Overleg:Sjwa

"In het Nederlands zijn lettergrepen met sjwa's altijd onbeklemtoond. Dit geldt ook voor het Engels en de meeste andere Europese talen; het Albanees en het Bulgaars vormen hierop uitzonderingen."

Je kunt het Nederlands hier niet zomaar gelijkstellen aan "het Engels en de meeste andere Europese talen": in het Nederlands kán een sjwa namelijk best beklemtoond worden (ik zeg jarén, niet jáár). In het Duits is dit niet mogelijk, daar wordt een sjwa bij beklemtoning [ɛ] (<Jahre> ['jarə] wordt [ja'rɛ]), en voor het Engels zal iets dergelijks gelden. Känſterle 8 okt 2007 15:57 (CEST)

ok, verander je 'altijd' in 'bijna altijd' vels 8 okt 2007 17:04 (CEST)

Dan klopt het helemaal niet meer. Känſterle 8 okt 2007 18:08 (CEST)

Hrm, da's waar vels 9 okt 2007 09:24 (CEST)

"jarén" wordt alleen gezegd om te benadrukken dat het een meervoud is, anders krijgt deze sjwa geen klemtoon. Maar hoe zit het bijvoorbeeld met de u in "turnen", "putten", enz.? Deze sjwa krijgt toch een klemtoon? Wel krijgt de sjwa in gewone stijl nooit een klemtoon als die zich in de laatste lettergreep bevindt. Stormbeest 13 feb 2008 18:50 (CET)

Die 'u' is geen sjwa. Flyingbird 5 aug 2009 20:37 (CEST)

Fantasie

Ligt het aan mij, of moet men de fantasie wel enorm laten kronkelen wil men het woord 'svarabakhti' laten lijken op het woord 'sjwa'? ;-) Weet iemand een bron voor deze etymologie? Is de invloed van 'svarabakhti' op het gebruik van het woord SCHWA verder ook niet wat te speculatief? Flyingbird 2 jul 2009 02:08 (CEST)

Deze thread elders gaat ook over het onderwerp: http://www.wordorigins.org/index.php/forums/viewthread/406/ Het grappige is, dat iemand het Duitse woord "schwach" er ook mee associeert. Dit woord lijkt meer op SCHWA dan 'svarabakhti' maar heeft er ook niets mee te maken. 🙂 Flyingbird 5 jul 2009 11:23 (CEST)

Inmiddels zijn we meer dan een maand verder. Ik vervang de volgende paragraaf (in rood aangegeven) van het artikel straks. Het zou me niets verbazen, als gebruiker Fonolog of een ander wel degelijk goede bronnen voor de alternatieve etymologie kan aandragen. In dat geval kan het weer teruggeplaatst worden! Dit mede na feedback van FransvanNes in het Taalcafe.

Herkomst van het woord

Merkwaardig genoeg zijn er twee etymologieën voor de naam van de klinker:

1. In de eerste plaats lijkt hij afkomstig uit het Hebreeuwse שְׁוָא (šěwā’, /ʃəˈwaʔ/, 'leegte‘). In deze taal wordt de sjwa aangegeven met twee punten onder elkaar, die onder een medeklinker worden weergegeven in gevocaliseerde teksten, en geeft hij ook de 'stomme e' weer, of wordt niet uitgesproken.
2. In de tweede plaats kan hij een afkorting zijn van 'svarabakhti' van het Sanskriet-woord svarabhaja dat een klinker aanduidt die een woord in tweeën deelt (svar = 'klinker' en bhaja = 'verdelen'). Mogelijk heeft de toevallige omstandigheid dat het Sanskriet-woord voor deze klinker veel leek op de Hebreeuwse benaming bijgedragen aan het succes van de laatste in de literatuur.

Flyingbird 4 aug 2009 17:56 (CEST)

Het volgende is verhuisd van mijn overlegpagina Flyingbird 12 aug 2009 18:00 (CEST)

Sjwa

Beste Flyingbird,

Mijn opmerkingen over sjwa zijn weliswaar gebaseerd op eigen onderzoek, maar dat wordt wel gepubliceerd, namelijk in de Encyclopedia of Hebrew Language and Linguistics, volgend jaar te verschijnen bij uitgeverij E.J. Brill. Ik heb daarin het artikel 'Schwa in modern linguistics' geschreven.

Fonolog 12 aug 2009 13:25 (CEST)

Hallo Fonolog, Interessant! Dat zal ik t.z.t. dan met interesse lezen. Evengoed zul je toch verwijzingen in literatuur kunnen geven, waarop jij jouw onderzoek baseerde? Of wil je niet op de publicatie vooruitlopen? Ook in wetenschappelijke literatuur wordt veel gespeculeerd, of dat hier het geval is, kan ik moeilijk bepalen. Vandaar dat voor dit soort informatie bronnen cruciaal zijn! Verder bevatten ook wetenschappelijke werken addenda, corrigenda, errata, etc. Vr. groeten, Flyingbird 12 aug 2009 16:52 (CEST)

"uitsluitend in plaatsnamen als Winsum"

Wat dacht je dan van munt, of van rund. Rups, trut, prut, kruk, stuk. Dat is toch dezelfde uitspraak als bij vader.

Nee, een 'u' is geen schwa. Er zit een subtiel uitspraakverschil, zoals bij het voorbeeld in het artikel: katterig en kattenrug hebben een anders klinkende laatste lettergreep. Pooh (overleg) 6 okt 2014 13:26 (CEST)

Ik ken de plaats Winsum alleen van papier en zou het zo uitspreken zoals je het schrijft, met de 'u' van kruk dus. Moet dat echt een sjwa zijn? Bever (overleg) 17 feb 2020 02:07 (CET)

Hut

Zo te zien is dit op 6 dec 2017 om 14:06 aan de tekst toegevoegd: of als u in een beklemtoonde lettergreep (hut), de 'u' in 'hut' is helemaal geen sjwa, toch? De 'o' in 'avond' is er ook ergens ingeslopen. :-) Aha, dat was een edit later van hetzelfde IP-adres. Carol (overleg) 30 aug 2018 19:35 (CEST)

Ik vermoed dat 'avond' wel eens wordt uitgesproken als 'avend', vooral in de verbinding ’s avonds, maar dat wil inderdaad nog niet zeggen dat de sjwa hier standaard is, er is uitspraakvariatie. Wat de u betreft heb je volkomen gelijk. Bever (overleg) 17 feb 2020 02:10 (CET)

Winkol

Ik heb mijn twijfels over de volgende bewerking van Handige Harrie:

Voor een l (zoals in winkel) klinkt de sjwa meer als o, tenzij er weer een sjwa volgt (zoals in winkelen).

Volgens mij is er variatie in de uitspraak van winkel, dus de stelling dat een sjwa voor een -l per se naar een /o/ neigt, lijkt mij te sterk, hoewel het zeker voorkomt. Bever (overleg) 17 feb 2020 02:14 (CET)

Altijd onbeklemtoond

Wie zegt dat een sjwa in het Nederlands altijd onbeklemtoond is? Als ik zeg “niet je, maar wé gaan naar het pretpark”, dan ligt de klemtoon toch echt op de sjwa. Datzelfde geldt voor bijvoorbeeld “het is geen mijnheer, maar méneer”. Mondo (overleg) 10 mrt 2023 11:37 (CET)