeente verder uitgebreid met de kern Geffen, door de opheffing van de gemeente Maasdonk. De overige twee kernen van die gemeente, Vinkel en Nuland, zijn naar de gemeente 's-Hertogenbosch gegaan.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente ligt tussen de gemeenten 's-Hertogenbosch en Wijchen. De gemeentegrenzen volgen aan de noordkant de meanders van de rivier de Maas. Met de oeverwallen die zich naar het noorden uitstrekken tussen de bochten van de Maas is de gemeente Oss een van de meest noordelijk gelegen gemeentes van Noord-Brabant.

Aan de overkant van de rivier ligt het Land van Maas en Waal met de aangrenzende Gelderse gemeentes (van west naar oost) West Maas en Waal, Druten en Wijchen. Verder grenst de gemeente Oss aan (met de klok mee) de gemeentes Land van Cuijk, Maashorst, Bernheze en 's-Hertogenbosch.

Belangrijke verkeersroutes die door de gemeente lopen zijn de A59 (Serooskerke bij Zierikzee – Knooppunt Paalgraven bij Oss) en de A50 die vanuit Emmeloord via Apeldoorn en Arnhem naar Oss loopt, en vanaf Knooppunt Paalgraven verder is doorgetrokken naar Eindhoven. De N329, ook 'Weg van de Toekomst' genoemd, verbindt het knooppunt Paalgraven (A50/A59) met de Dorpenweg (eerder N626) van Lith naar Ravenstein en de veerpont bij Megen.

Verder is er de spoorlijn Tilburg - Nijmegen, met drie stations (Oss West, Oss en Ravenstein), waarvan station Oss een intercitystation is. De sprinters rijden heen en weer tussen 's-Hertogenbosch en Nijmegen. Verder rijden er nog streekbussen: de lijnen Eindhoven-Oss, Oss-Uden-Veghel.

Opvallende waterwegen zijn de Maas in het noorden, en de Hertogswetering van Grave naar Gewande die de stad Oss pal aan de noordzijde passeert. Ook is er een zijarm van de Maas gegraven, waarvandaan sinds de jaren 60 van de twintigste eeuw het Burgemeester Delenkanaal naar de haven in Oss loopt.

Verkeer[bewerken | brontekst bewerken]

Autoverkeer[bewerken | brontekst bewerken]

Oss ligt redelijk centraal voor andere steden, in noordoostelijke richting zijn Arnhem, Nijmegen, Apeldoorn en Zwolle te bereiken via de A50. In zuidoostelijke richting zijn Veghel en Eindhoven via dezelfde rijksweg te bereiken. In zuidwestelijke richting zijn 's-Hertogenbosch en Waalwijk (maar ook Zierikzee) bereikbaar via de A59. In noordelijke richting (N329) zijn Oss-Centrum, Oss- Industrie, Haven Oss, Megen en Druten snel te bereiken. Via de voormalige N603 in zuidelijke richting zijn Heesch, Nistelrode, Vorstenbosch en Veghel te bereiken. Op de N625 in noordwestelijke richting zijn Lithoijen, Lith, Maren-Kessel, 't Wild, Empel toegankelijk. In zuidelijke richting vanaf de N625 is het Frans Heesenstadion toegankelijk. Op de N324 zijn vanaf knooppunt Paalgraven Schaijk en Grave beschikbaar. Vanaf Ravenstein in oostelijke richting via de N277 is Zeeland en Uden toegankelijk.

Busverkeer[bewerken | brontekst bewerken]

Oss heeft bij station Oss een busstation. Oss voert daarom ook grote lijnen uit in de gehele zuidoostelijke provincie. Lijnen zijn: Eindhoven-Veghel-Uden-Oss. Zeeland-Schaijk-Oss. Oss-Maren Kessel-Empel-'s-Hertogenbosch. Oss had tot 2014 twee stadsbuslijnen. Deze zijn in 2015 opgehouden te bestaan.^[2]

Treinverkeer[bewerken | brontekst bewerken]

Oss heeft drie stations: station Oss, station Oss West en station Ravenstein. In 1881 kwam het station Oss gereed, en daarmee de spoorlijn van 's-Hertogenbosch naar Nijmegen, aangelegd door de Nederlandsche Zuid-Ooster Spoorweg-Maatschappij. Na jarenlang buiten bedrijf te zijn geweest rijden er sinds 2009 weer goederentreinen over het enkelsporige traject naar het bedrijventerrein. Veevoederfabrikant Cehave wordt daar bediend. Er is sprake om de spoorlijn door te trekken om een verderop gelegen containerbedrijf ook een spooraansluiting te gaan geven. Als reden dat Cehave nieuw leven laat blazen in haar spooraansluiting zijn de ervaringen in het nabijgelegen Veghel. Al deze stations zijn gelegen aan de Brabantse Lijn (Tilburg - Nijmegen). In beide richtingen stopt tweemaal per uur een sprinter op station Oss en station Oss West en twee intercity's op station Oss. De intercity's rijden tussen Zwolle en Roosendaal, de sprinter rijden tussen Arnhem en Dordrecht.

Verkeer op het water[bewerken | brontekst bewerken]

Oss is sinds 1994 een van de weinige plaatsen in Zuid-Nederland met een haven voor schepen tot 2000 ton. De Maashaven van Oss is toegankelijk voor de grootste binnenvaartschepen, tweebaksduwvaart en kruiplijncoasters. De Containerterminal Oss voert frequente diensten uit op Rotterdam en Antwerpen. Oss ligt op ruim 100 kilometer van Rijnmond, Scheldemond, IJmond en Ruhrgebied. Ook heeft de gemeente Oss een sluis in Lithoijen.

Inwoners[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Oss telde op 1 januari 2024 94.643 inwoners op een oppervlak van 170,6 km² (bron: CBS).

Kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Steden en dorpen[bewerken | brontekst bewerken]

Woonplaats (BAG)	Inwoners 2023^[3]
Berghem	11.100
Demen	180
Deursen (inclusief Dennenburg)	740
Dieden	225
Geffen	5.095
Haren	760
Herpen (inclusief Koolwijk)	2.925
Huisseling	350
Keent	50
Lith	3.165
Lithoijen	875
Macharen	755
Maren-Kessel	1.410
Megen	1.720
Neerlangel	75
Neerloon	200
Oijen	1.255
Oss	59.740
Overlangel	460
Ravenstein	3.175
Teeffelen	190

* Voor de kleinere kernen van de voormalige gemeente Ravenstein (zie onder) heeft het inwoneraantal betrekking op het gehele kerngebied en niet alleen op de woonkern (bebouwde kom) zelf.

Overige officiële kern:

't Wild

Buurtschappen[bewerken | brontekst bewerken]

Naast deze officiële kernen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen: Achterste Heide, Duurendseind, Gement, Boveneind, Benedeneind, Kleine Koolwijk en Voorste Heide

Oorspronkelijke indeling[bewerken | brontekst bewerken]

De huidige gemeente Oss is tot stand gekomen na vier opeenvolgende herindelingen, in 1994, 2003, 2011 en 2015. Hieronder volgt een overzicht van de voormalige gemeenten en de officiële kernen ervan:

Voormalige gemeente	Datum opheffing	Officiële kernen binnen deze gemeente
Berghem	1 januari 1994	Berghem
Megen, Haren en Macharen	1 januari 1994	Haren, Macharen, Megen
Oss	1 januari 1994	Oss
Ravenstein	1 januari 2003	Demen, Dennenburg, Deursen, Dieden, Herpen, Huisseling, Keent, Koolwijk, Neerlangel, Neerloon, Overlangel, Ravenstein
Lith	1 januari 2011	Lith, Lithoijen, Oijen, Maren, Kessel, Maren-Kessel, 't Wild, Teeffelen
Maasdonk	1 januari 2015	Geffen

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Gemeenteraad[bewerken | brontekst bewerken]

Zetelverdeling 2022-2026

De 37 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ SP: 8

■ GL: 3

■ PvdA: 1

■ D66: 3

■ VDG: 11

■ Beter Oss: 2

■ CDA: 4

■ VVD: 3

■ DDO: 1

■ FVD: 1

De gemeenteraad van Oss bestaat uit 37 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1994:

Gemeenteraadszetels
Partij	1994	1998	2002	2006	2011	2014	2018	2022
Voor De Gemeenschap	5	3	5	6	8	11	10	11
SP	9	13	15	11	9	9	11	8
CDA	11	8	8	7	6	7	4	4
VVD	3	5	4	4	6	3	4	3
D66	2	1	-	-	2	2	2	3
GroenLinks	-	-	1	1	1	1	2	3
Beter Oss	-	-	-	-	-	2	3	2
Dynamisch Democratisch Oss	-	-	-	-	-	-	-	1
Forum voor Democratie	-	-	-	-	-	-	-	1
PvdA	3	3	2	5	4	2	1	1
Trots op Nederland	-	-	-	-	1	-	-	-
Duurzaam Nederland	-	-	-	1	-	-	-	-
Totaal	33	33	35	35	37	37	37	37
Opkomst					42,93%	40,94%	51,33%	47,48%

Raadsgriffier:

Dhr. drs. P.H.A. (Roger) van den Akker

College van B en W[bewerken | brontekst bewerken]

College van burgemeester en wethouders sinds 23 maart 2022^[4]:

Burgemeester:

Mw. drs. W.J.L. (Wobine) Buijs-Glaudemans (VVD), Openbare orde en veiligheid, Dienstverlening, Organisatie, Regionale samenwerking en internationalisering, Stadspromotie, Communicatie, Global Goals, ICT.

Wethouders:

Dhr. mr. F.F.G.P. (Frank) den Brok (VDG), 1e locoburgemeester, Financiën, Belastingen, Economie, Bedrijventerreinen, Haven, Grondbedrijf, Vastgoed, Plan Walkwartier, Plan Lievekamp, aandachtsbestuurder voor wijk- en dorpsraden van Herpen, Ravenstein en Oss centrum.
Dhr. T.W.G. (Thijs) van Kessel (VVD), 2e locoburgemeester, Zorg, WMO, Welzijn, Gezondheidsbeleid, Jeugd- en jongerenwerk, Burgerparticipatie, Verenigingen, Subsidiebeleid, Recreatie en Toerisme, Evenementen, Integratie en Inburgering, aandachtsbestuurder voor wijk- en dorpsraden van Lith en Oss Noord West.
Dhr. S.M.J. (Sidney) van den Bergh (CDA), 3e locoburgemeester, Ontwikkeling stedelijk gebied en Spoorzone, Woonbeleid en volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening, Omgevingswet, Mobiliteit, Infrastructuur, Landbouw, Erfgoed, aandachtsbestuurder voor wijk- en dorpsraden van Megen, Haren Macharen, Geffen en Oss Centrum.
Dhr. C.P.W. (Kees) van Geffen (VDG), 4e locoburgemeester, Werk en inkomen, Armoedebeleid en schuldhulpverlening, Arbeidsparticipatie, Onderwijs, Sport en gezondheid/leefstijl, Energietransitie, aandachtsbestuurder voor wijk- en dorpsraden van Ravenstein en Oss Zuid. Kees van Geffen nam in juli 2023 plaats in het college nadat Jacco Peter Hooiveld onverwachts opstapte.^[5]^[6]
Dhr. D. (Dolf) Warris (GroenLinks), 5e locoburgemeester, Openbare ruimte, Klimaatadaptatie en milieu, Stadscentrum en haar evenementen, Cultuur, jeugdzorg, Plan Walkwartier, Plan Lievekamp, aandachtsbestuurder voor wijk en dorpsraden Berghem en Schadewijk.

Gemeentesecretaris:

Dhr. drs. H. (Henk) Mensink, Eerste adviseur van college van burgemeester en wethouders, Eindverantwoordelijke voor de ambtelijke organisatie, Voorzitter Directie Team, WOR-bestuurder.^[7]

Erfgoed[bewerken | brontekst bewerken]

Monumenten[bewerken | brontekst bewerken]

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:

In Oss zijn er in totaal voor 263 (Joodse) personen Stolpersteine of struikelstenen aangebracht, in het kader van het project van Gunter Demnig dat de slachtoffers van het nationaalsocialisme zichtbaar maakt in de straat. ^[8]^[9]