Overleg:Pleonasme

Beperking nodig?

Volgens mij is de beperking tot zelfstandig naamwoord en bijvoegelijk naamwoord niet nodig, maar is de echte beperking dat de twee termen van een andere grammaticale klasse moeten komen. Bijwoorden en werkwoorden kunnen best ook in pleonasmen worden gebruikt: hij staarde kijkend naar de oneindige verten. Rob Hooft 16 nov 2003 13:47 (CET)

Volgens mij is het zelfs zo dat een tautologie een vorm is van een pleonasme. Bij een tautologie zijn de termen van gelijke grammaticale klasse. Puckly 16 nov 2003 19:08 (CET)

Zwakke voorbeelden?

Ik heb flauwe kul als voorbeeld uit het lijstje gehaalt. Kul is onzin (van Dale) en onzin is niet per definitie flauw. Kul kan ook grappig zijn. Dat nooit iemand grappige kul zegt, komt omdat flauwe kul een staande uitdrukking is. Het behoord dus thuis bij dat lemma. (Serassot 30 nov 2003 12:39 (CET))

Jammer, het leek me anders wel een aardig voorbeeld van het pleonasme als stijlfiguur. Pleonasme als stijlfiguur komt buiten humor namelijk zelden of nooit voor. Jan Arkesteijn 30 nov 2003 19:10 (CET)

De voorbeelden zijn anders amper logisch. OK, het gras is (bijna) altijd groen in Nederland, maar in mijn tuin is dat niet het geval, waar het gras slechts een deel van het jaar groen is. Ook een zuigeling hoeft niet pasgeboren te zijn, er zijn zuigelingen van een jaar of meer! Zet dus nog maar eens je denkpet op voor betere voorbeelden! Adamhawk 1 dec 2003 02:35 (CET)

Het euvel van de zwakke voorbeelden heeft volgens mij te maken met de onvolledige want te eenzijdige definitie. Je definieert m.i. het pleonasme beter als volgt: een eigenschap, die reeds inherent in de betekenis van een werkwoord of substantief aanwezig is, wordt om stilistische redenen nog eens extra verwoord.

Voorbeelden:

• het rode bloed kleurt de witte sneeuw
• een oude grijsaard, terug deinzen, "opzettelijke brandstichting"
• een grafzerk (zijn er andere zerken?)
• een grapje (als je er kan om lachen tenminste): "de Vlaamse primitieven"

Mag ik aanpassen?

--Napoleon Vier 3 mei 2004 10:32 (CEST)

Ik heb oneindige vertes weggehaald uit de voorbeeldlijst. Een verte is namelijk lang niet per definitie (als het ware) oneindig lang. Het is veeleer een hyperbool. En oude grijsaard in de plaats gezet, dat lijkt me een veel duidelijker pleonasme. Je kan wel redeneren dat iemand die grijs niet per se oud is, maar 'grijsaard' wordt in de praktijk vrijwel uitsluitend in de betekenis van 'oude man' gebruikt. Jupiler 23 okt 2004 21:40 (CEST)

Napoleon vier: dat lijkt me geen goed plan. Een pleonasme is vaak namelijk een stijlfout, en dus is het niet altijd om stilistische redenen en dus doordacht geplaatst. Jupiler 23 okt 2004 21:44 (CEST)

Foutieve Samentrekkingen

Horen foutieve samentrekkingen niet bij het pleonasme? Bijvoorbeeld "nachecken" of "duur kosten".

Ik denk dat het een slecht idee is om foutieve pleonasmen erop te zetten `Joël | overleg

als voorbeeld van stijlfout kan dat toch wel ? ConradM 8 jun 2006 07:50 (CEST)

Dat zijn contaminaties.

Klopt...nu je het zegt.. ConradM 15 jun 2006 23:21 (CEST)

Artikel betreffende Pleonasme

In de tekst van het artikel wordt het woord dubbelop gebruikt. Is dit op zichzelf geen pleonasme?

De pasgeboren zuigeling

"De pasgeboren zuigeling" is volgens mij geen pleonasme. Onder een "zuigeling" wordt verstaan: tot ongeveer een jaar oud, en onder "pasgeboren" hoogstens enkele dagen oud, een zuigeling is dus niet altijd "pasgeboren".

Stormbeest 18 jun 2007 13:19 (CEST)

Het rode stoplicht

Volgens de Van Dale betekent stoplicht: seinlicht voor het verkeer Dat is niet altijd rood, het kan ook groen of oranje zijn. "Het rode stoplicht" is dus geen pleonasme.

Stormbeest 28 mrt 2008 11:58 (CET)

Stoplichten.. zijn stiekem toch altijd rood

Niet om het nou weer per sé beter te willen weten maar.. Wat de Nederlander - en zelfs Van Dale - een stoplicht noemt, heet feitelijk een verkeerslicht. Zo staat het ook in de wegenverkeerswet en dergelijke, zie ook http://www.onzetaal.nl/advies/stoplicht.php

Een stoplicht is de term voor een verkeerslicht wat op rood staat. Stoplichten zijn dus wel degelijk altijd rood, in Nederland en omgeving althans. Laptopleon 29 juli 2008

Moord met voorbedachte rade

Moord met voorbedachten rade is geen pleonasme. Dit is een juridische term. Je kunt nl. je van te voren beraden op een moord of iemand in een opwelling doden. Op het eerste staat over het algemeen een zwaardere straf. Daarnaast is het fout gespeld.

Doodslag

Iemand in een opwelling doden is geen moord, maar doodslag. Moord wordt immers gedefinieerd door de voorbedachte rade. Stormbeest 15 mrt 2009 18:19 (CET)

non-verbaal gebaar

Waarom wordt deze toevoeging teruggezet? het non-verbale gebaar is een pleonasme. --77.165.119.217 15 jun 2010 23:17 (CEST)

Ik heb de constructie maar één keer gezien: Non-verbale gebaren in de categorie horen-zien-zwijgen kunnen duiden op signalen dat er gelogen wordt. Hier lijkt echter gebaren geschreven te zijn, terwijl uitingen of gedrag bedoeld werd. Heeft u wellicht een andere bron? Paul-MD 29 jul 2010 18:49 (CEST)

Meningen...

-mijn persoonlijke mening

Meningen zijn, sinds de massamediamachines wereldwijd op volle toeren draaien, niet meer uitsluitend persoonlijk. Hoewel ik het 10 jaar geleden eens zou zijn met dit zinsdeel denk ik daar nu anders over. Er komt tegenwoordig zoveel informatie op ons af dat meningen zelden gegrond zijn in eigen gedachten. In dat geval vind ik het moeilijk om te spreken over persoonlijke mening. Je kunt je afvragen of je zoiets nog wel een mening mag noemen maar dat doen wel dus wel. Daarmee is de inhoud van het woord klaarblijkelijk veranderd.

Dirk Scheringa Bank Bank

De B in DSB staat niet voor Bank, maar voor Beheer. Het is dus Dirk Scheringa Beheer - Bank. Dit voorbeeld kan dus weg. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 94.214.194.191 (overleg · bijdragen)

Niet echt een goed voorbeeld, al had het voor Bank gestaan. Mijn zegen heb je, dus. Kleuske (overleg) 9 sep 2012 11:47 (CEST)

Voorbeeld "zeemeermin"

Van het hier genoemde en uitgewerkte voorbeeld zeemeermin vraag ik me serieus af of het niet eerder als een tautologie dan als pleonasme valt aan te merken. Een van de argumenten hiervoor is dat je in principe zowel meer als zee weg zou kunnen laten (al schijnt meermin de oorspronkelijke vorm te zijn). De Wikischim (overleg) 10 jan 2015 19:29 (CET) Bij nader inzien: wellicht geldt hier hetzelfde als bij taal-purist, aangezien zee-meermin een afleiding is van meermin? De Wikischim (overleg) 10 jan 2015 19:32 (CET)

Ik ben geen geoloog, laat zaan oceanograaf, maar mijns inziens is een zee niet hetzelfde als een meer. Met mythologische wezens zie je wel vaker dit soort taal- en/of cultuurfenomenen. Wie zal het zeggen dat ze zowel zoet- als zoutwateramfibieën(-vissen/-hybriden) waren? Helaas kunnen we het Andersen niet meer vragen zonder een medium in te schakelen. Wellicht heeft de penningmeester daar een potje voor gereserveerd ;-)  Klaas `Z4␟` V:  14 mei 2015 10:57 (CEST)

Voorbeelden

In de eerste plaats vind ik dat er te veel voorbeelden genoemd worden. Het lijkt me niet de bedoeling een uitvoerige opsomming te geven. Dan lijken me de voorbeelden:

- groter groeien - zo optimaal mogelijk, meest optimale oplossing

meer een kwestie van slecht taalgebruik. Madyno (overleg) 7 jul 2016 20:20 (CEST)

Voor beide onderwerpen vrees ik dat smaak een grote rol speelt. Ik vind niet precies hetzelfde als jij, maar kan niet beargumenteren waarom dat een betere mening is. Zo zou ik jou ook kunnen oproepen om met argumenten te komen, maar ik vraag me af of dat wel zin heeft. Wellicht kan (bij punt 1) Valse vrienden ter inspiratie dienen. Er is ook een aparte lijst bij dat verschijnsel. Apdency (overleg) 7 jul 2016 20:31 (CEST)

Ik ben ertegen 'zo optimaal mogelijk' als pleonasme te beschouwen. Het is niets anders dan verkeerd taalgebruik. En in de kennelijk geaccepteerde betekenis van 'zo goed mogelijk' is het ook geen pleonasme. Madyno (overleg) 11 jul 2016 19:34 (CEST)

Te veel voorbeelden brengt het artikel uit balans. Bovendien is het de bedoeling van een encyclopedisch artikel dat het het onderwerp beschrijft in plaats van het te verduidelijken door middel van voorbeelden. Als je aan de hand van voorbeelden duidelijk denkt te kunnen maken aan de lezer wat een pleonasme is, dan kan je ook volstaan met het fenomeen stoplicht te beschrijven door middel van een afbeelding ervan en verder niets.

Voorbeelden zijn wat het woord al zegt: een gebruik van het fenomeen in de praktijk om tot beter begrip te dienen. Meer voorbeelden leiden niet tot een begrip dan enkele voorbeelden. Enkele voorbeelden zijn derhalve simpelweg ook voldoende, als ze überhaupt al nodig zijn. EvilFreD (overleg) 21 jan 2017 22:30 (CET)

Grote vriendelijke reus is GEEN pleonasme?

(het gaat om deze terugdraaiing Hansmuller (overleg) 11 jul 2016 18:58 (CEST))
Onderstaand overleg is door Hansmuller gecopieerd vanaf mijn OP, het lijkt mij correct (en gebruikelijk) om dit te vermelden. Bob.v.R (overleg) 11 jul 2016 20:02 (CEST)

Beste Bob, weet je het zeker? Groeten, Hansmuller (overleg) 6 jul 2016 20:33 (CEST) Wat klopt hoeft niet teruggedraaid.

Laten we eens bij het beginnen: Hansmuller, wat was eigenlijk de bedoeling van die olijke aanpassing? Was "grote reus" niet al een voldoende duidelijk voorbeeld van een pleonasme? Moest deze per se gepaard gaan met een literaire verwijzing? Was die aanpassing wel echt een verbetering te noemen? Vind je zelf ook niet een heel klein beetje dat de toevoeging vooral afleidde van het doel van het voorbeeld? Ben je het oneens met de stelling dat de aanpassing daarom eerder een verslechtering dan een verbetering was? EvilFreD (overleg) 7 jul 2016 00:06 (CEST)

En leg na het door jou beantwoorden van de vragen EvilFreD graag nog even uit waarom naar jouw mening een reus altijd vriendelijk zou zijn. Bob.v.R (overleg) 7 jul 2016 04:55 (CEST)

Tsjonge, nou ik had een bekend echt voorbeeld te pakken, wie zegt/schrijft er nu "grote reus"? (EvilFred maakt het te ingewikkeld. Antwoorden: niet olijk, nee, mag, ja, nee, ja. Poepoe.) Dus het was een verbetering. Hansmuller (overleg) 7 jul 2016 11:40 (CEST)

Opmerking van Bob is onlogisch, het gaat om een bekend voorbeeld, geen algemene stelling. Bob beantwoordt mijn vraag niet eens, daar is overleg voor bedoeld! Vriendelijke groet beiden, Hansmuller (overleg) 7 jul 2016 11:43 (CEST)

Ik weet niet of jij je nog het voortgezet onderwijs kan herinneren, maar daar reeds kwam het voorbeeld van de grote reus voorbij, net als witte sneeuw. Ik weiger te geloven dat je het nuttig vindt om iets toe te voegen aan deze schoolvoorbeelden, die de kernachtigheid van deze voorbeelden onderuithaalt. Ik maak het te ingewikkeld? De kritiek op jouw toevoeging is juist dat jij dat deed. Je ging in tegen het KISS-principe en leidde af van het doel van het voorbeeld. Bij "grote reus" zal niemand moeite hebben om tebegrijpen dat het een pleonasme is om van reus te zeggen dat hij groot is. Bij "grote vriendelijke reus" kan iemand zich afvragen waar zich het pleonasme in bevindt. Aan het voorbeeld alleen kan je in ieder geval niet opmaken wat precies een pleonasme is. EvilFreD (overleg) 7 jul 2016 18:12 (CEST)

Ik zie geen antwoord van Hans Muller op mijn heldere vraag. Voor het overige heb ik ernstige twijfels of de opmerkingen van Hans Muller in dit overleg serieus en oprecht bedoeld zijn. De door Muller voorgestelde vervanging van 'een grote reus' door 'een grote vriendelijke reus' zou een evidente en aanzienlijke verslechtering inhouden, zoals hier al door EvilFred is toegelicht. Bob.v.R (overleg) 7 jul 2016 21:06 (CEST)

Is dat niet overspannen van jullie beiden? Bob stelde ik een vraag: hij antwoordt niet, begrijpt overleg niet? EF is apert onredelijk en geen partij, heeft de wijziging niet eens goed bekeken. Ik herinner met "grote reus" niet van mijn school. GVR is een echt voorbeeld. Bob, waarom terugdraaien? Groeten, Hansmuller (overleg) 11 jul 2016 18:51 (CEST)

Einde gecopieerd overleg.

Dan maar dit compromis: een grote reus zoals in grote vriendelijke reus (Roald Dahl). Groeten, Hansmuller (overleg) 11 jul 2016 19:24 (CEST)

Hansmuller antwoordt niet op mijn vraag waarom hij van mening is dat iedere reus vriendelijk is. In tegenstelling tot Hansmuller ben ik van mening dat EvilFreD relevante bijdragen aan het overleg heeft geleverd, het lijkt me niet nodig dat iemand anders die argumenten nog eens gaat herhalen. Bob.v.R (overleg) 11 jul 2016 20:07 (CEST)

(bwc) Het lijkt me beter dat je eerst probeert anderen te overtuigen voordat je verdergaat met de verkrachting van dit artikel. Met dit geknoei schiet niemand iets op. Ook je bewerking met betrekking tot 'meest optimaal' blonk niet uit in duidelijkheid en was ook weinig noodzakelijk. De uitleg wordt niet duidelijker met voorbeelden van wat geen pleonasmen zijn. EvilFreD (overleg) 11 jul 2016 20:13 (CEST)

Pleonasme taalfout, nee toch.

Om te beginnen is het in vakliteratuur dikwijls belangrijk om duidelijk te zijn. Met andere woorden, soms is het juist wenselijk om informatie te herhalen en te benadrukken. - Dat vond ik nergens terug op de huidige pagina.

Wat mij ook ontbrak is dat quasi ieder pleonasme wel voor discussie vatbaar is. Deze discussie pagina bevat er al heel wat voorbeelden van. De sneeuw die op de straat ligt is bijvoorbeeld zelden wit. Het lijkt wel dat sommige discussies enkel doorbroken kunnen worden met wetenschappelijk en statistisch onderzoek. Bijvoorbeeld: "vrouwelijke handen". Vanuit een statistisch oogpunt zijn de meeste handen vrouwelijk. --> aha! een pleonasme (?).

Vandaar dat het me echt een zwaar overstatement lijkt om een pleonasme als een taalfout aan te duiden. Het lijkt me eerder dat iedere situatie een afweging is. De vraag is dan telkens: "is het nu duidelijker om het enerzijds kort te houden, of om anderzijds wat herhaling toe te voegen ?" - En dat ontbreekt echt wel op de huidige pagina.– De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 81.82.248.247 (overleg · bijdragen)PS: Wil je voortaan alsjeblieft op overlegpagina's ondertekenen met vier tildes (~~~~)? Er wordt dan automatisch een link naar je gebruikerspagina geplaatst.

In de huidige tekst wordt onder het kopje 'Stijlfiguur of stijlfout?' een genuanceerd beeld geschetst, met de nodige voorbehouden en uitzonderingen. Heeft 81.82.248.247 dat deel van het artikel wel gelezen? Bob.v.R (overleg) 16 jul 2018 11:11 (CEST)

Kostprijs

Ik meen te weten dat de kostprijs aangeeft hoeveel het de producent kost om een product te maken. Dit ter onderscheid van de prijs waartegen het product wordt verkocht. Dus ik betwijfel of dit een pleonasme is. Bob.v.R (overleg) 1 jul 2019 12:49 (CEST)

Bij deze heb ik dit voorbeeld verwijderd. Bob.v.R (overleg) 3 jul 2019 03:36 (CEST)

Rustpauze

Een pauze kan om diverse redenen worden gehouden. Een ervan is het tonen van reclame, een andere is het kunnen voeren van informeel overleg. Ook uitrusten kan een reden zijn voor een pauze. Het woord 'rustpauze' is geen pleonasme. Bob.v.R (overleg) 2 feb 2020 16:24 (CET)