Naar inhoud springen

Regering-Carton de Wiart

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Regering-Carton de Wiart
Zetelverdeling in de Kamer van de bestuursmeerderheid van Carton de Wiart
Zetelverdeling in de Kamer van de bestuursmeerderheid van Carton de Wiart
Coalitie Katholieke Partij
BWP
Liberale Partij
Zetels Kamer 177 van 186 (16 november 1919)
Premier Henri Carton de Wiart
Aantreden 20 november 1920
Ontslagnemend 20 november 1921
Einddatum 16 december 1921
Voorganger Delacroix II
Opvolger Theunis I
Portaal  Portaalicoon   België

De regering-Carton de Wiart (20 november 1920 - 16 december 1921) was een Belgische regering. Het was een coalitie van de Katholieke Partij (73 zetels), BWP (70 zetels) en de Liberale Partij (34 zetels). De regering volgde de regering-Delacroix II op en werd opgevolgd door de regering-Theunis I. Het was deze regering die werd geconfronteerd met een depressie in de wereldeconomie die leidde tot een daling van de productie en een stijging van de werkloosheid, waardoor de staat de vakbondsfondsen financieel moest steunen.

De voorgaande regering, de regering-Delacroix II diende haar ontslag in op 3 november 1920. Op 8 november benoemde koning Albert I Henry Carton de Wiart tot formateur. Op 20 november stelde hij zijn nieuwe regering voor. Het was weer een regering van nationale eenheid, een zogenaamde tripartite. De regering telde 5 ministers van de Katholieke Partij, 4 van de BWP en 3 van de Liberale Partij.

De regering loodste de grondwetsherziening, met onder meer het algemeen enkelvoudig stemrecht en een hervorming van de Senaat, door het parlement. Socialistische verwezenlijkingen waren de invoering van de achturige werkdag (wet van 14 juni 1921) en de afschaffing van artikel 310 van het Strafwetboek, dat werd gezien als een belemmering van het stakingsrecht (wet van 24 mei 1921). Een andere eis van de socialisten, de beperking van de dienstplicht tot zes maanden, haalde het echter niet. De katholieken haalden een slag binnen met de toekenning van de rechtspersoonlijkheid aan verenigingen zonder winstoogmerk (wet van 27 juni 1921), van belang voor religieuze gemeenschappen, caritatieve en onderwijsinstellingen. Daarnaast wisten zij zich door de wet op de vrijheid van vereniging (wet van 24 mei 1921) gevrijwaard van socialistische monopolisering van de vakbonden.

Op 15 oktober 1921 werd de grondwetsherziening door de koning afgekondigd, wat de ontbinding van de Kamers impliceerde. De socialisten begonnen daarop onmiddellijk te mobiliseren voor de op handen zijnde verkiezingen volgens het nieuwe systeem, en verlieten de regering op 24 oktober 1921. Dit betekende het einde van de naoorlogse heilige unie tussen katholieken, socialisten en liberalen. Op 4 oktober namen de liberale ministers ontslag omdat de regering met een stemming meerderheid (katholiek) tegen minderheid (liberaal) beslist had om Frans Van Cauwelaert te benoemen tot burgemeester van Antwerpen.[1] De restregering bood haar ontslag aan na die verkiezingen van 20 november 1921. Ze bleef de lopende zaken waarnemen tot de installatie van de regering-Theunis I op 16 december 1921.

Samenstelling

[bewerken | brontekst bewerken]

De regering-Carton de Wiart telde aanvankelijk 12 ministers: 5 voor de Katholieke Partij, 4 voor de BWP en 3 voor de Liberale Partij.

Ambtsbekleder Functie Termijn Partij
Henri Carton de Wiart
(1869-1951)
Eerste Minister 20 november 1920 - 16 december 1921 Katholieke Partij
Minister
Binnenlandse Zaken
20 november 1920 - 16 december 1921
Emile Vandervelde
(1866-1938)
Minister
Justitie
20 november 1920 - 24 oktober 1921 BWP
Henri Jaspar
(1870-1939)
Minister
Buitenlandse Zaken
20 november 1920 - 16 december 1921 Katholieke Partij
Jules Destrée
(1863-1936)
Minister
Wetenschappen en Kunsten
20 november 1920 - 24 oktober 1921 BWP
Georges Theunis
(1873-1966)
Minister
Financiën
20 november 1920 - 16 december 1921 extraparlementair (Katholieke Partij)
Albéric Ruzette
(1866-1929)
Minister
Landbouw
20 november 1920 - 16 december 1921 Katholieke Partij
Minister ad interim
Openbare Werken
24 oktober 1921 - 16 december 1921
Edward Anseele
(1856-1938)
Minister
Openbare Werken
20 november 1920 - 24 oktober 1921 BWP
Joseph Wauters
(1875-1929)
Minister
Nijverheid, Arbeid en Bevoorrading
20 november 1920 - 24 oktober 1921 BWP
Xavier Neujean
(1865-1940)
Minister
Spoorwegen, Zeewezen, Posterijen en Telegrafen
20 november 1920 - 16 december 1921 Liberale Partij
Minister ad interim
Wetenschappen en Kunsten
24 oktober 1921 - 16 december 1921
Albert Devèze
(1881-1959)
Minister
Landsverdediging
20 november 1920 - 16 december 1921 Liberale Partij
Louis Franck
(1868-1937)
Minister
Koloniën
20 november 1920 - 16 december 1921 Liberale Partij
Aloys Van de Vyvere
(1871-1961)
Minister
Economische Zaken
20 november 1920 - 16 december 1921 Katholieke Partij
Minister ad interim
Justitie
24 oktober 1921 - 16 december 1921
Ernest Mahaim
(1865-1938)
Minister
Nijverheid, Arbeid en Bevoorrading
24 oktober 1921 - 16 december 1921 extraparlementair (liberaal)

Herschikkingen

[bewerken | brontekst bewerken]