Peperstraat
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Peperstraat is een vaak voorkomende straatnaam in België en Nederland. In totaal zijn er 108 huidige straten bekend. Deze straten zijn ongelijk verdeeld over de verschillende provincies. Ook in Wormhout, Frans-Vlaanderen is er een “Pepersstraete” bekend.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
In het verleden waren er nog meer Peperstraten in Nederland en Vlaanderen. De naamsveranderingen waren een gevolg van gemeentefusies, van eenvormige benaming of herbenoeming naar een belangrijke inwoner. Er waren vroeger onder meer Peperstraten in Kortrijk, in Roeselare, in Megen en in Mechelen [1]. Daarnaast waren er ook, nu verdwenen, historische vermeldingen in Blankenberge (1697), Bousbecque (1602), Spiere-Helkijn (1779), Harelbeke (1902), Meulebeke (1614), Ieper (1283), Moerkerke (1846), Bergues (1580), Oostvleteren (1688).
Naamgeving[bewerken | brontekst bewerken]
Over de oorsprong van de naam bestaan veel vermoedens:
- Het vermoeden dat er een lokale banketbakker woonde die peperkoeken maakte (Venlo)[2]
- Het vermoeden dat er een inwoner met de naam 'Peper' woonde (Peperstraat (Brugge))
- De aanwezigheid van een molen zonder wieken die daardoor op een peperbus lijkt (Elsloo)
- De aanwezigheid eertijds van paardenhandelaren die zich met peper zouden laten betalen (Peperstraat (Groningen))
- Het vermoeden dat er specerijen werden verhandeld (Grevenbicht) (Zaandam)
- Het vermoeden dat de straat ooit naar een verder afgelegen Peperleen zou geleid hebben (Heule)
- Het vermoeden dat de wat rijkere burgers er gewoond zouden hebben (Oosterend)
- Een vaak aangehaalde verklaring werd voorgesteld door J.I. de Groot. De volksnaam voor Schoenoplectus lacustris (Mattenbies) is 'peper'; deze plant groeit langs de oevers van meren en rivieren. De mattenbies werd in de middeleeuwen veel gebruikt voor allerlei soorten vlechtwerk, zoals biezen manden, zitten van stoelen en krukjes, en matten.[3] [4] [5] Ook René Dings noemt deze verklaring, gelet op het veelvuldig voorkomen en de ouderdom van deze straatnaam (lang voor de peperhandel) als zeer waarschijnlijk. Enkele oude vermeldingen : Enkhuizen (1533), Amersfoort (1469), Groningen (1386), Delft (1374), 's Hertogenbosch (1303), Geel (1430), Oisterwijk (1525), Gent (1291) en hun ligging in historische kernen bevestigen dit. En ook Van Dyck stelde dat een Peperstraat zou verwijzen naar een drassige bodem.
- In Uden (N.Br.) ligt de Peperstraat in de wijk Bogerd met vroeger veel slechte behuizingen en sociale armoede. De Peperstraat komt uit op de Bosschebaan, destijds de kortste verbinding vanuit Uden naar Den Bosch. Zodoende kreeg de straat in de volksmond de naam Peperstraat. Dit als ironie op de rijke Peperstraat in Den Bosch. Bij de straatnaamgeving in 1950 is deze naam officieel ingevoerd.
- Van de Peperstraat in Amsterdam staat wel vast dat die is genoemd naar de peperwerf, die op die plaats van de straat lag.
Verspreiding[bewerken | brontekst bewerken]
België[bewerken | brontekst bewerken]
Vlaanderen (46)[bewerken | brontekst bewerken]
- 7 in de provincie Antwerpen: Achterbos (Mol), Geel, Hoogstraten, Lier, Retie, Rumst, Schelle;
- 2 in de provincie Limburg: Diepenbeek, Millen (Riemst);
- 20 in de provincie Oost-Vlaanderen: Aalst, Bachte-Maria-Leerne (Deinze), Beveren-Waas, Eeklo, Gent, Hamme, Kalken (Laarne), Moregem (Wortegem-Petegem), Nederzwalm (Zwalm), Nieuwkerken (Sint Niklaas) , Overschelde (Wetteren), Ronse, Rupelmonde (Kruibeke), Scheldewindeke (Oosterzele), Herzele, Sint-Niklaas, Vurste (Gavere), Zandbergen (Geraardsbergen), Zelzate, Zingem;
- 10 in de provincie West-Vlaanderen: Brugge, Geluwe (Wervik), Gullegem (Wevelgem), Heule (Kortrijk), Langemark (Langemark-Poelkapelle), Lichtervelde, Poperinge, Reninge (Lo-Reninge), Snaaskerke (Gistel), Tielt;
- 7 in de provincie Vlaams-Brabant: Kampenhout, Erps-Kwerps (Kortenberg), Langdorp (Aarschot), Merchtem, Tervuren, Tienen, Vilvoorde;
Brussels Hoofdstedelijk Gewest (1)[bewerken | brontekst bewerken]
Wallonië (0)[bewerken | brontekst bewerken]
De naam Peperstraat komt niet voor in het Waals Gewest.
Nederland (61)[bewerken | brontekst bewerken]
- 1 in de provincie Drenthe: Diever (Westerveld);
- 1 in de provincie Flevoland: Almere Stad;
- 4 in de provincie Friesland: Elsloo (Ooststellingwerf), Leeuwarden, Oudeschoot (Heerenveen), Sneek;
- 10 in de provincie Gelderland: Aalten, Bruchem (Zaltbommel), Buren, Gameren (Zaltbommel), Hedel (Maasdriel), Herwijnen (West Betuwe), Huissen (Lingewaard), Oosterhout (Nijmegen), Ophemert (West Betuwe), Waardenburg (West Betuwe);
- 2 in de provincie Groningen: Godlinze (Delfzijl), Groningen;
- 3 in de provincie Limburg: Grevenbicht (Sittard-Geleen), Sevenum (Horst aan de Maas), Venlo (stad);
- 12 in de provincie Noord-Brabant: Eindhoven, Haren(Oss), Kaatsheuvel (Loon op Zand), Oijen (Oss), Oirschot, Oisterwijk, Oss, Ravenstein (Oss), Uden, Valkenswaard, Vught;
- 14 in de provincie Noord-Holland: Alkmaar, Amsterdam, Beverwijk, Bovenkarspel (Stede Broec), Egmond-Binnen (Bergen), Enkhuizen, Haarlem, Hoorn, Naarden (Gooise Meren), Oosterend (Texel), Purmerend, Zaandam (Zaanstad);
- 4 in de provincie Utrecht): Amersfoort, Montfoort, Oudewater, Wijk bij Duurstede;
- 1 in de provincie Zeeland: Kloetinge (Goes);
- 10 in de provincie Zuid-Holland: Ameide (Vijfherenlanden), Delft, Haastrecht (Krimpenerwaard), Hellevoetsluis, Katwijk aan den Rijn (Katwijk), Oud-Alblas (Molenlanden), Oud-Beijerland (Hoeksche Waard), Simonshaven (Nissewaard), Vlaardingen, Voorhout (Teylingen)
.jpg)
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
- Peperstraat (Brugge)
- Peperstraat (Groningen)
- Peperstraat (Heule-Kortrijk)
- Peperstraat (Venlo)
- Peperstraat (Zaandam)
Bronnen, noten en/of referenties
|