Overleg:Mansus

Dit artikel lijkt te berusten op een wijdverbreid misverstand over feodale gezagsverhoudingen, of het moet gaan over mansi in een bepaald domein in een bepaalde periode.

Het artikel stelt dat de omvang van een allodium werd meestal uitgedrukt in mansi als ondersteuning voor de stelling dat de mansus als oppervlaktemaat gebruikt werd. De hoeveelheid mansi op een allodium, of op een domein in het algemeen, lijkt echter vooral een maat voor de hoeveelheid census die ontvangen kan worden van manens die op het allodium verblijven. In een geheel in gebruik genomen gebied kan dit ook als maat voor de waarde van het allodium gebruikt worden.

In geheel in gebruik genomen wil zeggen dat het domein geen te koloniseren frontier kent, wat in het Karolingische tijdperk overigens juist bij uitstek meestal wel het geval was. Deze periode wordt juist economisch gekenmerkt door de schaarste aan arbeid (en veiligheid): goede grond was er genoeg. Vandaar ook dat dat het aantal mansi op een domein voor de Karolingische heer belangwekkender was dan de aard of oppervlakte van het land. Vandaar ook dat kolonisten die nieuwe grond ontgonnen in een domein in de regel geen haarbreed in de weg werd gelegd of zelfs door het moeilijke eerste jaar gesubsidieerd werden, mits ze census betaalden en niet meer claimden dan feitelijk werd bewerkt of gebruikt om het huishouden te onderhouden. Deze huishoudens, die automatisch het erfelijk gebruiksrecht (de eigenlijke mansus) op het gebouwde huis en bijbehorende ontgonnen grond ontvangen, worden meestal bedoeld met mansus.

Het edict van Pfistes (864) heeft het over hereditates, id est mansa, erfenissen (erfelijkheden?) ofwel mansa. De verhouding mansus-dominus lijkt oppervlakkig op de verhouding tussen een eigenaar in alod (de leenheer) en een eigenaar in feudum (de leenman), behalve dat de relatie tot stand komt door op het domein te leven en niet door een formele overeenkomst.

Omdat de mansus de basis voor de heffing van census is, kan er natuurlijk wel eenvoudig een begripsvernauwing optreden in een bepaald domein (vergelijk het natuurlijke begrip winst of inkomen met de specifiekere juridische begrippen uit de wet). Als de al eerder genoemde frontier zich sluit en grond schaars wordt kan de grootte van een mansus aan een bepaald maximum gebonden worden, en daarnaast kan diversificatie van rechten en plichten in dominus-mansus verhoudingen optreden, waardoor het woord mansus op een specifiekere vorm van gezagsverhouding toegepast gaat worden.

Zie: D. Herlihy. The Carolingian Mansus. The Economic History Review, New Series, Vol. 13, No. 1. (1960), pp. 79-89. 82.92.138.239 28 jan 2007 20:24 82.92.138.239

http://www.jstor.org vereist een abonnement (maar 't lijkt erop dat universiteiten, bibliotheken en dergelijke vaak een abonnement hebben), ik heb een permanente link naar het artikel aangemaakt. Erik Warmelink 11 jul 2007 23:58 (CEST)