Sint-Bernardusabdij (Hemiksem)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Sint Bernardusabdij
Luchtfoto
De toren in de westgevel
Abdijkerk, restanten
Sint-Bernardusabdij tijdens het blauwe uur
De Sint-Bernardusabdij in Hemiksem, gravure van Harrewijn uit Les délices des Pays-Bas (1786)

De Sint-Bernardusabdij van Hemiksem (provincie Antwerpen) was een cisterciënzerabdij, gesticht in 1243, die opgeheven werd tijdens de Franse Revolutie. De gebouwen zijn nu eigendom van de gemeente Hemiksem.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De abdij is genoemd naar Bernardus van Clairvaux. De stichting van de abdij, eerst in Vremde (1236) en daarna verhuisd naar Hemiksem (1243), werd mede mogelijk gemaakt door de steun van de hertogen Hendrik I en zijn zoon Hendrik II van Brabant. De abdij werd door paus Urbanus IV bevestigd. Er wordt aangenomen dat de monniken van de abdij nauw betrokken waren bij de ontginning van klei in de Rupelstreek, en dus bij het maken van baksteen. De benaming paepsteen verwijst nog naar de religieuze invloed. Het einde van de 16e eeuw was een woelige periode voor de katholieke clerus in de regio, zodat in 1578 de abdij tijdelijk verlaten werd onder druk van de beeldenstorm. In 1672 brandde de abdij grotendeels af. De huidige gebouwen dateren dan ook uit de 17e en 18e eeuw. De Franse Revolutie hief de orde op, en de kerk van de abdij werd afgebroken. In 1836 kochten de religieuzen dan de Sint-Bernardusabdij in Bornem, en verlieten Hemiksem definitief. De abdij van Bornem bestaat nog steeds.

Lotgevallen na de Franse Revolutie[bewerken | brontekst bewerken]

Het gebouw werd vanaf 1811 gebruikt als maritiem hospitaal. In 1821 verbouwde de Antwerpse architect Pierre Bruno Bourla de abdij tot een correctionele gevangenis met grote slaapzalen. Er verbleven 1554 mannen, 457 vrouwen en vele kinderen. Vanaf 1867, toen slaapzalen uit de mode waren en werden vervangen door aparte cellen, werd het complex gebruikt als militair depot. Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd het gebruikt als interneringskamp voor collaborateurs. Van 1948 tot 1977 werd het opnieuw door het leger gebruikt. Sinds 1977 stond het leeg.

Sinds 1973 is het gebouw beschermd, en werd door de gemeente aangekocht in 1988. Na een restauratie van de west- en oostvleugel bevinden er zich nu een administratief centrum en serviceflats. In de noordvleugel bevindt zich het heemkundig museum.

Op de terreinen naast de abdij vond van 2004 tot 2013 jaarlijks in augustus het gratis vierdaagse festival Casa Blanca plaats.

Abten[bewerken | brontekst bewerken]

De abten van de Sint-Bernardusabdij (Vremde-Hemiksem-Bornem)[1]

  1. Hugo 'E Villariosomissus' van Bierbeke († 1243)
  2. Goswin Dreyman († 1248)
  3. Boudewijn van Gistel († 1254)
  4. Willem van Uytenkerke († 1259)
  5. Arnulphus van Ghestele (lijkt abt te zijn geweest tot 1267; daarna prior van 1267/68 tot 1270; werd in dat jaar abt van Villers-la-Ville)
  6. Guilelmus van Diepenbeke
  7. Henricus van Melbreuck
  8. Jacobus van Waelhem
  9. Raduardus van Mechelen
  10. Henricus van Pulle
  11. Johannes van Malre
  12. Johannes van Steenberghe
  13. Henricus Banaert
  14. Gosuinus Dreyman
  15. Guilelmus van Mortere
  16. Johannes van Wesele
  17. Petrus Boute
  18. Jordanus van Aarschot
  19. Johannes van Turnhout
  20. Petrus van Santvliet
  21. Petrus van Gorchem
  22. Petrus van Breda
  23. Gerardus van der Donck
  24. Martinus Blijleven
  25. Romuldus van Eppeghem
  26. Johannes de Gross
  27. Petrus Cops
  28. Marcus Cruyt
  29. Jacobus van der Meeren
  30. Thomas van Thielt
  31. 1570 - 1576: Franciscus Sonnius (Frans van der Velde) (bisschop van Antwerpen) (Tussen 1570 en 1649 was de bisschop van Antwerpen automatisch ook de abt van de abdij.)
  32. 1576 - 1586: Jan van der Noot (de Antwerpse bisschopszetel was vacant in deze periode)
  33. 1586 - 1595: Laevinus Torrentius (Liévin van der Beken) (bisschop van Antwerpen)
  34. 1597 - 1601: Willem van Bergen (bisschop van Antwerpen)
  35. 1603 - 1611: Johannes Miraeus (Le Mire) (bisschop van Antwerpen)
  36. 1611 - 1633: Johannes Malderus (Jan van Malderen) (bisschop van Antwerpen)
  37. 1634 - 1649: Gaspard Nemius (Gaspard van den Bosch) (bisschop van Antwerpen)
  38. Judocus Gillis (Eerste abt na de scheiding van het bisdom van Antwerpen.)
  39. Johannes van Heymissen
  40. Antonius Spanoghe
  41. Petrus Pierssens (prior) en Cornelius Addriaenssens (prior)
  42. 1722 - 1736: Gerardus Rubens
  43. Alexander Adriaenssens
  44. Edmundus de Vylder
  45. Norbertus Bruyndonckx
  46. Benedictus Neefs
  47. Raphael Seghers
  48. Robertus Van Ommeren (eerste abt van Bornem)
  49. Amadeus De Bie
  50. Thomas Schoen
  51. Godefridus Indewey
  52. Eugenius Dirickx
  53. Robertus Peeters
  54. Gerardus Wassenberg
  55. Edmundus Van Dam
  56. Leo Van Schaverbeeck (Huidige abt van Bornem.)

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Voetnoten[bewerken | brontekst bewerken]

  1. ↑ Marc Van de Cruys en Marc Cheron. Heraldiek van Abdijen en Kloosters 2; St.-Bernardus aan de Schelde.- Wijnegem, Homunculus 2003.

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sint-Bernardusabdij_(Hemiksem)&oldid=57082844"