Overleg:Relativiteitstheorie

Ik heb het onderdeel over de algemene Relativiteitstheorie (naar mijn mening) iets helderder en meer gestructureerd gemaakt. Ik heb geprobeerd enkel het allerbelangrijkste te vermelden.

Ik heb ook vermeld dat het Galileaanse relativiteitsprincipe het principe is dat gebruikt wordt in de klassieke mechanica.

Ik heb ook de link naar een (nog onbestaand) artikel 'relativiteitsprincipe' verwijderd, gezien dit artikel zelf eigenlijk al vooral over relativiteitsprincipes gaat. Zou het artikel misschien beter zelf 'relativiteitsprincipe' getiteld zijn? Thomasd 12 jun 2006 18:04 (CEST)

Het is heel juist om eerst algemeen het begrip "relativiteitsbeginsel" neer te zetten, en dan met de concrete theorieën van Galileï/Newton en Einstein te komen. Volgens Galileï/Newton moeten natuurwetten invariant zijn bij transformatie naar een eenparig bewegend ander assenstelsel, volgens de (speciale) relativiteitstheorie moeten natuurwetten invariant zijn bij een Lorentztransformatie, een soort draaiing in de ruimte-tijd. Alleen is het een klein foutje dat het lemma nu met Einstein begint en Galileï daarna pas aan bod komt. Dat is niet de juiste volgorde, naar mijn bescheiden mening. Rbakels (overleg) 30 jan 2021 01:41 (CET)

James Maxwell

Misschien moet James Maxwell ook in dit artikel genoemd worden? http://en.wikipedia.org/wiki/James_Clerk_Maxwell TheMajor 29 dec 2006 12:00 (CET)

bijgevoegd, Drirpeter 21 apr 2007 10:55 (CEST)

Maar dan mag onze landgenoot Lorentz al helemaal niet ontbreken. Centraal in de speciale relativteitstheorie staat de lorentztransformatie: natuurwetten moeten "invariant zijn bij lorentztransformatie".

En Minkowski? Hij zorgde voor de wiskundige onderbouwing van de algemene relativiteitstheorie.

Maxwell zou ik niet meteen met relativiteitstheorieën associëren. Rbakels (overleg) 22 jun 2017 15:30 (CEST)

Splitsen

Ik zou er toch voor zijn om 'Relativiteits principe een apart artikel te maken. En dan het stuk over Galileaanse relativiteit mee te nemen. De naam R-theorie is helemaal met Einstein en bijna-lichtsnelheden verbonden, terwijl het principe dat natuurkundige wetten in verschillende referentiekaders identiek moeten zijn veel algemener is. Is in de engelse wikipedia ook een duidelijk apart item. Bijval ? Sjoerd22 4 apr 2008 22:38 (CEST)

Ik steun dit voorstel. --Kalsermar 5 apr 2008 00:32 (CEST)

Het lijkt me logisch dat iemand die iets gaat lezen over de speciale relativiteitstheorie eerst 'uitgenodigd' wordt te lezen wat de Galileïsche relativiteit zoals hier beschreven inhoudt. Het ene ligt dus duidelijk in het verlengde van het andere.

Ook in het huidige stuk over de speciale relativiteitstheorie zou best expliciet naar de tekst over de Galileïsche relativiteit mogen worden verwezen (ik zou daar althans een voorstander van zijn). En nu wordt het alleen maar in algemene termen genoemd.

Kortom, de lezer zou wat mij betreft duidelijker op de overeenkomsten en verschillen tussen beide benaderingen mogen worden gewezen. Helpt Sjoerds voorstel daarbij? Ik aarzel. Groeten, Bob.v.R 5 apr 2008 02:01 (CEST)

Mijn opmerking moet ik iets nuanceren. In de tekst van speciale relativiteitstheorie worden de verbanden met Galileï wel aangegeven, maar bij de formules voor x, y, z en t worden er géén verschillen meer behandeld met de 'traditionele relativiteit'. In dat gedeelte zou dus nog wat verbetering mogelijk zijn. Bob.v.R 5 apr 2008 02:10 (CEST)

Vierde dimensie

Naast correcties van enkele typ- en taalfouten (zo is "Galileïsch" een germanisme!) heb ik op één plaats een formulering aangepast. Onder het kopje "Speciale relativiteitstheorie", laatste alinea, stond "...tijd is de vierde dimensie". Dit is in principe correct. Ik kan me echter mateloos ergeren aan dat gefilozever van leken die meteen beginnen te zweven zodra het woordje "relativiteit" valt. Je krijgt dan van die zwampraat als zou Einstein "de vierde dimensie" ontdekt hebben. Ik heb daarom de betreffende zij gewijzigd in "...de tijd speelt de rol van de vierde dimensie." Ik hoop dat daarmee althans een deel van die wouwelaars duidelijk wordt dat Einstein helemaal geen vierde dimensie "ontdekt" heeft, maar hooguit een toepassing ervan.

--HHahn (overleg) 23 dec 2009 10:46 (CET)

Hij heeft inderdaad geen vierde dimensie ontdekt. Maar hij heeft wel ontdekt dat wij allemaal in een vierde dimensie leven.

Namelijk: Als je met een persoon afspreek op een plaats die de persoon niet kent, moet die persoon het adres in een GPS steken of op een kaart kijken.

De GPS werkt met coördinaten: hoogte, breedte en diepte. Maar er is nog een informatie te kort. De tijd natuurlijk !

Want als de persoon om 14 uur bijvoorbeeld wacht en je komt maar om 19 uur, dan is de persoon wellicht al weg. En de afspraak is gefaald.

Dus om op de juiste tijd samen komen is heel belangrijk om elkaar te zien.

En nogmaals wij leven in een wereld met vier dimensies (lengte, breedte, diepte en tijd). – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 91.181.58.133 (overleg · bijdragen) 19 apr 2011 15:36

Intussen vermag ik niet in te zien wat deze toevoeging met relativiteitstheorie te maken heeft. Relativiteitstheorie heeft niets te maken met dergelijk geredeneer. Het is een geavanceerde natuurkundige theorie, waar leken zich beter niet aan kunnen wagen, als ze niet als leek door de mand willen vallen. Je hebt eer een flinke hoeveel heid hogere wiskunde voor nodig als je er echt iets van wilt begrijpen. » HHahn (overleg) 19 apr 2011 15:57 (CEST)

Het bijzondere is dat in de(speciale) relativteitstheorie de tijd een dimensie vormt die - enigszins - gelijkwaardig is aan de bekende ruimtelijke dimensies, d.w.z. dat je kunt draaien in vier dimensies. Wiskundig is de truc om naast de bekende drie cartesische coördinaten (x, y, z) de tijd vermenigvuldigd met de lichtsnelheid en de imaginaire eenheid (ict) net zo te behandelen als een ruimtelijke dimensie (ct heeft de dimensie van een lengte), Intussen is de tijd toch een beetje anders: die loopt altijd door, en bewegen van in de tijd is niet vrij.~

De tijd als een soort van vierde dimensie is echter wel essentieel in de lorentztransformatie. Speciale relativiteitstheorie verlangt dat natuurwetten "invariant zijn bij lorentztransformatie". Het bijzondere is niet dat de tijd een dimensie is, maar dat die tot op zekere hoogte vergelijkbaar is met ruimtelijke dimensies. Rbakels (overleg) 22 jun 2017 15:38 (CEST)

Is toevoeging relevant?

Er werd een groot stuk tekst ingevoegd, afgeleid uit een analyse van iemand van het NikHef. Ik stel voor dat eerst op deze OP overleg wordt gevoerd of de toevoeging zinvol is, en daarna verder te bekijken hoe ermee om te gaan. Bob.v.R (overleg) 30 aug 2022 14:47 (CEST)
De tekst die men wilde toevoegen is de volgende:

Jo vd Brand van het Nikhef presenteerde de relativiteitsinzichten van Galilei in een artikel over 'Galileo Galileï en het relativiteitsprincipe'. Stel u voor dat u een blok ijs op een glazen plaat legt en met kracht naar opzij wegduwt: het gaat glijden en komt uiteindelijk tot stilstand. Maak nu de plaat nat; het blok zal een grotere weg afleggen, alvorens tot stilstand te komen. Neem dan een blok droogijs (bevroren koolstofdioxide). Dit glijdt bijzonder soepel over een luchtkussen van koolstofdioxidedamp. Neem dan waar dat dit blok veel verder gaat glijden, en wel zonder een noemenswaardige vermindering van snelheid nu. Voorafgaand aan Galileo Galileï (1564 - 1642) was algemeen de gedachte dat er altijd een kracht nodig is om een object met constante snelheid te laten bewegen. Galileï zag in dat het juist de wrijvingskrachten zijn die een vertraging veroorzaken. Wanneer de wrijving minder wordt, dan is er ook minder afname van snelheid. Hij beredeneerde dat als het zou lukken om alle krachten van een object te verwijderen, inclusief de wrijvingskrachten, dat dan de snelheid van een lichaam zelfs nooit zal veranderen. Deze eigenschap noemde hij 'inertia'.

Dit brengt met zich mee dat er mechanisch geen verschil bestaat tussen een object in rust of een object dat met constante snelheid beweegt. Stel u voor dat u een reiziger bent in een trein, die met constante snelheid horizontaal langs een rechte lijn beweegt. U plaatst een knikker in het gangpad. Relatief ten opzichte van de trein is de knikker in rust, zolang de trein met constante snelheid ten opzichte van de rails beweegt. Relatief ten opzichte van de rails beweegt deze met dezelfde snelheid als de trein. Zowel de trein, zolang die met constante snelheid beweegt, als het perron zijn nu, in goede benadering, inertiaal systemen.

(Wanneer de machinist begint af te remmen voor het volgende station, dan vertraagt de trein ten opzichte van het perron - een negatieve versnelling is dit - en u zult zien dat de knikker naar voren begint te rollen. Die is ineens aan het versnellen ten opzichte van de trein, ondanks het feit dat er geen kracht op aan het inwerken is! Nu vormt de trein een referentiesysteem dat versnelt ten opzichte van een inertiaal referentiesysteem en is deze dus geen inertiaal referentiesysteem meer.)

Er zitten m.i. in het verhaal wel enkele goede elementen, maar het is ten eerste (veel) te uitgebreid, en tweede lijkt het me iets voor op het einde van de sectie i.p.v. aan het begin. Bob.v.R (overleg) 30 aug 2022 16:07 (CEST)

Op einde van de sectie is inderdaad beter. Jan janman (overleg) 1 okt 2022 19:06 (CEST)

Relativiteit

Zo'n zin als: "Dit brengt met zich mee dat er mechanisch geen verschil bestaat tussen een object in rust of een object dat met constante snelheid beweegt" roept bij mij meteen de vraag op wat het betekent dat een object 'in rust' is of 'met constante snelheid' beweegt. Madyno (overleg) 1 okt 2022 19:48 (CEST)