Overleg:Thomas Hobbes

Theologie

Na de werken van Hobbes in het Nederlands gelezen te hebben. Ben ik het niet eens met het laatste stukje onder het kopje Theologie.
In de werken van Hobbes, stipt hij constant de bijbel aan en refereert vaak aan god. Om zo aan te tonen dat hij wel gelovig is en zijn werk in grote overeenstemming is met de Heilige Schrift.
Vervolgens beweert de schrijver van het stukje dat Hobbes suggereert dat god niet kan bestaan zoals omschreven in de bijbel. Dit kun je gewoon niet "een net niet expliciete ontkenning van god" noemen. Het staat er gewoon niet in.
Daarmee is het geen feit, maar een mening, die nooit feitelijk juist kan zijn in mijn optiek. Ik geef toe, Hobbes leefde in een tijd waarin je nog kon opgehangen worden voor het ontkennen van god. En aangezien Leviathan aan het grote publiek gericht was, is het zeer riskant om ook maar te insinueren dat god niet bestaat. Je kunt dus nooit met zekerheid vaststellen of Hobbes in god geloofde. Terwijl er misschien wel impliciet een ontkenning van god wordt gegeven, kun je nooit zeggen dat hij ook daadwerkelijk niet in god geloofde. Ja, ik geef namelijk toe dat ik een aantal keren me afvroeg of Hobbes nou wel echt gelovig was... of dat hij gewoon god vermelde om te zorgen dat mensen hem niet zouden beoordelen op zijn ongelovigheid.
Ik pleit dan ook voor een andere verwoording van het stuk, waar expliciet wordt vermeld dat er niet uit de boeken van Hobbes op te maken is, of hij werkelijk niet gelovig zou zijn. Want de waarheid — impliciet en expliciet — kan arbitrair worden ge-interpreteerd. Daarbij moet er wel worden vermeld dat impliciet in de boeken van Hobbes, een aantal keren blijkt dat Hobbes misschien wel niet geloofde in een god. En het niet als een waarheid moet worden bericht dat Hobbes eigenlijk een atheïst was. NeiNie 4 sep 2006 14:51 (CEST)

---

voel je vrij en ga je gang :-). Ik ben niet echt thuis in de theologie van Hobbes, maar ik denk spontaan aan atheïsme. Misschien is dit te wijten aan de invulling die nadien aan zijn gedachten is gegeven. Eventueel kan er altijd een stukje over de gangbare interpretaties doorheen de geschiedenis aan toegevoegd worden. Er mogen echter - zoals jij zegt - geen zaken aan hem toegeschreven worden die niet door hemzelf geschreven zijn. - Phidias 4 sep 2006 23:06 (CEST)

---

Ik citeer uit de Leviathan:

"Whatsoever we imagine, is Finite. Therefore there is no Idea, or conception of anything we call Infinite. No man can have in his mind an Image of infinite magnitude; nor conceive the ends, and bounds of the thing named; having no Conception of the thing, but of our own inability. And therefore the Name of GOD is used, not to make us conceive him; (for he is Incomprehensible; and his greatnesse, and power are unconceivable;) but that we may honour him." (blz. 11)

"Curiosity, or love of the knowledge of causes, draws a man from consideration of the effect, to seek the cause; and again, the cause of that cause; till of necessity he must come to this thought at last, that there is some cause, whereof there is no former cause, but is eternall; which is it men call God." (blz. 51)

"For he that from any effect hee seeth come to passe, should reason to the next and immediate cause thereof, and from thence to the cause of that cause, and plonge himselfe profoundly in the pursuit of causes; shall at last come to this, that there must be (as even the Heathen Philosophers confessed) one First Mover; that is, a First, and an Eternall cause of all things; which is that which men mean by the name of God." (blz 53)

"And therefore, men that by their own meditation, arrive to the acknowledgement of one Infinite, Omnipotent, and Eternall God, choose rather to confesse he is Incomprehensible, and above their understanding; than to define his Nature By Spirit Incorporeall, and then Confesse their definition to be unintelligible: or if they give him such a title, it is not Dogmatically, with intention to make the Divine Nature understood; but Piously, to honour him with attributes, of significations, as remote as they can from the grossenesse of Bodies Visible." (blz. 54)

Natuurlijk zullen we nooit weten of Hobbes wel of niet in God geloofde. Zelfs als we het hem zelf zouden kunnen vragen zouden we geen definitief uitsluitsel krijgen; misschien liegt hij wel! Het enige wat we kunnen doen is nauwkeurig lezen wat hij ons nagelaten heeft. Mijn conclusie is dan dat Hobbes geen atheïst was, en dat baseer ik op de bovenstaande citaten. Hij hield er weliswaar een afwijkend geloof op na, maar dat zien we bij wel meer filosofen uit die tijd. Denk aan Descartes, Spinoza, Leibniz... --MrPurple 7 nov 2006 19:29 (CET)

In deze citaten kan m.i. inderdaad worden gelezen dat Hobbes niet het bestaan van 'God' ontkende, maar alleen een ander godsbeeld had dan het beeld van 'de man met de baard in de wolken'. Hij schildert hier 'God' als een soort (in zijn totaliteit onkenbare en onvoorstelbare) 'oerbron' van alles. Rikvado 16 nov 2009 13:25 (CET)