Lysias

De Attische redenaar Lysias (Grieks Λυσίας), een van de tien opgenomen in de canon van Griekse redenaars, was een belangrijk vertegenwoordiger van de gerechtelijke welsprekendheid.

Hij werd geboren te Syracuse in 445 (volgens sommige bronnen 459?) v.Chr., maar kwam al zeer vroeg met zijn vader en zijn broers naar Athene, op uitnodiging van Pericles. De jonge Lysias studeerde rechten en welsprekendheid in Thurii bij de jurist Teisias. Na zijn studies keerde hij naar Athene terug, waar hij met zijn broers de winstgevende wapenhandel van hun vader overnam. Tijdens het oligarchische schrikbewind na de Peloponnesische oorlog werd de familie in 404 v.Chr. door de Dertig Tirannen op de proscriptielijsten geplaatst, deels om hun democratische sympathieën, maar ook om hun groot vermogen. Zij werden gearresteerd, en Lysias wist te ontsnappen, maar een van zijn broers werd omgebracht. Het familievermogen werd geconfisceerd, en slechts met de grootste moeite wist Lysias achteraf zijn leven te herorganiseren, zoals hij uitvoerig beschrijft in een aanklacht (403 v.Chr.) tegen Eratosthenes, één van de Dertig en moordenaar van zijn broer..

Omdat hij als metoik en zoon van een immigrant géén volledig Atheens burgerrecht bezat, mocht hij ook niet zelf pleiten voor een rechtbank. Een poging om het volledige burgerrecht te verwerven op grond van verdienste mislukte wegens een procedurefout. Meestal was hij te Athene werkzaam als succesvol logograaf (= "advocaat" die tegen betaling redevoeringen en pleidooien schreef voor anderen).

Lysias streefde ernaar zich te verplaatsen in de aard en de uitdrukkingswijze van de cliënt voor wie hij de rede schreef. Zijn ‘ethopoeïa’ (= karakteruitbeelding) werd in de oudheid geroemd, evenals de eenvoud, zuiverheid en duidelijkheid van zijn taalgebruik en de simpele, maar doelmatige opbouw van de redevoeringen. Van de meer dan 200 redes zijn er een dertigtal bewaard: sommigen daarvan hebben een politieke achtergrond, andere gaan over gebeurtenissen uit het dagelijks leven.

Tussen 403 en 380 v.Chr. heeft Lysias ontelbare redevoeringen gemaakt. 425 redevoeringen werden in de Oudheid aan hem toegeschreven, 34 zijn er bewaard gebleven. Allen waren voor de rechtszaal (juridische redevoeringen), behalve 2 gelegenheidsredevoeringen: 1 lijkrede en 1 lofrede: een feestrede voor de Olympische Spelen.

Lysias overleed in 380 v.Chr.

· ·

Attische redenaars

Aeschines · Andocides · Antiphon · Demosthenes · Dinarchus · Hyperides · Isaeus · Isocrates · Lycurgus · Lysias