Péter Nádas

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Peter Nadas)
Péter Nádas

Péter Nádas (Boedapest, 14 oktober 1942) is een Hongaars schrijver.

Leven en werk[bewerken | brontekst bewerken]

Nádas doorstond als kind de Slag om Boedapest. Hoewel zijn ouders communisten waren werd hij gereformeerd gedoopt. Toen hij 13 was overleed zijn moeder en op zijn 16e pleegde zijn vader zelfmoord. Hij studeerde enkele jaren scheikunde en werkte vervolgens geruime tijd als journalist en reportagefotograaf. Nádas leeft sinds 1984 met zijn vrouw in het kleine West-Hongaarse dorpje Gombosszeg. Vanaf de jaren zeventig verblijft hij met regelmaat ook in Berlijn.

Vanaf 1965 legde Nádas zich toe op het schrijverschap. Hij debuteerde in 1967 met zijn eerste verhalenbundel. Zijn literaire naam werd tien jaar later gevestigd met zijn (ook in het Nederlands vertaalde) roman Einde van een familieroman.

Het boek der herinneringen[bewerken | brontekst bewerken]

Wereldfaam verwierf Nádas met zijn even monumentale als complexe roman Het boek der herinneringen (1986). In dit 1300 pagina’s tellende boek beschrijft een Hongaars auteur als naamloze ik-figuur zijn verblijf in het Oost-Berlijn van de jaren zeventig. Wanneer een vriend als verstekeling in een doodskist naar het Westen vlucht, vertrekt hij naar de badplaats Heiligendamm. Twee andere ik-figuren splitsen zich nu van hem af: de ene is een Duits schrijver uit het begin van de twintigste eeuw die grote gelijkenis vertoont met Thomas Mann en een homo-erotische affaire heeft met een kamerdienaar. De andere is het jongetje dat hij was tussen 1953 (Stalins dood) en 1956 (de Hongaarse opstand), klem tussen de generaties van zijn familie. Deze laatste herinneringen worden niet chronologisch verteld: ze wisselen elkaar af, verwijzen naar elkaar en vervlechten zich, totdat in het laatste hoofdstuk van het boek een vierde verteller optreedt die verslag doet van het gewelddadige einde van de ik-figuur.

Het boek der herinneringen werd met name in Duitsland door de kritiek ontvangen als een der grote meesterwerken uit de wereldliteratuur van de twintigste eeuw[1], vergeleken zelfs met literaire grootheden als Marcel Proust, Robert Musil en Thomas Mann. Ook in Nederland kende de roman, niettegenstaande zijn omvang en complexiteit, meerdere drukken in diverse uitgaven. Ook de twee essays die Nádas schreef over het schrijven van zijn magnum opus verschenen onder de titel Terugkeer in Nederlandse vertaling. In die essays schrijft hij onder andere: “Het was mijn bedoeling mijn herinneringen op te schrijven, parallelle herinneringen van verscheidene personen uit verschillende tijdsperiodes. Zoiets als de levensbeschrijvingen van Plutarchus. Al deze personen kon ik zelf zijn, terwijl ik ze toch niet was”.

Later werk en waardering[bewerken | brontekst bewerken]

Van Nádas werden ook nog in het Nederlands vertaald "Einde van een familieroman" (1988), De eigen dood (over een bijna-dood-ervaring na een hartinfarct, 1993), De levensloper (1995), Liefde (vertelling, 1996), Minotaurus (verhalen, 1997), Een zweem van licht (1999) en De prachtige geschiedenis van de fotografie (2001).

Nádas wordt gerekend tot een der grootste Hongaarse schrijvers van de naoorlogse generatie, samen met onder andere György Konrád en Imre Kertész. Zijn werk werd meermaals onderscheiden, onder meer met de Oostenrijkse Staatsprijs voor Literatuur (1991), de Kossuth-prijs (1992) en de Franz Kafka Literatuurprijs (2003).

In 2011 werd hij genomineerd voor de Nobelprijs van de Literatuur maar die werd toen toegekend aan de Zweedse dichter Tomas Tranströmer.

Bibliografie (in Hongaars)[bewerken | brontekst bewerken]

  • 1967 A biblia
  • 1969 Kulcskereső játék
  • 1977 Takarítás
  • 1977 Egy családregény vége
  • 1979 Leírás
  • 1979 Találkozás
  • 1980 Temetés
  • 1982 Színtér
  • 1983 Nézőtér
  • 1986 Emlékiratok könyve
  • 1988 Játéktér
  • 1988 A Biblia és más régi történetek
  • 1989 Évkönyv
  • 1991 Az égi és a földi szerelemről
  • 1992 Talált cetli és más elegyes írások
  • 1992 Párbeszéd - négy nap ezerkilencszáznyolcvankilencben
  • 1995 Esszék
  • 1995 Vonulás
  • 1996 Drámák
  • 1997 Minotaurus
  • 1998 Emlékiratok könyve
  • 1999 Egy családregény vége
  • 1999 Kritikák
  • 2001 Vonulás
  • 2004 Saját halál
  • 2005 Párhuzamos történetek 1–3.
    1. A néma tartomány
    2. Az éjszaka legmélyén
    3. A szabadság lélegzete
  • 2010 Szirénének

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

Noot[bewerken | brontekst bewerken]

  1. Recensent Jürgen Engler schrijft na verschijnen in Freitag: "Nádas' roman is zonder twijfel op één lijn te stellen met de grote werken van de literatuur van deze eeuw die zich bezig hebben gehouden met de speurtocht naar de zich eindeloos verdiepende wereld van het gevoel".