Rechterlijke macht

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Karel Anthonissen (overleg | bijdragen) op 25 nov 2006 om 17:47. (cat.)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Een niet verkeerd te begrijpen waarschuwing in een muur van het kasteel van Gaasbeek

De rechterlijke macht is in een rechtsstaat de macht waaraan de rechtspraak is opgedragen. De andere machten zijn de wetgevende macht en de uitvoerende macht. Een van de kenmerken van een rechtsstaat is een scheiding tussen de drie machten. Dit is om onafhankelijkheid van de rechterlijke macht te waarborgen.

België

De Belgische rechterlijke macht bestaat uit de hoven en rechtbanken:

De magistraten in de rechtbanken worden rechters genoemd, die in de hoven heten raadsheren. Zij worden benoemd door de Koning, op voordracht van de Hoge Raad voor de Justitie. Hun statuut wordt grotendeels bepaald in de Grondwet. Ten dienste van de rechterlijke macht staan de griffiers en de referendarissen.

De magistratuur wordt onderverdeeld in twee categorieën: de staande magistratuur (het Openbaar Ministerie) en de zetelende magistratuur (de rechters die uitspraak doen).

De beslissingen van rechtbanken zijn vonnissen, de beslissingen van hoven worden arresten genoemd.

De rechterlijke macht heeft niet het monopolie op rechtspraak. Ook de Raad van State, administratieve rechtbanken en het Arbitragehof hebben rechtsprekende bevoegdheid.

Nederland

De Nederlandse rechterlijke macht bestaat uit:

Ten dienste van de rechterlijke macht staan de griffiers (secretarissen).

De rechters worden aangeduid als de zittende magistratuur, de officieren van justitie als de staande magistratuur. Dit onderscheid is letterlijk: in de rechtszaal zit de rechter, de officier van justitie staat.

Rechterlijk ambtenaren in opleiding behoren (nog) niet tot de zittende of staande magistratuur; zij zijn nog in opleiding voor het beroep van rechter of officier van justitie. Rechters en leden van het Openbaar Ministerie worden door de Kroon benoemd. Rechters worden voor het leven benoemd.

In de rechtspraak wordt een onderscheid gemaakt in strafrecht, civiel of burgerlijk recht en bestuursrecht.

Niet altijd wordt bij een ernstig conflict tussen personen of organisaties de civiele rechter ingeschakeld. Soms zoekt men een oplossing via mediation of een geschillencommissie.

Ook de politie behoort tot de rechterlijke macht omdat zij bij kleine overtredingen direct een vonnis met boete mogen uitschrijven.

De huidige rechterlijke organisatie in Nederland is ontleend aan de Franse rechterlijke organisatie, die in de jaren 1811-1813 gegolden heeft, toen Nederland bij Frankrijk was ingelijfd. De Wet op de Rechterlijke Organisatie van 1827 is voor een groot deel daarop gebaseerd. Zie ook: Geschiedenis van de rechterlijke macht in Nederland.

Externe links