Portaal:Jazz/Uitgelicht 47
In muziek is sprake van improvisatie (naar het Latijn: onvoorzien), wanneer de muziek niet of niet geheel van tevoren is vastgelegd, en door musici tijdens de uitvoering spontaan wordt verzonnen. In de muziek wordt de term improvisatie gebruikt als tegendeel van de term compositie, waarbij een muziekstuk geheel of bijna geheel is vastgelegd. Improviseren in de beste zin is meer dan "zomaar wat fiedelen" en kan als een kunst op zich worden beschouwd.
In de klassieke muziek was het vroeger gebruikelijk, dat eenieder ook leerde improviseren. In de Middeleeuwen kende men het contrapunctus alla mente, waarbij over een vaste stem (cantus firmus) twee- tot driestemmig werd geïmproviseerd. In de barok bestond er de improvisatietraditie van de basso continuo, waarbij de akkoorden vaststonden, maar de exacte speelwijze aan de fantasie van de speler(s) werd overgelaten. Bach was bijvoorbeeld in staat zesstemmige fuga's te improviseren, hetgeen het nodige muzikale rekenwerk met zich meebrengt.