Overleg:Stuwwal

Noordelijkste stuwwallen in Nederland

Terecht dat Hondsrug geschrapt is. Ik weet nog even niet of beide andere gebieden (Onstwedde en Sellingen) wel stuwwal zijn. Groet, Tom Meijer _MOP 29 mrt 2009 11:59 (CEST)

In De vorming van het land van Berendsen staat een kaartje dat afgeleid is van een publicatie van Zagwijn uit 1975. Hierin worden alle, nu in het artikel genoemde ruggen als stuwwal aangewezen. Als ik in mijn Bosatlas (51e editie) kijk, krijg ik echter een heel ander beeld. Op de kaart Nederland - reliëfvormen wordt er onderscheid gemaakt tussen stuwwallen (Veluwe, Gooi, Utrechtse Heuvelrug, Rijk van Nijmegen, Sallandse Heuvelrug en Montferland) en gestuwd keileem (onder meer Gaasterland, Texel, Wieringen, Steenwijk, Tankenberg, Onstwedde en nog enkele locaties in Noordoost-Nederland), als bron wordt hier overigens de Rijks Geologische Dienst opgevoerd. Tja, gestuwd keileem lijkt mij ook wat anders dan een stuwwal, zeker als je kijkt naar de definitie die nu in het artikel staat: "Ze verschillen daarmee van morenes, die bestaan uit materiaal dat in de gletsjer is meegevoerd, zoals keileem." Maar betere bronnen heb ik op dit moment ook niet beschikbaar. Wie wel? Groeten, Oskar (overleg) 29 mrt 2009 16:28 (CEST)

De stuwwallen in Noord Nederland verschillen inderdaad van die van midden Nederland. De stuwwallen in midden Nederland bestaan uit opgestuwd materiaal dat al aanwezig was voordat het ijsfront het gebied bereikte. Over de stuwwallen in Noord Nederland en sommige in Twente is eigenlijk vrij weinig bekend over de precieze samenstelling. Wel is zeker dat de bedekt zijn door keileem, omdat ze na hun vorming weer overreden zijn door het ijs. Onder dit keileem zit een combinatie van opgestuwd oorspronkelijk aanwezig materiaal (dus net als de Veluwe etc) en keileem (= morene). Of deze morene vergelijkbaar is met eindmorenes zoals in alpiene gletsjers of dat er alleen grondmorene van het ijs dat de stuwwallen overreed inzit is bij mijn weten nog niet bekend. Omdat het materiaal wel degelijk gestuwd is zou ik het wel tot een stuwwal rekenen. Toch zou het goed zijn om binnen de categorie stuwwal een onderscheid te maken tussen wel en niet overreden stuwwallen.

Groeten Harm Jan

Je hebt gelijk. Bij mijn weten vinden we in Noord Nederland (afgezien van oa Texel) ook geen herhalingen (door verschubbing) van sedimentpaketten (bv opeenvolgingen van Formatie van Kedichem (mag ik eigenlijk niet meer gebruiken), Sterksel, Urk waarop Kedichem, Sterksel en Urk nogmaals ligt, in alle variaties en aantal herhalingen. Dit is in Midden Nederland een vrij normaal verschijnsel. Het sediment in de stuwwallen van in Midden Nederland komt vooral, of misschien wel uitsluitend, uit de aan de Noordzijde grenzende glaciale bekkens. Het is daarbij de vraag of deze stuwing een langdurig proces geweest is (volgens mij niet). Verder zijn geïsoleerde gestuwde heuvels, zoals bv de Needse Berg mogelijk in hun geheel verplaatst. Deze heuvel is volgens Van den Berg daarbij ook nog om zijn as gedraaid.

Er zou meer over de bekkens geschreven kunnen worden. Deze hebben een belangrijke rol gespeeld in het opvolgende interglaciaal maar zijn nu inderdaad bijna volledig verdwenen, in tegenstelling tot de hoogste stuwwallen. Wat uiteraard logisch is. Groet, Tom Meijer _MOP 20 sep 2009 21:03 (CEST)

Ik vergeet te zeggen dat op Texel zeker niet (alleen?) 'gestuwde keileem' voorkomt. De ondergrond is hier al net zo verschubt als in Midden Nederland en voor zover ik weet gaat het alleen maar om pre-glaciale afzettingen. Er zijn onder andere mariene afzettingen uit het Midden Pleistoceen (door Zagwijn beschouwd als Holsteinien, maar waarschijnlijk ouder) in opgenomen.Tom Meijer _MOP 20 sep 2009 21:07 (CEST)