Rijkevorsel

**Rijkevorsel**
Gemeente in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Antwerpen
Arrondissement	Turnhout
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	46,84 km² (2021); 82,39%; 8,45%; 9,16%
Coördinaten	51° 21' NB, 4° 46' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	12.531 (01/01/2023) ; 50,41% ; 49,59% ; 267,54 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0-17 jaar; 18-64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2023); 20,6%; 60,39%; 19,02%
Buitenlanders	10,78% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Dorien Cuylaerts; (N-VA)
Bestuur	N-VA, CD&V
Zetels; N-VA; CD&V; Proveussel; Gemeentebelangen;	21; 11; 3; 2; 5;
Economie
Gemiddeld inkomen	19.596 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad	4,35% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 2310	Deelgemeente; Rijkevorsel
Zonenummer	03 - 014
NIS-code	13037
Politiezone	Noorderkempen
Hulpverleningszone	Taxandria
Website	www.rijkevorsel.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Turnhout; in de provincie Antwerpen
Portaal	België

Rijkevorsel is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente behoort tot het gerechtelijk kanton en kieskanton Hoogstraten. In de volksmond wordt van Veussel gesproken. De Kempense gemeente telt ruim 12.000 inwoners.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Tussen 1902 en 1915 werd onder meer een urnenveld uit de IJzertijd aangetroffen. Vermoedelijk kreeg Willibrordus begin 8e eeuw het goed Vorsel geschonken door Pepijn van Herstal. Dit werd later gesplitst in drie heerlijkheden: Hoogstraten, Wortel en Rijkevorsel. De oudste vermelding van Rijkevorsel is van 1194, als Forsela, later werd dit: Vorsel. De precieze betekenis van het woord is niet duidelijk. De parochie van Vorsel, later Rijkevorsel, dateert uit de middeleeuwen. In 1194 werd het patronaatsrecht van de parochie door Jean d'Antoing, deken van Kamerijk, afgestaan aan het Onze-Lieve-Vrouwekapittel te Antwerpen.

Van de heerlijkheid Rijkevorsel is reeds sprake in de 13de eeuw, toen ze aan Weinemar van Gemenich toebehoorde. In 1358 vond een overdracht plaats van Jan I van Cuijk (1312-1357), heer van Hoogstraten, aan zijn broer Hendrik. In 1518 werd Hoogstraten een graafschap onder Antoon I van Lalaing. Rijkevorsel maakte er deel van uit maar behield zijn eigen bestuur.^[1] Dit bleef zo tot de val van het Ancien régime (einde 18e eeuw),

Pieter Breughel de Oude trok rond in de Noorderkempen en Rijkevorsel om het boerenleven te bestuderen.^[2]

Rijkevorsel bleef tot ongeveer 1850 een van de armste Kempense dorpen, waarvan slechts een kwart van de oppervlakte door de landbouw werd ingenomen. Rogge, haver, klaver, boekweit en aardappelen werden er geteeld. 700 ha waren hertogelijk jachtgebied en het overige was woeste grond (heide, moeras en vennen). Er waren een aantal thuiswevers en daarnaast was er nog een jeneverstokerij en een leerlooierij.

Van 1864-1874 werd het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten op het grondgebied van Rijkevorsel gegraven. Vanaf 1870-1924 kwamen er 14 steenovens, welke gebruik maakten van de in de ondergrond aanwezige klei en welke de transportmogelijkheden van het kanaal benutten. Ook stadsmest werd vanuit Antwerpen aangevoerd, waarmee de bodemvruchtbaarheid werd verbeterd. Vanaf 1910 kwamen er ook enkele diamantslijperijen naar Rijkevorsel. Ook werden er enige tijd sigaren vervaardigd.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog liep Rijkevorsel aanzienlijke schade op, waaronder de verwoesting van de kerk door Duits artillerievuur op 26 september 1944.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

Woonkernen[bewerken | brontekst bewerken]

Binnen de grenzen van Rijkevorsel liggen enkele kleinere gehuchten. Namelijk Sint-Jozef, Achtel, Gammel en Keirschot.

Aangrenzende gemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

Aangrenzende gemeenten
	Hoogstraten	Merksplas

Brecht

	Malle	Beerse

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Rijkevorsel voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Sint-Willibrorduskerk in het centrum. De oude kerk werd tijdens de bevrijdingsdagen van de Tweede Wereldoorlog verwoest, er bleef enkel een gevelfragment en de restanten van de toren over. Dit gevelfragment werd op 28 maart 1956 geklasseerd en de toren werd heropgebouwd.
De Stenen Bergmolen
De Sint-Jozefkerk, gelegen in het dorp Sint-Jozef. Deze neogotische driebeukige kerk met kruisbeuk en koor werd ontworpen door architect Taeymans en dateert uit 1909. Zij werd ingewijd op 12 september 1912.
De Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeënkapel te Achtel
De Sint-Luciakapel, gelegen tussen Molen- en Sint-Willibrordusstraat op ommuurd plantsoentje met drie grote lindebomen. Toegewijd aan reeds vanouds in Rijkevorsel vereerde beschermheilige.
Het Domein De Hees
Het gehucht Gammel met industriegebouw
Het Hof ter Looi

Natuur en landschap[bewerken | brontekst bewerken]

Rijkevorsel ligt in de Noorderkempen op een hoogte van 17-30 meter. Rijkevorsel ligt nabij de Kleine Mark die in noordelijke richting stroomt. Het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten verloopt ten zuiden van de kom in oost-westrichting. Kleilagen in de ondergrond zorgden voor baksteenindustrie waarbij kleiputten ontstonden. Hier zijn natuurgebieden ontstaan zoals de Bonte Klepper ten zuidwesten van de kom. Het bosrijke Domein De Hees ligt ten noordwesten van de kom. Verdere bos- en natuurgebieden liggen ten oosten van het dorp Sint-Jozef.

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Structuur[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Rijkevorsel ligt in het kieskanton Hoogstraten en het provinciedistrict Turnhout. Deze maken deel uit van het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en de kieskring Antwerpen.

Rijkevorsel		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen	Antwerpen	Turnhout			Rijkevorsel
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement		Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen				Mechelen-Turnhout	Turnhout	Hoogstraten	Rijkevorsel
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

College van burgemeester en schepenen
Burgemeester	Dorien Cuylaerts (N-VA)
Schepenen	Bob Van den Eijnden (CD&V) Karl Geens (N-VA) Nathalie Cuylaerts (N-VA) Peter Janssens (N-VA) Bert Vangenechten (N-VA)

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Lijst van burgemeesters[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdspanne		Burgemeester
	1800 - 1823	Joannes Gerardus Van Beckhoven
	1823 - 1842	Andreas Bogaerts
	1843 - 1848	Joannes Fransen
	1848 - 1867	Andreas Van Roey
	1868 - 1881	Franciscus Fransen
	1881 - 1917	Karel Geerts
	1918	Petrus Joannes Van Roey
	1919 - 1931	Karel Van Roey
	...
	1939 - 1941	Frans Leonard Schrijvers

Tijdspanne		Burgemeester
	1941 - 1944	Frans Fransen (VNV, oorlogsburgemeester)
	1944 - 1964	Frans Leonard Schrijvers
	1965 - 1980	Jozef Hufkens
	1980 - 1982	Jan De Gruyter (ACW)
	1982 - 1994	August Stoffels (CD)
	1995 - 2000	Jan De Gruyter (SNR)
	2001 - 2006	Maria Brughmans (CVP / CD&V)
	2007 - 2012	August Van De Mierop (Open Vld)
	2013 - heden	Dorien Cuylaerts (N-VA)

Legislatuur 1995 - 2000[bewerken | brontekst bewerken]

Het ACW, 'Dorp Voor De Mensen' (DVDM)/VU en enkele onafhankelijke kandidaten bundelden de krachten en trokken als kartel onder de kieslijst 'Samen Nieuw Rijkevorsel' (SNR) naar de kiezer. Burgemeester was Jan De Gruyter (SNR).^[3]^[4]

Legislatuur 2013 - 2018[bewerken | brontekst bewerken]

In de aanloop naar de lokale verkiezingen maakten Karl Geens en Dorien Cuylaerts van SNR hun overstap naar N-VA bekend.^[5]^[6] Burgemeester werd Dorien Cuylaerts (N-VA). Zij leidde een coalitie bestaande uit N-VA, CD&V en SNR. Samen vormden ze de meerderheid met 15 op 21 zetels.

Legislatuur 2019 - 2024[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeester blijft Dorien Cuylaerts (N-VA) die nu een coalitie leidt van N-VA en CD&V. Samen vormen ze een meerderheid van 14 op 21 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij of kartel		10-10-1976^[7]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[8]		14-10-2012^[9]		14-10-2018^[10]
Stemmen / Zetels		%	19	%	19	%	19	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21
	CD¹ / CVP² / CDE³ / CD&V⁴	-		36,44¹	8	36,14²	8	30,57³	7	28,86²	7	24,82⁴	6	24,18⁴	5	16,9⁴	3
	PVV¹ / VLD² / SNR-GB^A / GB&VLD ³ / GemeenteBelangen⁴	-		6,2¹	0	14,8¹	3	18,27²	4	27,7^A	7	25,71³	6	22,21³	5	24,4⁴	5
	ACW¹ / SNR² / SNR-GB^A	35,37¹	8	28,94¹	6	19,84¹	4	30,44²	7	27,7^A	7	20,20²	5	15,14²	3	-
	SP¹ / sp.a²	13,07¹	2	12,74¹	2	11,68¹	2	12,5¹	2	13,52¹	3	14,30²	3	9,09²	1	-
	ProVeussel	-		-		-		-		-		-		-		12,8	2
	N-VA	-		-		-		-		-		-		29,39	7	45,8	11
	Agalev¹ / Groen!²	-		-		12,49¹	2	8,22¹	1	10,54¹	2	5,90²	0	-		-
	Groot Rijkevorsel	-		-		-		-		-		9,07	1	-		-
	RVWD	-		-		-		-		9,32	1	-		-		-
	VORSEL	-		-		-		-		10,07	1	-		-		-
	Vlaamse L¹ / DVDM² / VU³	18,02¹	3	15,69²	3	5,04³	0	-		-		-		-		-
	DEP	20,27	4	-		-		-		-		-		-		-
	S Jozef	13,27	2	-		-		-		-		-		-		-
Totaal stemmen		5539		6118		6707		7044		7415		7664		7858		8227
Opkomst %						97,47		95,93		94,78		95,30		91,56		92,9
Blanco en ongeldig %		4,24		4,77		5,93		5,65		7,2		7,37		4,99		5,1

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Streekproducten[bewerken | brontekst bewerken]

'Het Veusseltje' is een likeur op basis van graanjenever, afkomstig van Rijkevorsel.

Evenementen[bewerken | brontekst bewerken]

Elk jaar werd er in het gebuurt Kleine Gammel ‘Spek- en Eierenfeesten’ gehouden. Waaronder een kruiwagenkoers, fuif, jokprijskamp en een paaptornooi.
Elk jaar passeert in het dorpscentrum de Halfvastenstoet, georganiseerd door de Rijkevorselse Rederijkers.
Elk jaar wordt er door de Chiro van Sint-Jozef de ‘Kanaalfuif’ georganiseerd.
In de nacht van 30 april op 1 mei wordt Poortje Pik gehouden.

Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Heemkundige Kring: Heemkundige Kring

Muziek[bewerken | brontekst bewerken]

De Singer vzw: muziekclub (jazz, rock, pop, stand-upcomedy, etc.)
Koninklijke Fanfare Vermaak na Arbeid
Koninklijke Brass Band Condor
Koninklijke Harmonie Broederband

Theater[bewerken | brontekst bewerken]

't Veussels Tonjel
Jeugdtheater Globe Rijkevorsel

Jeugdverenigingen[bewerken | brontekst bewerken]

Plussers Rijkevorsel & Sint-Jozef
Chiro Rijkevorsel
Chiro Sint-Jozef Rijkevorsel
JH De Wauwel
Jong KVG (grensoverschrijdend)
@Veussel (grensoverschrijdend)

Economie[bewerken | brontekst bewerken]

Volgens Het Nieuwsblad produceerde Rijkevorsel de kleinste afvalberg van Vlaanderen met zo'n 69,76 kg restafval per inwoner.^[11] Buurgemeente Merksplas staat op de tweede plaats.

Onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]

Kleuter- en lager onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]

Scholengemeenschap "De Roos"
- Het Moleke (vrije kleuterschool)
- Sint-Lucia (vrije basisschool)
- Het Kompas (vrije basisschool)
De Wegwijzer (gemeentelijke basisschool)

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

Verenigingen[bewerken | brontekst bewerken]

KFC Zwarte Leeuw is de grootste voetbalploeg in Rijkevorsel. Deze ploeg voetbalde in 1989 nog in tweede klasse. In de provinciale reeksen speelt ook FC Sint-Jozef SK Rijkevorsel
volleybalclub Rijkevoc en korfbalclub Rijko KC.
Motorcrossteams Barwin en Low Gear Team
Kruisbooggilde St-Joris en staande wip St-Willibrordus.
gevechtsportclub Fusegi Ryu, Judoclub De Bres, Taekwondoclubs De Tijgers.
KWB Rijkevorsel
AC Rijkevorsel

Bekende inwoners[bewerken | brontekst bewerken]

Bekende personen die geboren of woonachtig zijn of waren in Rijkevorsel of een andere significante band met de gemeente hebben:

Lodewijk Fransen (1896 - 1956), politicus en arts
Francis Bay (1914 - 2005), dirigent
Aster Berkhof (1920-2020), schrijver
Leo Pleysier (1945), schrijver
George Kooymans (Den Haag 1948), gitarist Golden Earring
Luk Van Soom (1956), beeldend kunstenaar
Toon Aerts (1993), veldrijder
Thijs Aerts (1996), veldrijder
Paul Stoffels (1962), Belgisch medicus, baron
Guy Van Den Langenbergh (1968), wielersportjournalist bij De Standaard en Het Nieuwsblad, schrijver
Constant Janssen (1895-1970), Belgisch arts, vader van Paul Janssen, stichter Janssen Pharmaceutica
Louis Doms (1897-1982), muzikant en volkskundige
Willy Geest (Wegé) (1954), striptekenaar
Emiel Janssen (1926-2017), kanunnik (° Rijkevorsel, 9-11-1926, † Antwerpen, 31-5-2017), voormalig vicaris-generaal en oud-deken van het kapittel van de O.-L.-Vrouwekathedraal te Antwerpen

Nabijgelegen kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Merksplas, Hoogstraten, Sint-Lenaarts, Oostmalle, Sint-Jozef

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Eug. de Seyn, "Geschied- en aardrijkskundig woordenboek der Belgische gemeenten," uitgeverij Bieleveld, Brussel (ongedateerd, rond 1934).
↑ Hoe vierden Vlamingen feest in de tijd van Bruegel?. Het Nieuwsblad. Gearchiveerd op 8 december 2021. Geraadpleegd op 12 maart 2020.
↑ Programma 2012-2017: Wie is SNR?; SNR
↑ Begliselverklaring; SNR; 19 mei 2010
↑ Partij van de burgemeester verliest een zetel; Het Nieuwsblad; 14 oktober 2012
↑ Karl Geens trekt N-VA in Rijkevorsel; Deredactie.be; 17 augustus 2012
↑ 1961-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
↑ Vlaanderenkiest.be: Gegevens 2006
↑ www.vlaanderenkiest.be: Gegevens 2012
↑ www.vlaanderenkiest.be: Gegevens 2018
↑ Afval in uw gemeente - cijfers - Het Nieuwsblad

Zie de categorie Rijkevorsel van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[DeSeyn-1] Eug. de Seyn, "Geschied- en aardrijkskundig woordenboek der Belgische gemeenten," uitgeverij Bieleveld, Brussel (ongedateerd, rond 1934).

[2] Hoe vierden Vlamingen feest in de tijd van Bruegel?. Het Nieuwsblad. Gearchiveerd op 8 december 2021. Geraadpleegd op 12 maart 2020.

[3] Programma 2012-2017: Wie is SNR?; SNR

[4] Begliselverklaring; SNR; 19 mei 2010

[5] Partij van de burgemeester verliest een zetel; Het Nieuwsblad; 14 oktober 2012

[6] Karl Geens trekt N-VA in Rijkevorsel; Deredactie.be; 17 augustus 2012

[7] 1961-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

[8] Vlaanderenkiest.be: Gegevens 2006

[9] www.vlaanderenkiest.be: Gegevens 2012

[10] www.vlaanderenkiest.be: Gegevens 2018

[11] Afval in uw gemeente - cijfers - Het Nieuwsblad

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]