Skimmen

Skimmen of skimming is het op onrechtmatige wijze bemachtigen en kopiëren van betaalkaartgegevens. Het is een vorm van betaalpasfraude, waarbij criminelen de magneetstrip van een pas kopiëren en de pincode bemachtigen op het moment dat er een betaaltransactie wordt verricht. Vervolgens maken de fraudeurs een kopie van de pas, samen met de pincode kunnen ze geld opnemen en betalen in binnen- en buitenland.

Deze vorm van oplichting bevorderde de invoering van de betaalkaarten met een chip. Bij deze kaarten is skimming van de chip praktisch onmogelijk wanneer de chip gebruikt wordt. De meeste bankpassen hebben momenteel nog een magneetstrip, om compatibel te zijn met oudere betaalsystemen. Die strip kan nog steeds geskimd worden.

Wat is skimming?

Meestal wordt voor skimming een betaalautomaat in een onbewaakt ogenblik 'bewerkt', zodat een klant die een transactie verricht niet merkt dat zijn gegevens gekopieerd worden. Bij skimming wordt gebruikgemaakt van een apparaat dat de magnetische strip op de pas kan lezen en kopiëren. Dit apparaat wordt vóór de sleuf van de betaalautomaat geplaatst en ziet eruit als het echte voorzetmondje. Met trucs, zoals een erbij geïnstalleerde minicamera of 'over de schouder meekijken', wordt vervolgens de pincode afgekeken. Later kan dan de pas nagemaakt worden en wordt geld van de betreffende rekening opgenomen. Een andere variant is het kopiëren van gegevens van betaalkaarten in restaurants en winkels waar de klant de pas uit handen moet geven alvorens te kunnen betalen. De pas wordt door een medewerker door een apparaat gehaald dat de gegevens kopieert. Op één of andere wijze achterhaalt de fraudeur ook de PIN. Daarom dient de pas dan ook nooit afgegeven te worden als hierom wordt gevraagd bij het afrekenen maar dient men altijd zelf af te rekenen met een pinapparaat. Hiervoor wordt in restaurants en winkels vaak gewaarschuwd.

Klanten worden al geruime tijd door de banken gewaarschuwd. Als er verdachte of vreemde dingen gebeuren tijdens handelingen aan de betaalautomaat, moeten zij dit altijd direct aan de bank melden. Onder verdachte of vreemde dingen verstaat de bank bijvoorbeeld: het invoermondje ziet er anders uit dan normaal of de pas komt een paar keer terug voordat de automaat de pas 'pakt'. Zo nodig kan de bank direct maatregelen nemen door de betaalautomaat te sluiten en de pas te blokkeren. Intussen is, om het plaatsen van een voorzetmondje dat de magnetische strip kan lezen te bemoeilijken, een zogenaamd piano-device bij de meeste automaten geïnstalleerd. Een klant ziet dan op het beginscherm, voor een handeling, hoe de betaalautomaat er uit hóórt te zien. Ziet de invoermond er anders uit dan op het scherm, dan moet de klant geen gebruik maken van de automaat en direct het nummer bellen dat naast de automaat wordt vermeld om hiervan een melding te doen. Hierbij dient tevens het nummer van de automaat de worden vermeld, zodat de bank waartoe de automaat behoort, zo snel mogelijk actie kan ondernemen. Bij moderne automaten gaat de betaalautomaat buiten gebruik als de beveiligde pasinvoer van de automaat gesloopt wordt.

In een aantal landen zijn betaalkaarten inmiddels uitgerust met een 'smart chip' die niet gekopieerd kan worden. In Nederland en België wordt die chip sinds 2005 geleidelijk geïntroduceerd. Zie hiervoor het onderwerp EMV. Ook deze chip voorkomt niet alle fraude, want het kaartnummer en de verloopdatum kunnen wel gelezen worden. Samen met de Card Verification Code (CVC) zijn die gegevens vaak al voldoende voor transacties bijvoorbeeld bij telefonische- of internetaankopen. De aansprakelijkheid bij eventuele fraude ligt dan overigens geheel bij de acceptant, omdat de pas aan de EMV standaard voldoet (de uitgever heeft dus al het mogelijke gedaan), maar de acceptant maakt daar geen gebruik van.

Hoe werkt het

Skimmen gebeurt op verschillende manieren, waarbij telkens geldt dat de techniek achter het skimmen complex is, maar de uitvoering eenvoudig. Er zijn anno 2009 vier manieren bekend waarop skimming wordt uitgevoerd.

Camera of meekijken

De betaalautomaat wordt voorzien van extra software in het apparaat zelf, daarvoor moet de skimmer de betaalautomaat openschroeven. De software maakt een kopie van de magnetische strip van de betaalkaart en een kleine camera neemt het intoetsen van de pincode op. Het tijdstip van de transactie wordt ook geregistreerd. Doordat de tijd wordt opgenomen weten de skimmers welke pincode bij welke kopie hoort. Soms wordt geen camera geïnstalleerd, in dat geval proberen de skimmers over de schouder van de cliënt mee te kijken wat de pincode is - ook dan wordt het tijdstip genoteerd.

Keypad

Ook hier wordt de betaalautomaat voorzien van extra software; daarvoor moet de skimmer de betaalautomaat openschroeven. De software maakt een kopie van de magnetische strip van de betaalkaart én er wordt een keypad op of onder de gewone toetsen van de betaalautomaat aangebracht. Als iemand dan zijn of haar pincode intoetst, wordt de cijfercombinatie geregistreerd.

Opzetfront

De skimmers plaatsen een vals frontje (voorzetmond) op de betaalautomaat, in dit frontje bevindt zich een lezer die de gegevens van de magnetische strip op de betaalkaart kan lezen. Deze gegevens worden veelal draadloos doorgegeven aan de fraudeur. Om de pincode te stelen wordt meestal gebruikgemaakt van een minicamera, maar ook het 'over de schouder kijken' en de keypad worden gebruikt.

Geld opnemen

Met de gegevens van de magnetische strip wordt de betaalkaart nagemaakt. Vervolgens wordt met de gestolen pincode de rekening geplunderd. Vaak wordt geld in een ander land opgenomen omdat men daar niet precies weet hoe een Nederlandse pas eruitziet.

Skimming naar land

België

Een honderdtal bezoekers die op 28 maart 2009 geld tapten uit een bankautomaat aan de Grote Markt in Hasselt, zijn het slachtoffer geworden van een skimming-bende. Van een twintigtal slachtoffers werd de bankrekening vanuit de Amerikaanse stad Atlanta geplunderd. Het is het grootste bekende geval van skimming tot nog toe in Limburg.

Begin 2011 hebben de meeste banken beslist dat het niet meer mogelijk is om met een gewone betaalkaart buiten Europa geld af te halen, tenzij je het specifiek aanvraagt. Deze eenvoudige oplossing heeft ervoor gezorgd dat skimming niet meer aantrekkelijk is voor criminelen.

Nederland

Skimapparaat op een NS-kaartautomaat in 2008

In Nederland werd in 2007 voor 15 miljoen euro schade geleden door skimming. In 2008 steeg het aantal gevallen van betaalkaartfraude fors. In 2009 was de schade van skimming 36 miljoen. Skimmers hadden het in 2008 vooral op kaartjesautomaten op NS-stations voorzien.

Maar ook bij gewone betaalautomaten vond skimming plaats. Sinds 2007 weten de oplichters ook betaalautomaten van winkels te bewerken, restaurants, benzinestations, bioscopen en grotere winkels (onder andere bouw- en tuincentra) werden hier al het slachtoffer van. Omdat er enige tijd nodig is om een automaat te bewerken wordt bij winkels vermoed dat de dieven zich in laten sluiten om de automaten te prepareren. Bij buitenautomaten hebben de skimmers op rustige tijden sowieso tijd om de automaat te bewerken.

In 2008 kwamen alleen al bij de Spoorwegpolitie tot november 2008 500 meldingen van skimming bij kaartautomaten van de NS binnen. De meeste daders bleken uit Roemenië te komen en kwamen vaak speciaal voor het skimmen naar Nederland. In de landen rond Nederland zijn passen vaak al voorzien van een 'slimme chip', vandaar dat skimmers uitwijken naar Nederland waar de passen nog voorzien zijn van een magneetstrip die makkelijker te kopiëren is. Begin december ontdekte NS-reiziger Paul Wiegmans een skimapparaat op het station te Alkmaar, aan deze vondst werd op de televisie aandacht besteed onder andere in het programma Netwerk. Sindsdien weet het publiek beter waar het op moet letten, in januari 2009 werd een bende skimmers in Den Haag aangehouden omdat mensen voorzetfrontjes ontdekten op betaalautomaten. De daders bleken afkomstig uit Oost-Europa. Medio 2008 werd geschat dat er tussen de 9000 en 11 000 Oost-Europese criminelen actief waren in Nederland, deze criminelen houden zich onder andere bezig met skimmen.

In 2011 werd in Nederland voor 40 miljoen euro geskimd, in 2010 was dat nog 15 miljoen euro.

Op 1 december 2011 is het Nationaal Skimming Point (NSP) opgericht. Het is een landelijk initiatief en een meldpunt voor politie, Openbaar Ministerie en banken. Het team is onder gebracht bij de politie Midden- en West-Brabant in Breda.

Voorkomen van skimming

• Vrijwel alle betaalautomaten zijn tegenwoordig voorzien van een 'invoermondje'. Dit mondje ziet de klant op het scherm voordat hij begint te werken met de betaalautomaat. De klant moet er op letten dat de invoermond er exact zo uitziet als op het scherm. Elke andere invoermond kan een lezer bevatten die de magnetische strip op de pas leest. Omdat criminelen ook in staat zijn gebleken de echte invoermondjes na te maken, was er extra beveiliging nodig. Bij moderne varianten blokkeert de betaalautomaat zodra iemand probeert de echte invoermond te verwijderen. Ook bij NS-kaartautomaten verschijnt bij de betaling een afbeelding van de invoermond op het scherm, zodat voor de betaling kan worden gecontroleerd of de invoermond er exact zo uit ziet als deze afbeelding en ook hier dient men de betaling direct af te breken en naar een andere automaat te gaan als dit niet het geval is. In dit geval dient naast de bank ook de NS te worden ingelicht waarbij de locatie en het nummer van de automaat dienen te worden vermeld.
• Het is altijd veiliger om een automaat binnen een bank of winkel te gebruiken dan een buitenautomaat. Fraudeurs hebben enige tijd nodig om een lezer aan te brengen. Dat is buiten makkelijker dan binnen. Het is echter voorgekomen dat fraudeurs in een winkel met de betaalautomaat knoeiden terwijl een groot pak op de lopende band tussen caissière en klant stond, zodat de caissière niets merkte of dat fraudeurs zich lieten insluiten of inbraken om 's nachts de betaalautomaat te bewerken.
• Als er voldoende afstand gehouden wordt kunnen anderen de ingevoerde pincode niet aflezen. Daarom dient men altijd op afstand van de pinautomaat te wachten als de automaat niet vrij is. Dit wordt soms op de grond aangegeven met een lijn. Hetzelfde geldt bij andere betaalautomaten, zoals een NS-kaartautomaat of een parkeerautomaat. Ook hier dient men op afstand van de automaat te wachten als deze niet vrij is.
• Als een pincode wordt ingegeven, moet de klant altijd de invoer met zijn hand afschermen. De invoer kan dan niet afgelezen worden met een camera.
• Blijf aandachtig bij het uitvoeren van een transactie. Beëindig de transactie voordat u ingaat op de vraag of de hulp van de ander.
• Check bij iedere uitgevoerde transactie of u uw eigen kaart hebt teruggekregen.
• Door het banksaldo zeer regelmatig te controleren vallen transacties die onbekend zijn sneller op, de bankpas kan dan direct geblokkeerd worden. Het is dan raadzaam om het geld dan ook meteen op een nieuwe rekening te laten overzetten. Criminelen hebben dan ook niks meer aan het rekeningnummer.
• Valse frontjes lopen vaak minder soepel dan de echte. Als een pas een paar keer terug lijkt te komen, kan het om een vals frontje gaan. Breek de transactie af en neem contact op met de bank.
• Bij het instellen van een opnamelimiet kan niet meer dan een bepaald bedrag per dag van de rekening afgehaald worden zonder pincode. De klant moet in dit geval wel zijn rekening regelmatig controleren, anders kan het gestolen bedrag toch flink oplopen.
• Er kan een tweede rekening geopend worden als huishoudrekening. Als deze rekening gebruikt wordt om geld af te halen en de limiet op deze rekening is laag, dan blijft eventueel misbruik beperkt.
• Bel altijd de politie bij een vermoeden van skimming
• Het is ook verstandig om meteen de pincode van de bankpas de wijzigen als men een vermoeden heeft van skimming of als men denkt dat iemand bij het opnemen van geld of in een winkel heeft meegekeken tijdens het intoetsen van de pincode. Eventuele fraudeurs hebben dan niks meer aan de gestolen pincode en kunnen dan geen geld opnemen van de rekening. De pincode kan bij elke betaalautomaat of via Internetbankieren worden gewijzigd.

Zie ook

• Pharming
• Phishing

Externe links

• Beveiligde pinautomaat
• Foto's van en uitleg bij een skimautomaat door Paul Wiegmans
• Reportage over skimmen
• Artikel skimming in Hasselt
• Nieuwe methode van skimming

Bronnen, noten en/of referenties