Fierljeppen

	Polsstokverspringen; Fierljeppen
	Standbeeld voor de Fierljepper in Drachten (Hans Mes, 1995)
	Algemene gegevens
Organisatie	Nederland: PBH
Start	1767 te Baard
Type	Ind. sport
Categorie	Atletiek
	Competities / Kampioenschappen
Kampioenschappen	BK / NK / fK / HK
	Kampioenen
kampioen	20,63 Oane Galama; 16,76 Dymphie van Rooijen
	Records
record	Aluminium; 15,17 Stefan Gijbels; 10,40 Frederique Snoeks
record	Carbon; 21,51 Bart Helmholt; 16,74 Dymphie van Rooijen; Aluminium; 19,40 Aart de With; 15,55 Sjoukje Tjalma; Hout; 17,01 Aart de With; 11,97 Wil van den Berg
Europees record	Carbon; 21,51 Bart Helmholt; 16,74 Dymphie van Rooijen; Aluminium; 19,40 Aart de With; 15,55 Sjoukje Tjalma; Hout; 17,01 Aart de With; 11,97 Wil van den Berg
record	Carbon; 21,51 Bart Helmholt; 16,74 Dymphie van Rooijen; Aluminium; 19,40 Aart de With; 15,55 Sjoukje Tjalma; Hout; 17,01 Aart de With; 11,97 Wil van den Berg
	Verwante sporten
Verwante sporten	Hink-stap-springen; Hoogspringen; Polsstokhoogspringen; Verspringen
	Laatst bijgewerkt op: 11 november 2012
Portaal	Sport

Polsstokverspringen, beter bekend onder de Friese naam fierljeppen, is een sport waarbij een atleet probeert met behulp van een polsstok een zo groot mogelijke afstand over een sloot te overbruggen. Het is een traditionele Nederlandse sport. De Friese benaming fierljeppen wordt uitgesproken als fier-ljeppen. Het Fries is verwant met het Engels, waar hetzelfde woord "far leaping" zou zijn, dus "verspringen".

Het maken van een polsstokversprong bestaat uit verschillende onderdelen die gezamenlijk moeten leiden tot een zo groot mogelijke afstand. De sprong begint met het maken van een korte felle sprint van circa 30m naar de polsstok, gevolgd door een goede sprong richting de stok, de insprong, het klimmen naar de top van de polsstok (wat bij polsstokhoogspringen niet mag) om uiteindelijk met een uitsprong in een zandbed te landen.

Competitie[bewerken]

In Nederland worden officiële wedstrijden georganiseerd door de Polsstokbond Holland (PBH) en Frysk Ljeppers Boun (FLB). De overkoepelende sportbond, de Nederlandse Fierljepbond (NFB), organiseert jaarlijks de Nationale Competitie, de Tweekamp tussen Holland en Friesland en het Nederlands Kampioenschap.

De wedstrijden worden versprongen in de provincies Friesland (Bergum, Buitenpost, It Heidenskip, IJlst, Joure en Winsum), Groningen (Grijpskerk), Utrecht (Jaarsveld, Linschoten, Polsbroekerdam, Zegveld en Kamerik) en Zuid-Holland (Vlist).

Geschiedenis[bewerken]

In de waterrijke gebieden van Nederland wordt al zeker duizend jaar de polsstok gebruikt om sloten over te steken. Zoals met elk transportmiddel werd ook de polsstok snel ingezet voor competities. Wie was in staat over de breedste kanalen te springen? Ook als het polsstokverspringen als sport wordt beoefend, wordt er meestal over water gesprongen, soms met een nat pak als gevolg. Op 24 augustus 1767 werd de eerst bekende officiële wedstrijd gehouden in Baard, georganiseerd door de weduwe van kastelein Ype Gerbens. Op die dag stond in de Leeuwarder Courant: "Met Approbatie van Jr. E.F. v. AYLVA, Grietman over Baarderadeel, zal de wed. van YPE GERBENS te Baard nevens de Bueren op Maandag den 24 Augusty 1767 laaten verspringen met een Pols over de Bolswarder Vaart, een curieus Zilveren MES."

In Friesland worden sinds 1956, in georganiseerd verband, wedstrijden georganiseerd. Tot rond 1975 werd hierbij gesprongen met houten polsstokken (maximale lengte 10 meter). Deze werden vervangen door aluminium polsstokken (maximale lengte 12,50 meter incl. verlengstuk). In 2006, precies 50 jaar na de eerste in Friesland georganiseerde wedstrijd, is de overstap gemaakt naar polsstokken van carbon (maximale lengte 13,25 meter, inclusief top). Deze polsen zijn stugger dan de aluminium pols waardoor ze minder zwiepen. Ook zijn sommige carbonpolsen langer dan de oude aluminiumpolsen. Er is al bewezen dat men met carbon verder kan springen, het Nederlandse record van 19,40, dat al 15 jaar op naam van Aart de With uit Benschop stond, werd in de loop van het seizoen verschillende malen verbeterd en staat nu op 21,51 meter (Bart Helmholt, 27 augustus 2011, Linschoten). Vier springers sprongen in 2006 verder dan het oude record uit 1991. Een nadeel van carbon is dat het materiaal niet tegen puntbelasting kan, er moet daarom voorzichtiger met de polsen worden omgegaan.

Nederlandse records[bewerken]

Senioren: 21,51 meter; Bart Helmholt uit Bergum in Friesland (27 augustus 2011, Linschoten (UT))
Junioren: 20,41 meter; Jaco de Groot uit Woerden in Utrecht (9 augustus 2006, Linschoten (UT))
Jongens: 19,24 meter; Age Hulder uit Bergum in Friesland (24 juli 2010, It Heidenskip (FR))
Dames: 16,74 meter; Dymphie van Rooijen uit IJsselstein in Utrecht (1 juli 2009, Vlist (ZH)) ^[2]

België[bewerken]

Het BK Fierljeppen wordt jaarlijks gehouden in het Limburgse Hamont, georganiseerd door de plaatselijke KLJ.

Foto's[bewerken]

Aanloop van Bart Helmholt op het NK 2010 in Buitenpost.
Het "omhoog kruipen" door Hiske Galama op het NK 2010 in Buitenpost.
De "uitsprong" van Oane Galama op het NK 2010 in Buitenpost.
De "landing" van Bart Helmholt in Bergum, Nederland.
Boer Veerman en zijn mannen bewegen zich met polsstokken over de ondergelopen akkers in 1938.
Bioscoopjournaal uit 1961 over het kampioenschap te Winsum.