Overleg:Wetenschapsfilosofie

Realisten en de aanvaarding van wetenschappelijke modellen

..Realisten vatten elektronen, magnetische velden en dergelijke op als dingen die werkelijk bestaan. Het is naïef in die zin dat wetenschappelijke modellen zonder meer als waarheid worden aanvaard; dit is de interpretatie die door de meeste wetenschappers wordt aanvaard...

Nee meneer de filosoof. Wij aanvaarden die modellen niet zonder meer. Daar komt een ontzettende hoeveelheid werk aan te pas. Pas als uit langdurig en veelvuldig en veelzijdig werk blijkt dat een begrip onontbeerlijk is beginnen wij de realiteit van dit soort begrippen te aanvaarden. En zelfs dan staan we open voor iets beters. Deze filosofische (wan)voorstelling van zake is beledigend voor iedere serieuze wetenschapper en dient verwijderd te worden Gebruiker:Sokpopje

Sorry als ik iemand beledigd mocht hebben. Als u een voorstel heeft om dit artikel over wetenschapsfilosofie te verbeteren, zou ik die graag van u zien.

In welk opzicht vindt u het artikel niet vanuit een neutraal gezichtspunt beschreven?

Wat denkt u ervan als de tekst ; dit is de interpretatie die door de meeste wetenschappers wordt aanvaard... wordt geschrapt?

En wat denken anderen daarvan?

Johan Lont 3 mrt 2006 17:23 (CET)

Misschien zou er gesteld kunnen worden dat vele (zo niet de meeste) wetenschappers beseffen dat het naief is modellen zonder meer te aanvaarden, zelfs als zij uiterst goed ondertimmerd lijken. Ik denk dat dat zeker sinds de relativistische uitbreidingen/veranderingen van de Newton'se mechanica dat besef vrij algemeen is en ook als zodanig in het curriculum onder de aandacht gebracht wordt. Het interessante van juist dat voorbeeld is dat de mechanica van Newton als model niet zo zeer fout gebleken is als ietwat te simpel om zelfs bij zeer extreme omstandigheden geldigheid te behouden. Op zich ligt er natuurlijk nog steeds de vraag of (en op welk moment) wij mensen een modelbegrip als vaststaand gaan beschouwen -terecht of niet-. Bijvoorbeeld het bestaan van de planeet Mars als model voor een lichtverschijnsel zichtbaar van de aarde. Als wij daar voet aan wal zetten moeten wij het bestaan van planeten iha en van Mars in het bijzonder nog steeds als een onzeker model beschouwen? De wetenschapsfilosofie heeft daar denk ik niet zo'n goed antwoord op. -- Sokpopje/Jcwf

Ik vindt de hele zinssnede over realisme vrij cryptisch en ik begrijp niet goed, op welke theorie en op van wiens werk dit betrekking moet hebben... Zonder deze achtergrond is het moeilijk zowiezo wat meer in dit kader hierover te zeggen. Nu heb ik wel begrepen, dat Johan Lont dit artikel grotendeels uit het Engels heeft vertaald. Aan z'n vertaling lijkt weinig mis: Het Engels orgineel lijkt even cryptisch en kort door de bocht. Ik vind het wel wat overdreven om, om deze ene zinssnede, de neutraliteit van het hele artikel te betwijfelen... Mdd 3 mrt 2006 20:39 (CET)

Het probleem lijkt mij te zijn de zinsnede "zonder meer", die naar mijns inziens ook niet weergeeft wat bedoelt word. Wat bedoeld wordt is dat realisten / naief empiristen de modellen gelijkstellen aan de waarheid, dat wat het model zegt is dat wat werkelijk is, terwijl de instumentalisten de modellen gebruiken als bruikbaar instrument voor wat ze willen gebruiken, onafhankelijk of het model de achterliggende 'waarheid' is. Verder vraag ik me af of dit inderdaad is hoe de meeste wetenschappers de wereld zien. Heb daarom artikel aangepast om beide dingen te verbeteren en neutraliteitsvraag weggehaald. Aljen 28 mrt 2006 01:54 (CEST)

Onderwerpen van de wetenschapsfilosofie voorlopig verwijderd

De volgende rode links heb ik voorlopig even verwijderd:

• criteriumprobleem
• curve fitting probleem
• dualiteit
• geloof en rationaliteit
• eenvoud
• methodologisch individualisme
• verisimilitude
• vrije wil en determinisme
• wijsbegeerte van de wiskunde
• wijsbegeerte van de natuurkunde
• wijsbegeerte van de scheikunde
• wijsbegeerte van de biologie
• wijsbegeerte van de cognitieve wetenschap
• wijsbegeerte van de economie
• wijsbegeerte van de geschiedschrijving
• wijsbegeerte van ruimte en tijd
• wijsbegeerte van de sociale wetenschappen

Op het moment dat er artikelen over verschijnen kunnen ze gewoon weer terug. - Mdd 19 nov 2007 00:57 (CET)

Waarheid??

In het artikel komt de term waarheid voor, met de suggestie als zou de wetenschap het streven naar de waarheid zijn. bijv: " Maar wetenschappers kunnen onmogelijk elke actie in het universum hebben onderzocht, om na te gaan of er een reactie is. Hoe kunnen ze dan beweren dat de Derde Wet waar is? " Dat is een opvatting, maar niet een neutraal standpunt. Niet alle wetenschappers nemen het zo gemakkelijk met het woord waarheid. JaapB 17 jun 2008 21:41 (CEST)

Zo ongeveer het enige wat je naar volledige waarheid over De Waarheid kunt beweren is dat het een communistisch dagblad was. Overigens is elke andere opvating naar de mening van ondergetekende inderdaad nogal subjectief.
Hartelijke groeten uit een heet Italië van  Klaas|Z4␟V:  15 jun 2013 00:35 (CEST)

Wetenschap is kennisvinding, niet direct waarheidsvinding. Wetenschap levert theorieën en hypotheses, niet de waarheid. Wel kan van een theorie of model worden gezegd dat het de werkelijkheid zeer goed beschrijft en daarom "waar" geacht mag worden (dit geldt voor Newtons wetten), maar dit zal nooit met 100% waarschijnlijkheid kunnen gebeuren. Voor het vinden of postuleren van de waarheid hebben we filosofie (en religie). Woudloper _overleg 15 jun 2013 12:54 (CEST)

Inductie en deductie

Word er hier niet een grove fout gemaakt en de begrippen 'inductie' en 'deductie' omgedraaid?

Vr.gr, Niels

De verwijzing naar deductie is ingevoerd op plaatsen waar dat behoort. In het kopje 'Inductie' is de verwijzing naar 'Paraconsistente logica' toegevoegd ter duiding van theorievorming rond het inductieprobleem. JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 11 mei 2013 16:50 (CEST)

Een stelling → dilemma om een en ander te verhelderen:'Waar weergegeven deductie en inductie gescheiden lijken - schijnen zij beide in rangorde van boven naar onder (en vice versa) te verlopen en neemt de woord- en betekenisduiding vorm aan van een quasi bepaald rangordelijk systeem'.JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 26 mei 2013 13:57 (CEST). Een voorbeeld hierbij: waar de 'epiek' (de verhalende dichtkunst) en de lyriek' (een gemoedsuiting c.q. emotionele uitstorting) gescheiden worden van de dramatiek (een uitbeelding) zijn zij alle drie 'handelen'.JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 26 mei 2013 14:21 (CEST)

Beste JjOhNn KkONiNgSs, u heeft enkele toevoegingen gedaan, maar die gaan blijkbaar mijn petje te boven. Wellicht zullen andere lezers er dan ook moeite mee hebben. Kunt u niet verhelderen wat u bedoelt? Over welk dilemma gaat het nu net, waarom is dit hier relevant en wat betekent het dat er een rangorde van boven naar onder is. En wat is een quasibepaald rangordelijk systeem. Kortom, het is niet helder op deze wijze. Uw voorbeeld verduistert ook enkel, kunt u misschien aangeven op welke bronnen u dit baseert? Meglosko (overleg) 26 mei 2013 16:03 (CEST)

Ik sluit me hier graag bij aan. mvg henriduvent (overleg) 26 mei 2013 16:13 (CEST)

OK ik wil niets verduisteren. Tussen het algemene en het bijzondere en vice-versa liggen rangordes.

Uit een stelling volgt het ene dilemma de ander op. Nu heb ik de taal als voorbeeld genomen en wel als volgt: Er bestaan drie genres in de leer van de literatuur, nl. epiek, lyriek en dramatiek. Epiek en Lyriek worden als niet dramatisch beschouwd, en Dramatiek als logisch dramatisch (toneel). De vraag is welk determinatiesysteem hier gerechtvaardigd is om te bepalen of epiek en lyriek niet dramatisch zijn. Alle drie literatuurvormen zijn uitvoeringen, handelingen zogezegd. (Uit: Literaire kunst auteur: H.J.M.F. Lodewick bron: H.J.M.F. Lodewick, Literaire kunst. Malmberg, Den Bosch 1975. (41ste druk))

Het dilemma in mijn voorbeeld was inderdaad niet zo goed omschreven. Het dilemma luidt als volgt: Zijn de uitvoeringen van epiek, lyriek en dramatiek alle drie als dramatisch te categoriseren in de zin van een aangrijpende gebeurtenis ? M.a.w. wat wordt hier ten tonele gevoerd ?

Ik heb mede geprobeerd Niels als niet geautoriseerde gebruiker te helpen. JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 26 mei 2013 18:49 (CEST)

Het dilemma wat volgt uit de stelling 'Waar weergegeven deductie en inductie gescheiden lijken - schijnen zij beide in rangorde van boven (algemeen) naar onder (bijzonder) en vice versa te verlopen en neemt de woord- en betekenisduiding vorm aan van een quasi bepaald rangordelijk systeem' luidt dan als volgt: Bestaan er quasi rangordelijke systemen en hoe worden wanordelijke systemen in kaart gebracht ?

In de suggestie dat alle zwanen en raven enkel zwarte veren zouden hebben, sluit het uit dat er bij raven en zwanen (in de naamgeving op semantische basis) anderskleurige veren gevonden zouden kunnen worden; hetgeen natuurlijk niet zo is.JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 26 mei 2013 19:35 (CEST)

Het kan niet zijn dat alle vraagstellingen ineens beantwoord worden; het valt allemaal niet mee ! Eerst de vraag stellen wat eerst komt: een stelling, een dilemma of een theorema. Dan volgt of iets wanordelijk is of in een paradoxale consistente bestaat of dat het een nieuw fenomeen betreft.

Now in English another dilemma: When one gather and recognise in psychological and psychiatric order and sense (wearing soul and cross) being in a black (w)hole (astronomical) - reminded as surviving within guarded life and its continuum -; how according the knowledge of science and holistic reviews should thou act ? JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 28 mei 2013 00:02 (CEST)

Wetenschapskritiek: er zijn veel meer mensen die zich bezig houden met logaritmen; de Cynisten spraken over overleven .. Waar deon (Grieks: plicht; bv. hulpverlening) vooraf gaat aan telos (Gieks: doel; bv. overleven) is het Bijbels en socialistisch principe axiomatisch. Waar doel (telos) vooraf gaat aan plicht (deon) ontstaat een nieuw axioma. (Dan wel: Bijbels ((of rebels)) een nieuw verbod en/of gebod ontstaat). Het is uiteindelijk het probleem van de stelling van exclusiviteit en inclusiviteit (dan wel hoe de exogene dimensie zich verhoudt tot de endogene dimensie). De regenererende waarheid vervolgt zich op stellingen naar gevolgde of vervolgde bewijzen zoals die uitgevoerd zijn of als uitvoerbaar worden gesteld - of gelijk aan de keuze worden beslist (systeem-, beslis- en/of speltheorie). Zodoende ontstaat een paradox: de theoretische en praktische oordeel- en beslissingsmacht staat voor de exclusiviteit van die handelingen. De letterlijke en figuurlijke situatie (generatie, omstandigheid, waarheid en leugen) geeft de realiteit weer. Dat is een continuüm proces .. Wanneer de eeuwen van alle Geloven achtervolgd worden door het geheel, dan is er niet alleen een Messias (Theologie) ; Hij moet ergens Zijn Universum als historisch principe uitvoerbaar achterlaten .. Het gaat over de aarde waar wij Allen overheen lopen. Er zijn heden-ten-dage contractverplichtingen, risico's en patenten waar de Beurzen proces voeren over een achterhaald systeem .. JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 11 jun 2013 23:49 (CEST)

• Dus? mvg henriduvent (overleg) 11 jun 2013 23:52 (CEST)

Onderstaande tekst komt gedeeltelijk uit Bersselaar, V. van den (2003): Wetenschapsfilosofie in veelvoud, Bussum, Coutinho:

Ongewenste gevolgen van handelingen zijn in elke samenleving schering en inslag. Socrates biedt een methode aan om mensen tot meer inzicht te laten komen, dan men denkt dat zij bezitten. De kern van de methode is: een diepgaande bezinning op de ware betekenis van de woorden om door te dringen tot de achterliggende begrippen of ideeën. De methode daarbij is het dialectische gesprek.

Over het Socratisch gesprek kunnen twee dingen opgemerkt worden: het heeft een expliciet doel: het in mensen al aanwezige inzicht los maken. het heeft een impliciet doel: mensen de weg tot inzicht bijbrengen, dat wil zeggen: mensen leren hoe ze zelf al redenerend, vragen stellend en reflecterend tot inzicht kunnen komen.

Socrates gaat als volgt te werk: om te beginnen maakt hij op grond van de mening die zijn opponent heeft geuit bepaalde gevolgtrekkingen en vervolgens vraagt hij of deze met die gevolgtrekkingen kan instemmen of niet. Als de tegenstander zijn conclusies beaamt, maakt Socrates nieuwe gevolgtrekkingen op grond van de oude en vraagt zijn opponent opnieuw of hij er mee in kan stemmen of niet. Socrates stelt vragen van een gesloten type, waar de tegenstander alleen met ja of nee op kan antwoorden. Vaak loopt deze ondervraging erop uit dat de opponent zich aan het eind van het gesprek genoodzaakt ziet in te stemmen met een conclusie die in strijd is met de mening die hij aan het begin heeft geopperd.

Een karakteristiek van de dialectiek komt naar boven als er een serieuze afweging van standpunten komt, namelijk de poging tot de waarheid door te dringen via de afweging van tegengestelde standpunten. Plato definieert dialectiek daarom als het weten, dat te voorschijn komt uit een discussie die begint op basis van tegengestelde meningen. De methode om zo’n discussie tot een goed einde te brengen bestaat in (de analyse en de synthese) verbinding en scheiding van begrippen. Wanneer we deze methode gewetensvol toepassen, zullen we tot de ware betekenis komen van de begrippen, ofwel, tot de ideeën doordringen. Het eindresultaat van de Socratische gesprekken is meestal, dat de standpunten uit het begin van het dialoog achterhaald blijken te zijn zonder dat er nieuwe standpunten voor in de plaats zijn gekomen.

In de dialectische discussie van Plato en Socrates heeft de ene partij een stelling (these) en een andere partij deze weerspreekt met een tegenstelling (antithese). Bij Kant is de antithese niet meer dan de omkering of de ontkenning van de bewering uit de these. These en antithese zijn bij hem beweringen die met gelijk recht verdedigd kunnen worden, maar onbewijsbaar zijn, bijvoorbeeld ‘de mens is vrij’; ‘de mens is niet vrij’. Bij Hegel is de antithese niet een gewone omkering of ontkenning van de these, maar vloeit deze als consequentie uit de these voort. Uit Hegel’s idee komt de synthese voort. De synthese is een combinatie van these en antithese maar heft deze twee wel op. Een synthese is altijd voorlopig en is een bron van nieuwe tegenstrijdigheden.

Waar het nu om gaat is dat er sprake kan zijn van vooruitgang, in het denken of in de geschiedenis, omdat er na de antithese geen stap terug is, alleen maar een stap verder, namelijk de synthese. Wanneer er sprake is van de omslag van de antithese, komt het ook tot synthese en is er sprake van vooruitgang. Hegel gebruikt het woord aufheben hier voor, wat opheffen betekent. De these en de antithese blijven besloten in de synthese. Als namelijk een bepaalde ervaring weg zou vallen, zou ook het inzicht instorten.

Negatie is ontkenning. Volgens Hegel is negatie de motor van de vooruitgang. Synthese wordt nieuwe these (dialectische cirkel) de negatie zorgt ervoor dat de cirkel door blijft rollen (motor) door steeds weer een antithese te bedenken voor de these. JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 13 jun 2013 16:09 (CEST)

Waar Socrates en Plato samenkwamen: Wat oude synthesen niet meer toelaten, veronderstelt dat de voormalige, verouderde en vergankelijke thesen en daarbij helpende antithesen op dat onderwerp niet meer geldig zijn. De premissen zijn verdwenen. Zullen de allernieuwste uitdagingen een volledig beeld kunnen geven van alle bevattingen, met alle vragen en antwoorden tegelijkertijd ?

(English) Negligent actions onto false premisses are recalled on further dispositions gathered on all falsified issues.

(Francais) Les dispositions sont traduiré dans les nouvelles premissions et conformé dans les transitions totales que proposent. Les lessons pedagogiques sont les premieres émisions a vos l'ínnovations.

(Deutsch) Was soll sich da nachfolgen ? Da eröffnet sich das All und wie geht es Gobal weiter ? Die verklärte Nacht und der verklärte Tag ergibt sich schon als unmöglich verurkundet. Was ergibt sich weiter als unverklärt ? Die Wahl der Anzweifelungen stand schon befor. Aber da gesteht sich die Demokratie als beformundet; dafür sollen wir aufpassen, diese Ereignisse sind nicht berechnet. So gibt es auch Anglo-Saksische Differenzen und es soll sich schon (Dienst)bezüglich erweisen und vergleichen lassen in wie ferne dass reichen kann: wesentliche Würde und sämtliche Wert sollen Richtschnur sein. JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 14 jun 2013 00:56 (CEST)

JjOhNn KkONiNgSs, deze overlegpagina dient om te overleggen over de (waarde van de) inhoud van het artikel over wetenschapsfilosofie. Het is mij echter niet duidelijk waar u met u opmerkingen hier heen wil. Als u het nog steeds doet om Niels te helpen dan vrees ik dat hij deze dingen toch niet leest. Verder blijft mijn opmerking geldig, het is moeilijk uw gedachten te volgen omdat ze nogal esoterisch overkomen. Als u overweegt deze opmerkingen aan het artikel zelf te willen toevoegen, besef dan dat wikipedia er niet is voor eigen onderzoek te publiceren, hoe briljant het ook is, helaas. Voor meer informatie over dat laatste, zie hier. (Als u per se uw ideeën kwijt wil, kunt u pogen ze uit te leggen op mijn overlegpagina, hoewel ik moet waarschuwen dat ik, zoals ze hier nu staan, ze niet begrijp). Meglosko (overleg) 14 jun 2013 09:11 (CEST)

En alweer sluit ik me van harte aan bij deze suggesties, met dien verstande dat ik u niet uitnodig uw gedachten toe te voegen aan mijn overlegpagina maar eerder denk aan uw overlegpagina. mvg henriduvent (overleg) 14 jun 2013 09:16 (CEST)

Ik heb gepoogd uit te leggen hoe - het door mij in het Artikel aangevoerde onderwerp - het theoretische gedeelte van de paraconsistente logica inwerkt op de empirische werkelijkheid.

Ik had al eerder een sfeerbeeld gekregen over het feit dat u beide kritisch bent. Ik reken mijzelf niet tot het esoterisme (c.q. zweverigheid) en ik vind het Artikel over wetenschapsfilosofie dan ook niet volledig. Als ik u beide niet kan inspireren dan beteken ik nog wel iets voor anderen. Het is dan ook uit den boze dat ik op uw eigen Overlegpagina de zaken uit de doeken ga doen. Dat u beide een houding aanneemt zoals beschreven, is dan ook niet tevredenstellend en roept op deze Overlegpagina niet op tot een Artikeluitbreiding die gebaseerd is op welgemeende dialoog. Het is eerder een waardeoordeel waar u beide verder niets mee aanvangt .. Ik sluit mijn overlegstatus op dit onderwerp af; overigens wetende dat wij niet de enigen zijn die dit alles kunnen lezen. JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 14 jun 2013 14:21 (CEST)JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 28 jun 2013 12:15 (CEST)

Terecht merkt u op dat ik kritisch ben over uw bijdragen. De inhoud is zodanig dat deze voor zeer weinigen toegankelijk is (in die zin esoterisch). De stijl is zodanig dat niet duidelijk is waarover het overleg gaat en met wie wordt overlegd (in die zin is niet duidleijk waar u heen wilt). Dit samen was aanleiding voor mij kritisch te reageren. En ja, het is ook een waarde-oordeel. Het geven van een oordeel over artikelen of fragmenten daarvan is hier goed gebruik, met de bedoeling tot goede en voor velen begrijpelijke artikelen te komen. Ik begrijp dat deze reacties u niet tevreden stellen, maar hopelijk is er over enige tijd wel een door allen als vruchtbaar ervaren overleg mogelijk. mvg henriduvent (overleg) 14 jun 2013 15:10 (CEST)

Aan de rubriek 'Zie ook' zijn de verwijzingen naar Ethiek en Paraconsistente logica toegevoegd om in die zin en geest een en ander vruchtbaar voor te bereiden. MVG En dit blijft ook zo ondanks alle twijfel over wetenschap. JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 28 jun 2013 12:15 (CEST)

Beste JjOhNn KkONiNgSs, ik heb deze toevoegingen teruggedraaid omdat het niet duidelijk is wat de link met ethiek en par. logica is. Ook wordt deze link niet in de traditionele overzichten van wetenschapsfilosofie gegeven. Want besef, dat dit artikel een weerspiegeling moet zijn van de toonaangevende literatuur over wetenschapsfilosofie, en er geen plaats is voor eventuele opmerkingen over wat al dan niet verkeerd is met deze literatuur van eigen hand. Als u kan aangeven dat meerdere werken over wetenschapsfilosofie (niet de specialistische studies, maar de overzichten) een link plaatsen met de ethiek en par. logica, dan hoor ik dat graag. Anders zie Wikipedia:Geen origineel onderzoek. Mvg, Meglosko (overleg) 28 jun 2013 13:16 (CEST)

Zie maar, meneer de filosoof. 87.209.82.218 6 jul 2013 14:38 (CEST)

Voor meer informatie zie Tomas Sedlacek 'De economie van goed en kwaad' hoofdstuk: 'De monteur Descartes' paragraaf: 'Modellen en mythen' . Verder is het hele boek aanbevelenswaardig. Met vriendelijke groet JjOhNn KkONiNgSs (overleg) 27 sep 2013 15:34 (CEST)

Voor verdere duidelijkheid over 'Wetenschapsfilosofie' kunt u zich in verbinding stellen met de Nederlandse Vereniging voor Wetenschapsfilosofie (NVWF). Ook biedt de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) uitkomst over dit onderwerp. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 87.209.82.218 (overleg · bijdragen)

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Wetenschapsfilosofie. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20080312003629/http://www.klari.net/ingrid/articles/femtheo.html toegevoegd aan http://www.klari.net/ingrid/articles/femtheo.html

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 21 jan 2018 19:52 (CET)